علی بن حسین مسعودی

علی بن حسین مسعودی (نام کامل: ابوالحسن علی بن الحسین بن علی المسعودی؛ حدود ۲۸۰ قمری / ۸۹۶ میلادی – ۳۴۶ هجری / ۹۵۷ میلادی) تاریخ‌نویس و نویسنده و جغرافی‌دان و دانشمند و جهان‌گرد عرب بود. نسب وی به عبدالله بن مسعود یکی از یاران برجستهٔ پیامبر اسلام می‌رسد.

دانشمند مسلمان
ابوالحسن علی بن الحسین المسعودی
مجسمهٔ علی بن حسین مسعودی بر بامِ موزهٔ تاریخ طبیعیِ وین
متولد۲۸۰ هجری / ۸۹۶ میلادی
بغداد یا بابل
درگذشتهجمادی‌الثانی، ۳۴۶ هجری / سپتامبر، ۹۵۷ میلادی
قاهره
دوراندوران طلایی اسلام
عقیدهمدرسه عراق
علاقه اصلیتاریخ و جغرافیا
اثر معروفاثبات الوصیه
مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر
التنبیه والاشراف

مذهب

به گفته میکائیل کوپرسن، گرچه مسعودی در آثار به جای مانده‌اش مذهبش را اعلام ننموده‌است؛ ولی نحوه برخورد او با تاریخ صدر اسلام مخصوصاً خلافت علی ابن ابی طالب، و نیز عنوان بعضی از کتاب‌هایی از او که اکنون از میان رفته‌اند. اندک شکی در مورد شیعه بودن او باقی می‌گذارد. مانند تعداد دیگری از عالمان شیعه معاصر مسعودی، رویکرد او نسبت به فقه، مکتب «ظاهری» بوده‌است. البته، به نظر می‌رسد که وی حداقل مکتب یک فقیه شافعی را نیز درک کرده‌است.[1] به گفته ابولقاسم پاینده، او شیعی مذهب بوده‌است.[2] دانشنامه اسلام، امامیه بودن مسعودی را غیرقابل انکار می‌داند. در عین حال، مذهب فقهی او را به احتمال زیاد شافعی معرفی می‌کند. به گفته دانشنامه اسلام نویسندگان شیعه به اتفاق مسعودی را هم-مذهب خود می‌دانند. اما در میان نویسندگان سنّی برخی وی را سنّی معتزلی و برخی وی را شیعه می‌دانند.[3] به گفته جان هیوود، مسعودی به همه مذاهب از جمله هندو، زرتشتی، یهودیت و مسیحیت علاقه نشان داده‌است ولی در نگارش تاریخ خود به صورت غیر نقادانه آنچه را می‌شنیده، نقل می‌کرده‌است.[4]

زندگی

وی در بغداد دیده به جهان گشود و تعالیم در زادگاه خود فرا گرفت. در نوجوانی راه سفر والترحال و جهانگردی پیشه گرفتند. در این جهانگردی دور و دراز و پر رنج در آن گاه که سفر بر روی چهارپایان از قبیل اسب، الاغ، استر و شتر بود نویسنده از بعضی از سرزمینهای شناخته شده دوران خود دیدن می‌کند، نخست از: فلسطین، بلاد فارس، ارمنستان، بلاد قاف، هند، دریای چین، مدغشقر، زنگبار، عمان، و در سال ۹۴۳ میلادی به انطاکیه می‌رسد. بعد از دو سال دیگر یعنی در سال ۹۴۵ میلادی وارد دمشق می‌شود. سپس در ده سال اخیر از عمر خود مابین سوریه و مصر می‌گذراند، و سرانجام در سال ۹۵۶ میلادی که سفری به مصر داشته در شهر فسطاط مصر این دار فانی را به درود می‌گوید و در همان‌جا به خاک سپرده می‌شود.

مسعودی تألیفات گوناگونی داشته‌است که متأسفانه بیشتر آن‌ها گم و یا نابود شده‌است. یکی از مهم‌ترین این تألیفات کتابی بنام اخبار الزمان ومن آباده الحدثان بوده، این کتاب در ۳۰ مجلد بوده‌است که متأسفانه در حال حاضر فقط یک جلد از آن باقی مانده‌است.

آثار
  • مروج‌الذهب
  • التنبیه والاشراف
  • ذخائر العلوم وماکان فی سالف الدهور
  • الرسائل والاستذکار لما فی مر فی سالف الاعصار
  • التاریخ فی اخبار الامم من العرب والعجم
  • خزائن الملک وسر العالمین
  • القضایا والتجارب
  • المقالات فی اصول الدیانات
  • الاستبصار فی الائمة
  • السیاحة المدنیة فی السیاسة والاجتماع
  • اخبار الخوارج
  • البیان فی اسماء الائمة
  • الابانة فی اصول الدیانة
  • المسائل والعلل فی المذاهب والملل
  • سر الحیاة
  • کتاب الاوسط
  • اخبار الزمان
  • اثبات الوصیة

پانویس
  1. Michael Cooperson,"MASʿUDI",Encyclopædia Iranica
  2. مروج الذهب و معادن الجوهر مسعودی، ترجمه ابولقاسم پاینده، مقدمه ، صفجه شش، چاپ 1382، تهران
  3. " al-Masʿūdī." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Brill Online
  4. He displayed interest in all religions, including Hinduism and Zoroastrianism, as well as Judaism and Christianity. But he tended to reproduce uncritically what he heard; John A. Haywood, Britanica Online

منابع
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به علی بن حسین مسعودی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
  • المسعودی، علی بن حسین، الشافعی، (مروج الذهب ومعادن الجوهر) دارالاندلس للطباعة والنشر: بیروت، چاپ بیست و ششم، انتشار سال ۱۹۸۵ میلادی. (به عربی).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.