کوچنان
روستای کوچنان واقع در بخش الموت استان قزوین در ۱۰ کیلومتری شهر معلم کلایه مرکز بخش الموت قرار گرفته‌است. کوچنان دارای آب و هوای کوهستانی می‌باشد. جمعیت این روستا طبق آخرین سرشماری سال 1395 برابر با 445 نفر می باشد. [1] اهالی روستا احتمال مي‌دهند، واژه کوچنان شاید از تركيب «کوه آنچنانی» به معنی «کوه بسیار بزرگ» ساخته شده باشد.
پیشینه تاریخی روستا
در كوچنان و حوالی اين روستا، آثاری مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد كشف شده است. اين اكتشاف‌ها، از وجود انسان در اين ناحيه مرتفع در هزاره‌هاي كهن حكايت مي‌كند.
به گزارش روزنامه همشهري(10 آبان 1385)، آنگونه كه “آتوسا مومنی” مسئول كاوش های دره اندج، به خبرگزاري “ایلنا” گفته است: «از ابتدای مهرماه سال 1385 بررسی‌هایي در این منطقه تاریخی در محدوده‌ای به وسعت 15 كیلومتر صورت گرفته است. در اين بررسي‌ها كه هیاتی 12 نفره از كارشناسان مرمت و استخوان شناسی و عكاسان شركت داشته‌اند، مناطق كوهستانی كوچنان، دک، اندج، كندان سر و ملا كلایه را مورد مطالعه قرار داده‌اند.»
در كوچنان گورهایی متعلق به هزاره‌های اول و دوم پیش از میلاد نیز یافت شد. این گورها به طرز بسیار زیبایی ساخته شده و جای بسی تعجب است كه چنین سنگ‌های عظیمی با چه وسایلی در آن زمان در این گورها جای گرفته‌اند. این گورها به گونه ای طراحی شده كه آب در آن نمي ماند و آب جمع شده به داخل آنها از طريق لوله های سفالی به قسمت بیرون از گور سرریز مي‌شود تا باعث فساد جسد و اشیای داخل آن نشود. سفال‌های كشف شده در این گورها، بسیار حرفه‌ای و ظریف ساخته شده‌اند. اين سفال‌ها با نمونه‌هاي كشف شده در سیلک كاشان شبیه هستند و این موضوع قابل تامل است.
طبق اسناد و کتاب های تاریخی این منطقه از مناطق مهم حکومتی ,نظامی , تسلیحاتی در زمان اسماعیلیان الموت بوده و به علت نزدیکی به قلعه الموت و قلعه شمس کلایه و صعب العبور بودن آن مانند دژی نظامی تلقی میشده است.
اقلیم و زیست بوم
اين روستا دارای كوه های بلند با شيب نسبتاً تندی است كه از سه طرف روستا را احاطه كرده است؛ شمال ، شرق و غرب. با وجود كوه‌های بلند روستا در انتهای دره دارای شيب بسيار تندی است و كوچنان فقط از سمت جنوب به روستاهای ديگر، معلم كلايه و قزوين راه دارد. بعد از پشت سر قرار دادن كوه های شمالی كوچنان میتوان به جنگل های دوهزار و سه هزار تنكابن(مازندران) رسيد.
وجود اين كوه‌های ستبر منظره بسيار زيبا و جالبی را برای روستا ايجاد كرده است طبیعتی وحشی و دست نخورده و منحصر بفرد آن چشمان هر بیننده ای را نوازش میدهد این کوه های برای اهالی آن بسیار ارزشمند و قابل احترام بوده و هر کدام نام مخصوص به خود را دارند مانندخرم بَر, گاسار , دل دل , لانه سر ,کوه خاس و بزُکش از آن جمله اند.
از اين كوه‌ها چشمه‌هاي فراواني به طرف روستا سرازير مي‌شود که آبی بسیار سرد و گوارا دارند چشمه‌هاي زيباي كوچنان، آب مورد نياز روستاهاي اطراف و معلم كلايه را نيز تامين مي كند.
