فهرست قبایل هزاره

قبایل مردمان هزاره به مجموعه گروه‌های قومی گفته می‌شوند که عمدتاً در منطقه هزاره‌جات (هزارستان) واقع در مناطق مرکزی افغانستان زندگی می‌کنند. با این حال، جمعیت قابل توجهی از هزاره‌ها در پاکستان و ایران وجود دارند، به ویژه در کویته که از قرن هجدهم جمعیت آنها رو به افزایش بوده‌است. علاوه بر این بسیاری از پناهجویان افغانستانی که از درگیری در افغانستان فرار کرده‌اند، جامعه‌های خودشان را در ایران و پاکستان تقویت می‌کنند.

بخشی از مجموعه مباحث درباره
مردمان هزاره

درباره · افراد · سرزمین · زبان · فرهنگ · پراکندگی · آزار و اذیت · تبارها · آشپزی

سیاست · نویسندگان · شاعران · نظامیان · ادیان · ورزشکاران · جنگ‌ها

درگاه ویکی‌پروژه
رده انبار

نظر به کتاب سراج التواریخ اثر فیض‌محمد کاتب قبایل بزرگ هزاره متشکل از ۱۲ دای می‌باشند که عبارتند از: دایزنگی، دایکندی، دای میرکشه، دایمیرداد، دای خیتای، دای چوپان، دای فولاد، دای کلان، دای دهقان، دای قوزی، دای میرک و دای مردگان هستند.[1][2]

ژنتیک

نظر به نتایج بدست آمده اکثریت هزاره‌ها ترک یا مغول هستند.[3][4] فرکانس بالای هاپلوگروپ شان C2-M217 با منشأ ادعایی مغولی بسیاری از هزاره‌ها سازگار است.[5] خط ژنتیکی دوم با هاپلوگروپ R1b به احتمال زیاد با جمعیت دشت قبچاق مرتبط است.[6]

فهرست

در زیر یک لیست جزئی از قبایل مختلف هزاره‌ها ترتیب شده‌است که منبع آن جلد اول سراج التواریخ اثر فیض‌محمد کاتب می‌باشد:[7]

نام شاخه ای از محل زندگی
دایزنگی[7]قبیله مستقلولایت بامیان و غور[8][9]
دایکندی[7]قبیله مستقلولایت دایکندی و ارزگان[8][9]
دای میرکشه[7]قبیله مستقلولایت غزنی[8][9]
دای دهقان[7]قبیله مستقلولایت میدان وردک[8][9]
دایچوپان[7]قبیله مستقلولایت زابل، دایکندی ارزگان[8][9]
دای خیتای[7]قبیله مستقلولایت دایکندی و ارزگان[8][9]
دایمیرداد[7]قبیله مستقلولایت میدان وردک و غزنی[8][9]
دای کلان[7]قبیله مستقلولایت پروان و بغلان[8][9]
دای قوزی[7]قبیله مستقلولایت بامیان[8][9]
دای فولاد[7]قبیله مستقلولایت غزنی[8][9]
دایمیرک[7]قبیله مستقلولایت بغلان[8][9]
دای مردگان[7]قبیله مستقلدر دیگر قبایل ادغام یافته فعلاً مشخص نیست احتمالاً ولایت بغلان و پنجشیر[8][9]
بهسود[7]دای دهقانولسوالی حصهٔ اول بهسود، ولسوالی مرکز بهسود و ناور[8][9]
جاغوری[7]دای میرکشهولسوالی جاغوری، ناور، جغتو، خواجه عمری و قره‌باغ[8][9]
جغتو[10]دای میرکشهولسوالی جغتو
شیخ علی[7]دای کلانولایت پروان[8][9]
نیکپای[7]دای کلانولسوالی دوشی[8][9]
ترکمنی[7]دای کلانولسوالی سرخ پارسا، غوربند و سایر مناطق ولایت پروان[8][9]
محمد خواجه[7]دای میرکشهولسوالی قره‌باغ، جغتو و خواجه عمری[8][9]
چهاردسته[7]دای میرکشهولسوالی قره‌باغ[8][9]
قلندر[7]دای میرکشهولسوالی جاغوری[8][9]
مسکه[7]دای میرکشهولسوالی جاغوری[8][9]
پشی[7]دای میرکشهولسوالی جاغوری[8][9]
بچه غلام[7]دایزنگیولسوالی پنجاب[8][9]
ارزگانی[7]دای خیتایولایت ارزگان[8][9]
داهله[7]دای فولاد
ایماق هزارهچهار ایماق
جمشیدیچهار ایماقولایت غور

