نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق
نُزهة المشتاق فی اختراق الآفاق [1] کتابی است بر پایهٔ جغرافیا، نوشتهٔ ابی عبدالله شریف ادریسی مراکشی، یکی از عالمان و فلاسفه و جغرافیدان سدهٔ ششم هجری قمری. تاریخدانان، تاریخ نوشتن این کتاب را به سال ۶۰۰ هجری قمری گزارش کردهاند. «نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق» کتابی است برجسته و تنها کتاب جغرافیایی است که در سدهٔ ششم تألیف شدهاست. این کتاب در دوران حکومت پادشاه راجر دوم پادشاه سیسیل نوشته شدهاست.


کتاب شامل هفت اقلیم میباشد که در آن دوران معروف بودهاند. نویسنده ابتدا از اقلیم اول چنین مینویسد: این اقلیم از سمت مغرب و از جهت غربی دریایی که به بحرالظلمات معروف است آغاز میشود. بحرالظلمات که از ماورای آن کسی آگاهی ندارد، چونکه مردم آن زمان و به دلیل راهنیافتن و نرسیدن به پشت این اقیانوس، اعتقاد داشتند که در پشت آن دریای عظیم دیگر هیچگونه زندگانی وجود ندارد، نه از انسان و نه از آبادانی و نه از غیره. بنابراین آن را بحرالظلمات نامگذاری کردند. و منظور از بحرالظلمات اقیانوس اطلس کنونی است.
ترجمهٔ کتاب
کتاب: نُزهة المشتاق فی اختراق الآفاق به چندین زبان زندهٔ دنیا ترجمه شدهاست. دستنویس اصلی این کتاب که به دستخط شریف ادریسی در موزهٔ ملی هامبورگ موجود است. این کتاب در غرب و اروپا بهنام کتاب راجر، پادشاه وقت سیسیل معروف است. چونکه ادریسی پس اتمام کتاب، آن را به راجر تقدیم نموده بود. همچنین ادریسی نقشهای از اقلیمهای هفتگانه رسم و ضمیمه نموده و همزمان با کتاب تقدیم به پادشاه کرده بود. شریف ادریسی در سال ۱۱۶۶ میلادی در سیسیل درگذشت و در آنجا و طبق مراسم خاصی به خاک سپرده شد. بخشی از این کتاب در سال ١٣٨٨ خورشیدی توسط بنیاد ایران شناسی، زیر نظر حسن حبیبی و با ترجمهٔ عالی استاد عبدالمحمد آیتی و تحشیه و تعلیق امیرهوشنگ انوری با عنوان ایران در کتاب نزهةالمشتاق به فارسی منتشر شدهاست.http://91.98.46.102:8081/mostanadat/entesharat.aspx
منابع
- کتاب سفرهای لذتبخش به سرزمینهای دوردست
- الادریسی، ابی عبدالله، الشریف،.(نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق) مکتبة الثقافة الدینیة، بورسعید، القاهرة: چاب ششم، انتشار سال ۱۹۷۹ میلادی. به (عربی).