نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران

نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران نشان رسمی کشور ایران از سال ۱۳۵۹ می‌باشد. از این نشان در پرچم ایران و اسناد رسمی استفاده می‌شود. همچنین از این نشان به عنوان بخشی از نشان‌وارهٔ نهادهای حکومتی (همچون قوهٔ قضائیه و نیروهای مسلح) بهره برده می‌شود.

«نشان جمهوری اسلامی» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای نشان دولتی، جمهوری اسلامی (نشان دولتی) را ببینید.
برای نشان رسمی ایران پیش از نظام جمهوری اسلامی، شیر و خورشید را ببینید.
نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران
نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران
پذیرفته‌شده۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹
نگهدارهاچهار هلال و یک شمشیر
این پنج جزء به گونه‌ای کنار هم چیده شده‌اند که علاوه بر عبارت لا اله الا الله، به پنج جزء اصول دین نیز اشاره داشته باشند. همچنین نشان به گونه‌ای طراحی شده‌است که به گل لاله شباهت داشته باشد. در فرهنگ اسلامی‌ایرانی، گل لاله نماد شهادت است.
سایر عناصربالای شمشیر تشدید آمده‌است که تکرار یک حرف می‌باشد.
کاربردنشان رسمی ایران، وزارتخانه‌ها و دیگر نهادهای دولتی

ویژگی‌های نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران

نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران در واقع یک نشان‌واره از عبارت اسلامی لا اله الا الله است و طراحی آن به گونه‌ای است تا به صورت کلمه الله دیده شده و همچنین مشابه گل لاله باشد. روییدن لالهٔ سرخ بر مزار سربازی که جانش را در راه پاسداری از میهن فدا کرده، عقیده‌ای کهن نزد ایرانیان است و به اسطوره‌شناسی ایران بازمی‌گردد. اخیراً لالهٔ سرخ نمادی از شهادت در نظر گرفته می‌شود. اجزاء این نشان چهار هلال و یک شمشیر بوده که روی هم رفته به پنج جزء اصول پنج‌گانهٔ مذهب تشیع اشاره می‌کنندکه جزء مهمتر آن (توحید) در وسط قرارگرفته و ظاهر متفاوت‌تری دارد. همچنین رکن اصلی این نماد (شمشیر) نماد از ایستادگی و استقامت است. بالای شمشیر نیز حرکت تشدید (زبان‌شناسی) آمده‌است که در زبان عربی و فارسی نمایانگر تکرار یک حرف می‌باشد. همچنین تقارن کامل این شکل نشان از وجود تعادل در جهان است. دایره‌ای بودن واژه الله نشان از زمین است و تلاش برای ایجاد حکومتی توحیدی در آن که از اهداف انقلاب اسلامی ایران است. این نشان توسط حمید ندیمی طراحی شد و در ۹ مهٔ ۱۹۸۰ برابر با ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹ به صورت رسمی مورد تأیید روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. این آرم در یونیکد در گروه نمادهای متفرقه جای گرفته و با نویسهٔ U+262B (☫) تحت عنوان FARSI SYMBOL شناخته می‌شود. کودکان ایران زمین در دوران تحصیل (دوره ابتدایی) با این نشان و معنی آن آشنا می‌شوند.

این تصویر نحوه قرارگیری عبارت لا اله الا الله در نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران را نشان می‌دهد

تاریخچه
نخستین نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران اثر صادق تبریزی
اسکناس پنج هزار ریالی که نشان رسمی پیشین جمهوری اسلامی بر روی آن چاپ شده‌است (بالا، گوشه سمت چپ)
نخستین نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران بر روی سربرگی حکومتی
نخستین پرچم جمهوری اسلامی ایران در عکسی متعلق به سخنرانی تبلیغاتی ریاست جمهوری ابوالحسن بنی‌صدر در سال ۱۳۵۸ است.
۱۳۵۷–۱۳۵۸
۱۳۵۸–۱۳۵۹
۱۳۵۹ تا کنون
تغییرات آرم ایران پس از انقلاب اسلامی

پس از انقلاب اسلامی، در آغاز نشان شیر و خورشید به کار می‌رفت. در ۱۰ اسفند ۱۳۵۷، آیت‌الله خمینی خواستار برچیده شدن نشان شیر و خورشید شد.[1] پس از این سخنرانی، دولت موقت مسابقه‌ای عمومی برای طراحی نشان جمهوری اسلامی برگزار کرد. اگرچه نشان کنونی جمهوری اسلامی نیز به این مسابقه ارسال شد، ولی نشان دیگری اثر صادق تبریزی که شامل ستاره‌ها و مشت‌هایی گره‌کرده بود، در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۵۸ از سوی شورای انقلاب پذیرفته شد[2] و بر روی سندهای حکومتی و اسکناس‌های اول انقلاب چاپ شد.[3][4] رسمیت این نشان دیری نپایید و در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹، نشان کنونی جمهوری اسلامی ایران که پیشتر به تصویب شورای انقلاب رسیده بود از سوی آیت‌الله خمینی تصویب گردید.[5] با وجود طراحی و تصویب این دو نشان، شیر و خورشید تا سال ۱۳۵۹ بر روی برخی اسناد دولتی به کار می‌رفت که اعتراض آیت‌الله خمینی را در ۶ تیر ۱۳۵۹ برانگیخت.[6] وی در ۷ تیر ۱۳۵۹ برای تغییر نشان‌ها و آرم‌های شاهنشاهی مهلتی ۱۰ روزه تعیین کرد.[7] همچنین پرچم کنونی جمهوری اسلامی که دارای نشان جمهوری اسلامی است، در ۱۵ تیر ۱۳۵۹ از سوی شورای انقلاب تصویب شد.[8]

نگارخانه
  • نشان جمهوری اسلامی ایران در یک فرش زینتی

جستارهای وابسته

منابع
  1. «مبارزه با فساد و محو آثار طاغوت»، صحیفهٔ امام خمینی، جلد ۶، ص ۲۷۵
  2. «آرم جمهوری اسلامی به تصویب شورای انقلاب رسید». روزنامه بامداد: ۳. ۱۰ بهمن ۱۳۵۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۱۹.
  3. ماهنامهٔ سپیدهٔ دانایی، «گفتگو با دکتر حمید ندیمی، داستان این پرچم مقدس»، اسفند ۱۳۸۶
  4. «۴۰ نقاشی خط تبریزی در لندن به نمایش در می‌آید». خبرگزاری مهر. خبرگزاری مهر. ۲۹ تیر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۸.
  5. «گفتگو با دکتر حمید ندیمی؛ داستان این پرچم مقدس». مجلهٔ «سپیدهٔ دانایی». سپیدهٔ دانایی. اسفند ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مارس ۲۰۱۸.
  6. «اخطار پیرامون محو آثار طاغوت»، صحیفهٔ امام خمینی، جلد ۱۲، ص ۴۷۷
  7. «مهلت ده‌روزه برای ایجاد تغییرات در کشور»، صحیفهٔ امام خمینی، جلد ۱۲، ص ۴۸۶
  8. مصوبهٔ ۶۹۳۰ شورای انقلاب
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.