ایماق هزاره
اطلاعات بیشتر: ایماق هزاره و مردم ایماق

ایماق هزاره از جمله هزاره‌های سنی‌مدهب هستند که در بین مردم ایماق زندگی می‌کنند.[11]

بهسود
اطلاعات بیشتر: بهسود (هزاره)، ولسوالی حصه اول بهسود، ولسوالی مرکز بهسود، و بهسود

بهسود یکی از قبایل بزرگ مردم هزاره است که زیر قبایل آن دولت یار، درویش علی، ایسم تیمور، میربچه، دهقان، باتور و غیره هستند.[12]

دایکندی
اطلاعات بیشتر: دایکندی (هزاره) و ولایت دایکندی

این قبیله در جنوب غربی پنجاب سکونت دارند. مطابق به عرف، دایکندی‌ها معتقدند جدشان کندی برادر زنگی بوده‌است. زیر قبایل آن دولت بیگ، حیدر بیگ، اوشن بیگ، اشترلی، میر هزار، شیخ میران و غیره هستند.[12]

دایزنگی
اطلاعات بیشتر: دایزنگی (هزاره) و دایزنگی
پرتره‌ای از یک هزاره دایزنگی، ۱۸۹۷

قبیله دایزنگی بیشتر در نقطه مرکزی هزاره جات سکونت گزیدند که شامل ولسوالی‌های پنجاب و ورس می‌شود. زیر قبایل آن بچه غلام، بابلی، گدی، کوت داغی، قره قل داغی، میرامور، سگ پای، سه پای، سگ دیز و غیره هستند.[12]

جاغوری
اطلاعات بیشتر: جاغوری (هزاره) و ولسوالی جاغوری

جاغوری‌ها بر ای باورند که بازماندگان غوریان هستند و جاغوری به معنی جای غوری (غوری‌ها) است. قبیله جاغوری در مناطق جرمتو، سوختو، دره ارغنداب، جلگه و سنگ ماشه ساکن هستند. زیر قبایل معروف جاغوری عبارتند از: قلندر، چهاردسته، آته، مسکه، شیرداغ، مالستان، باغچاری، بوباش و غیره.[12]

محمد خواجه
اطلاعات بیشتر: محمد خواجه

محمد خواجه یکی از قبایل بزرگ و تاریخی هزاره‌ها در افغانستان می‌باشد که سکونت‌گاه اصلی آنان در ولایت غزنی است.[13][14][15][12]

شیخ علی

هزاره‌های شیخ علی به دایکلان نیز معروف بوده‌است. این قبیله بین پروان و بامیان در منطقه غوربند سکونت دارند. هزاره‌های شیخ علی عمدتاً از چهار قبیله بزرگ مانند دایکلان، نایمان، قرلق و کرم علی تشکیل یافته‌اند. سایر قبیله‌های شیخ علی شامل علی جم، نیک پای، ده میرگ، تاتار، بابُر و غیره می‌شوند.[12]

دای خیتای
اطلاعات بیشتر: دای خیتای (هزاره)

دای خیتای در مرکز-جنوب افغانستان زندگی می‌کنند.[16] صرف نظر از موقعیت آنها در میان دیگر قبایل، دای خیتای همراه با دای چوپان قبیله بزرگتر ارزگانی هزاره‌ها را تشکیل می‌دهند.[17]

دایچوپان
اطلاعات بیشتر: دایچوپان (هزاره)

دایچوپان در جنوب افغانستان زندگی می‌کنند.[18] منطقه‌ای به همین نام دای چوپان در ولایت زابل از نام همین قبیله گرفته شده‌است. دای چوپان از نوادگان امیر چوپان، یک از سرداران هزاره بود و آرامگاه وی در گرشک، ولایت هلمند می‌باشد.[19][20]

دایمیرداد
اطلاعات بیشتر: دایمیرداد (هزاره)

دایمیرداد عمدتاً در ولسوالی دایمیرداد، ولایت میدان وردگ، زندگی می‌کند. دایمیردادی‌ها قرابت نزدیک به قبیله بهسود دارند.[12]

