بخش رودبار الموت شرقی

بخش الموت شرقی از بخش‌های شهرستان قزوین است. این بخش در میان رشته کوه‌های البرز واقع در شمال خاوری استان قزوین، در سمت جنوبی شهرستان تنکابن از استان مازندران و غرب طالقان از استان البرز جای دارد.

بخش الموت شرقی
اطلاعات کلی
کشور ایران
استانقزوین
شهرستانقزوین
مرکز بخشمعلم کلایه
مردم
جمعیت[1]

نامگذاری

درباره نام الموت سه دیدگاه وجود دارد:

  • الموت واژه‌ای است مرکب از دو واژه «آله» و «اموت». نویسنده برهان قاطع این کلمه را به فتح الف و لام بر وزن «جبروت» می‌داند و می‌نویسد:

«نام قلعه‌ای است مشهور که مابین قزوین و گیلان واقع است و آن را به سبب ارتفاعی که دارد آله آموت گفتندی یعنی عقاب آشیان چه «اله» عقاب و «آموت» آشیان باشد.»

  • برخی نیز آموت را چنانچه در زبان تاتی مردم الموت وجود دارد، به معنای آموخت گرفته‌اند و از آن به این تعریف رسیده‌اند: عقاب دست آموز.
  • شماری هم اشاره به این می‌کنند که بن مایه کلمه الموت، ارموت، ارمود، امروت، اربو و امبرود (نوعی گلابی) است و از آنجا که در زبان تاتی گاهی «ر» به «ل» تبدیل می‌شود مثل «برگ» (بلگ)، پس الموت همان ارموت است که «ر» به «ل» تبدیل شده‌است.

جغرافیای سیاسی

مرکز این بخش معلم‌کلایه است.

الموت شرقی از شمال به دهستان‌های دو هزار و سه هزار تنکابن، از شرق به قله شاه البرز و طالقان، از غرب به بخش رودبار الموت غربی و از جنوب غربی به قزوین و بخش محمدیه محدود می‌شود.

الموت شرقی شامل سه دهستان می‌شود که عبارت‌اند از:

  • الموت پایین به مرکزیت روستای آتان

جغرافیای انسانی

اکثر اهالی این بخش از تات‌ هستند و به گویش الموتی[2] که گویشی از زبان تاتی است[3] صحبت می‌کنند[4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14]. همچنین در روستاهای آوه، هرانک، مدان، کافرکش، سفیددر و لامان مردم به زبان ترکی سخن می‌گویند.[15] [16] [17]

سرشناسان
  • حسن صباح ، پیشوای اسماعیلیه
  • کل احمد بالاروچی ، ضد قهرمان داستان عزیز و نگار و زاده روستای بالاروچ
  • جلال بیگ کلانی ، زاده روستای کلان
  • ولی خان خواجوی کلانی ، زاده روستای کلان
  • شیردل ورکی ، شاعر زاده روستای ورک

جغرافیای طبیعی

اقتصاد

طبیعی - تاریخی
  • قلعه الموت (مقر حسن صباح در ۵۰۰ متری روستای گازرخان)
  • قلعه عین‌السلطنه (در روستای زوارک)
  • روستای پیچ بن (مرتفع‌ترین منطقه رودبارالموت و برخوردار از جاذبه‌های گردشگری و کوهنوردی)

جستارهای وابسته

منابع
  • قصه‌های مردم رودبار و الموت. گردآوری یوسف علیخانی و افشین نادری. جلد اول.پروژه فرهنگی تاریخ الموت. به سرپرستی دکتر حمیده چوبک الموت پایین
  1. سازمان ملی آمار کشور
  2. Maciuszak, Kinga (2012). "Some Remarks on the Northern Iranian Dialect of the Alamūt Region". Jagellonian University Karkow. 33: 17.
  3. دقیقی، فرنوش (۱۳۹۱). «بررسی روستای گویش روچ علیا (بالا روچ) در الموت». دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی: ۱۶.
  4. مقدمه کتاب «دستور زبان گویش‌های تاتی جنوبی»، پروفسور احسان یارشاطر، لاهه - پاریس ١٩٦٩
  5. گونه‌های زبانی تاتی، دونالد استیلو، ۱۹۸۱
  6. مقاله «بررسی گویش تاتی الموت»، پرویز البرزی ورکی، ۱۳۷۰، دانشگاه تهران
  7. «الموت». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۶.
  8. تات‌های ایران و قفقاز، علی عبدلی، انتشارات مهدی رضایی، تهران، ۱۳۸۹
  9. مقاله «بررسی گویش مراغی در روستای موشقین»، حسینعلی رسولی، ۱۳۶۹، دانشگاه تهران
  10. «گونه‌های زبانی تاتی»، دونالد استیلو، ۱۹۸۱؛ ۷-ب) گونه‌های مراغه‌ای در منطقه رودبار علیا (رودبار الموت)
  11. مقاله «زبانهای ایرانی الموت»، دکتر احسان یارشاطر، علوم انسانی، کاوه (مونیخ)، آذر ۱۳۴۸ - شماره ۲۷.
  12. تاتی و مراغی
  13. مقاله «گویش مراغی»، ابوالفضل پرهیزکاری، ۱۳۷۸.
  14. «رودبار شهرستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۶.
  15. دقیقی، فرنوش (۱۳۹۱). «بررسی روستای گویش روچ علیا (بالا روچ) در الموت». دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی: ۱۶.
  16. خواندنیها
  17. الموت من

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.