آبتین
آبتین (آتبین) نام پدر فریدون، پادشاه پیشدادی است. او دومین کسی است که گیاه مقدس هوم را می‌فشرد و به پاس آن فرزندی شایسته‌ای چون فریدون به او عطا می‌شود.[1] آبتین توسط سربازان ضحاک گرفتار و کشته شده و مغز سرش را خوراک ماران ضحاک می‌کنند.[2] نام همسر آبتین، فَرانَک بود.
| آبتین | |
|---|---|
| اطلاعات کلی | |
| نام | آبتین |
| نام‌های دیگر | آثویه، آپتیه |
| شناخته شده | پدر فریدون |
| لقب | پرگاو |
| آئین | مزدیسنا |
| ملیت | ایران |
| سایر اطلاعات | |
| شناخته شده | گفتارنیک، پندارنیک، کردارنیک |
| دوره | پیشدادیان |
| دوران | ضحاک |
| خانواده | |
| نام پدر | همایون |
| همسر | فرانک |
| فرزندان | فریدون، برمایه، کیانوش |
نام
نام او در اوستا به صورت (āθwya/آثویه) و در سانسکریت به صورت (آپتیه) آمده است. در برخی از کتب اوستایی، پهلوی، عربی و فارسی نیز به شکل اثوی، اسپیان یا اثفیان آمده‌است که هم نام او و هم لقب خاندانش است. برخی نیز نام او را «پرگاو» نوشته‌اند.[3]
در لغتنامهٔ دهخدا این نام به معنای روح کامل و انسان نیکوکار آمده است. همچنین آبتین به معنای کسی است که به تعالیم زردشت عمل می‌کند و خوش‌کردار، خوش‌گفتار و خوش‌پندار است.[4]
صاحب برهان قاطع، معنی آن را نفس کامل و نیکوکار و صاحب گفتار و کردار نیک و اسعدالسُّعَداء آورده است.
آبتین نام یکی از فرماندهان و پهلوانان ایرانی نیز بوده است.
نسب آبتین در منابع
در کتاب مجمل التواریخ و القصص، نام پدر آبتین، همایون ذکر شده‌است. نَسَبِ همایون به تهمورث می‌رسد.[5]
در آثار الباقیه عن القرون الخالیه، اثر ابوریحان بیرونی، در خصوص نسب فریدون (و به تبَعِ آن آبتین) چنین آمده: «افریدون بن اثفیان بن گاو بن اثفیان نیکاو بن اثفیان بن شهرکاو بن اثفیان».[6]
داستان آبتین، به عنوان یکی از شخصیت های شاهنامه آورده شده است:
| فرانک بدو گفت ای نامجوی | بگویم تو را هرچه گفتی بگوی | |
| تو بشناس کز مرز ایران‌زمین | یکی مرد بُد نام او آبتین | |
| ز تخم کیان بود و بیدار بود | خردمند و گُرد و بی‌آزار بود | |
| ز طهمورثِ گُرد بودش نژاد | پدر بر پدر بر، همی داشت یاد[7] |
پانویس
- مهین میرزابیانی، «اسطورهٔ هوم در شاهنامه»، مجلهٔ حافظ، فروردین ۱۳۸۵، شماره ۲۷
- متینی، جلال: «روایات مختلف دربارهٔ دوران کودکی و نوجوانی فریدون»؛ مجلهٔ ایران‌نامه، پاییز ۱۳۶۴، شماره ۱۳
- منصور رستگار، مجلهٔ خرد و کوشش، تابستان ۱۳۵۴، شماره ۱۷، صص ۳۷–۵۲
- لغتنامهٔ دهخدا
- مجمل التواریخ و القصص، با تصحیح محمدتقی بهار، ج ۱، ص۲۵
- آثار الباقیه عنِ القرون الخالیه، اثر ابوریحان بیرونی، ص۱۰۴
- شاهنامه، جلد اول، ضحاک، ص۱۳
منابع
- حسین، الهی قمشه‌ای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.
- تفضلی, احمد. "ĀBTĪN". دانشنامهٔ ایرانیکا. ۳. p. ۲۴۸. Retrieved 26 Januaryٔ 2014.
- تفضلی، احمد. «آبتین». دانشنامهٔ ایران. ۱. ص. ۵۱.
- لغتنامهٔ دهخدا
پیوند به بیرون
| بخشها |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| نسخههای سرشناس |
| ||||||||||
 رده  درگاه  کتاب  الگو | |||||||||||