منابع
  1. باربارا ان براور; باربارا روز ژونستون (2007). ناپدید شدن آدمها؟: اقلیت‌ها در جنوب آسیا. انتشارات لیفت کاست. pp. ١٥٧–. ISBN 978-1-59874-121-6. Retrieved ٢٩ مارس ٢۰١١. Check date values in: |access-date= (help)
  2. ساختار قبایل هزاره, برنامه مطالعات فرهنگ، دانشکده تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی ایالات متحده.
  3. تاریخ قوم هزازه بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۳-۲۶ توسط Wayback Machine
  4. Brice, William Charles (ed.) (1981) "Hazāras" An Historical Atlas of Islam (under the patronage of the Encyclopaedia of Islam) E. J. Brill, Leiden, p. 367, شابک ‎۹۰−۰۴−۰۶۱۱۶−۹
  5. Жабагин М. К. (2017). Анализ связи полиморфизма Y-хромосомы и родоплеменной структуры в казахской популяции. Москва. p. 71.
  6. Волков В. Г. (2014). "Кыпчакский компонент в составе средневекового населения Кузнецкой котловины и Томского приобья в контексте генетических данных" (История, экономика и культура средневековых тюрко-татарских государств Западной Сибири ed.). Курганский государственный университет: 71–74.
  7. کاتب، فیض محمد (١٨۶٢). سراج التواریخ. جلد اول. کابل: دارالسلطنه کابل. دریافت‌شده در ٢۰ آوریل ٢۰٢١.
  8. نبی زاده، محمد عوض (١٩٨۶). لهجه مروج مردم هزاره. جلد اول. کابل: ریاست اقوام و قبایل افغانستان. دریافت‌شده در ٢۰ آوریل ٢۰٢١.
  9. نبی زاده، محمد عوض (١٩٨۶). اتنوگرافی اقوام هزاره. دوم. کابل: ریاست اقوام و قبایل افغانستان. دریافت‌شده در ٢۰ آوریل ٢۰٢١.
  10. Hazara tribal structure, Program for Culture and Conflict Studies, US Naval Postgraduate School
  11. https://web.archive.org/web/20131229110139if_/http://www.uscwm.info/op1040/pdfs/144.pdf
  12. یزدانی، حسینعلی. پژوهشی در تاریخ هزاره‌ها. چاپخانه مهتاب. ص. اقوام هزاره.
  13. پولادی، حسن. هزاره‌ها. ترجمهٔ علی عالمی کرمانی. نشر تهران: محمد ابراهیم شریعتی افغانستانی. شابک ۹۶۴۰۶۰۵۲۷۱.
  14. ص ۴۷۸، جلد سوم، تاریخ تیمور بیگ، شرف الدین الیزدی؛ به انگلیسی.
  15. ص ۲۰، کتاب تذکر انقلاب، ترجمهٔ شکیراندو.
  16. براور، باربارا ان؛ ژونستون، بابارا روز (٢۰۰٧). ناپدید شدن مردم؟: گروه‌های بومی و اقلیت‌های قومی در آسیای جنوبی و مرکزی. انتشارات لیفت کاست. ص. ۱۵۷. شابک ۹۷۸۱۵۹۸۷۴۱۲۱۶. دریافت‌شده در ٢٩ مارس ٢۰١١.
  17. انتشارات صندوق وایکینگ در مردم‌شناسی. بنیاد گرن برای تحقیقات انسان‌شناسی. ١٩٥٨. دریافت‌شده در ٢٩ مارس ٢۰١١. پارامتر |first1= بدون |last1= در Authors list وارد شده‌است (کمک)
  18. براور، باربارا ان؛ ژونستون، بابارا روز (٢۰۰٧). ناپدید شدن مردم؟: گروه‌های بومی و اقلیت‌های قومی در آسیای جنوبی و مرکزی. انتشارات لیفت کاست. ص. ۱۵۷. شابک ۹۷۸۱۵۹۸۷۴۱۲۱۶. دریافت‌شده در ٢٩ مارس ٢۰١١.
  19. کانفیلد، رابرت ال. قومیت مدیریت و قدرت در آسیای میانه:بازی‌های جدید خورد و بزرگ. انتشارات تیلور و فرانسیس. ص. ۱۳۱. شابک ۹۷۸۰۴۱۵۷۸۰۶۹۸. دریافت‌شده در ٢٩ مارس ٢۰١١.
  20. انتشارات صندوق وایکینگ در مردم‌شناسی. بنیاد گرن برای تحقیقات انسان‌شناسی. ١٩٥٨. دریافت‌شده در ٢٩ مارس ٢۰١١. پارامتر |first1= بدون |last1= در Authors list وارد شده‌است (کمک)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.