مغالطه اشتراک لفظ

مغالطه اشتراک لفظ عبارتست از به کاربردن یک کلمه در یک متن با معانی گوناگون، بدون توجه به تعدد معانی آن، به طوری که این موضوع موجب یک نتیجه گیری نادرست شود. [1]

مثلاً وقتی از دوست خود می پرسیم ساعت چند است و او میگوید «من ساعت ندارم» شواهد و قراین دلالت می کند لفظ ساعت در جمله اول به معنای زمان باشد و در جمله دوم به معنای وسیله ای که زمان را نشان می دهد، در واقع پرسیده ایم ساعت شما چه زمانی را نشان می دهد؟ حال اگر این سؤال را در مغازه ساعت فروشی بپرسیم شواهد و قراین باعث می‌شود معنای لفظ «ساعت» و معنای لفظ «چند» تغییر کند و در آنجا معنای جمله ما این خواهد بود: قیمت آن وسیله زمان سنج چه مقدار است؟ بنابراین، تعریف دقیق مغالطه اشتراک لفظ چنین خواهد بود: استعمال یک لفظ در یک متن با معانی گوناگون، بدون توجه به تعداد معانی آن، به طوری که این امر موجب یک استنتاج خطا شود[2]

مثال
  • سعادت غایت زندگی انسان است.
  • غایت زندگی انسان مرگ است.
  • بنابراین، سعادت انسان همان مرگ اوست.

در استدلال فوق مغالطه ی اشتراک لفظ دیده می شود. کلمه ی غایت در مقدمه ی اول به معنای هدف و در مقدمه ی دوم به معنای انتها است. این تشابه لفظ سبب ایجاد یک نتیجه گیری نادرست شده است.

جستارهای وابسته

منابع
  1. منطق کاربردی، سید علی اصغر خندان، قم، مهر، مؤسسه فرهنگی طه، ۱۳۷۹
  2. «مغالطه اشتراک لفظ». فیلسوف یار - مدرسه آموزش فلسفه.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.