چشمه‌های اين ناحيه، داراي خواص معدني فوق‌العاده ای هستند ومزه ای بی نظیر دارند. از مهم ترين اين چشمه‌ها می توان به چشمه وُقل ،چشمه گُنگ , هفت چشمه,چشمه گَرسرِک,چشمه های گِری چال پایین و بالا,چشمه دیو خانی,چشمه دل دل و چشمه دوبرادر ,چشمه كنگرين …را نام برد و از شاخص ترين رود خانه‌ها مي توان کوچنان رود, الموت رود،طالقان رود و شاهرود را نام برد كه با آب اين چشمه‌ها خروشان‌تر مي‌شوند.
همچنین وجود چندین آبشار با نام های آبشار لِویشکادَر , چُری سَر و سه آبشار زیبای عُثکمان لات را نام برد که زیبایی کم نظیری را به این منطق داده اند.
پوشش گياهی اطراف روستا زيباي خاصي به آن بخشيده است. در حاشيه كوه‌ها درختان كاج، سوزني برگ، ون، گون، زرشك، زيره و … جلوه‌گری مي‌كند و در اطراف آن حيوانات وحشی زندگی آرامی دارند.به دلیل آنکه بعد از روستای کوچنان روستای دیگری قرار ندارد وجود و تنوع حیوانات وحشی آن مانند: بزکوهی , پلنگ ,عقاب ,خرس ,کبک , روباه , خرگوش کوهی ...بسیار زیاد است.
همچنین این روستا دارای مکانهای گردشی و تفریحی بسیار زیبا از جمله منطقه تارولات و باغستان بزرگ پرندج و قسمت معروفی از آن به نام گُنگ است.
رودخانه زیبای کوچنان رود محل پرورش ماهی قزل آلای معروف الموت می‌باشد.
مطالعات قوم شناختی
اهالي اين روستا از چند طايفه به نام‌هاي شمسی، یوسفی، کوچنانی، دائمی، علیخانی، مومنی، زارعی، جعفری، داودی، روزبه، معصومی و محمدی تشكيل شده‌اند. مردم كوچنان خونگرم، مهمان نواز و سخت کوش هستند.
مردم اين روستا دارای فرهنگ غنی ايرانی هستند با جشن ها و سنت های مخصوص به خود همچون جشن فندق، جشن چیدن گیلاس و گردو، شب چله وغیره.
زبان مردم تاتی است و در این گویش با اهالی طالقان، حصارخروان، خیارج و تاکستان شریک هستند.[2] اهالي كوچنان، ارادت خاصي به امام علی(ع) و اهل بيت(س) دارند و مانند تمام منطق الموت از قدیمیترین شیعیان تاریخ ایران (اثنی عشری,اسماعیلیه) به شمار میایند.
دسته های عزاداری سالار شهيدان كربلا در در ماه محرم، به روستاهاي همجوار يعنی اندج و دِک هم ميروند و متقابلا از سوگواران روستاهاي اطراف استقبال مي‌كنند. در روز عاشورا، مراسم با آتش زدن خيمه‌های نمادين حضرت اباعبدالله(ع) بر مظلوميت حسين(ع) اشک ميريزند و در غروب عاشورا برای آن بزرگوار مراسم شام غريبان برگزار مي كنند.
كوچنان به چهار بخش تقسيم شده كه به گويش محلي «بالامحله، وسط محله، پايين محله و كش محله» خوانده مي‌شود. به دليل قرار گرفتن قسمتي از روستا در شيب دامنه كوه آن را كَش محله ميخوانند.
این روستا دارای سه امامزاده است: ۱- امامزاده اسماعیل (ع) ۲- امامزاده علی اکبر (ع) ۳- امامزاده عقیل
پیوند به بیرون
منابع
- «درگاه ملی آمار > سرشماری عمومی نفوس و مسکن > نتایج سرشماری». www.amar.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۱-۰۱.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۵.
3.خداوند الموت 4.جواد کوچنانی(گردآورنده صفحه)
