هادی (خلیفه)
ابومحمد موسی هادی (نام کامل وی: أبو محمد موسی الهادی بن محمد المهدی بن أبی جعفر المنصور) (۱۶۹-۱۷۰ ه.ق) چهارمین خلیفه عباسی در بغداد بود؛ او در سال ۷۶۶ میلادی در ری، ایران زاده شد. پس از مرگ پدرش در سال ۷۸۶ میلادی، هادی خلافت را برعهده گرفت ولی حکمرانی وی شدیدن تحت تاثیر قدرت و نفوذ خیزران ملکه پرنفوذ خلافت عباسیان مادر هادی بود. هادی بنا به وصیت پدرش، به جنگ با زنادقه پرداخت. او فرزند بزرگ مهدی و ولیعهد وی بود. برخی از مورخین بر این باورند که هادی به مرگ طبیعی درگذشت و برخی او را کشته شده می‌دانند. هادی در سال ۷۸۷ میلادی درگذشت و به اعتقاد مورخانان وی به دست مادرش خیزران مسموم شد چرا که هادی نمی خواست مادرش بر امور سیاسی دخالت مستقیم کند و تمام دستگاه خلافت عباسی را اداره کند و در نبودش بجایش حکمرانی به صورت مستقل کند به همین خاطر خیزران با کودتاهی که در دربار انجام داد و تمام افراد هادی را قتل عام کرد و در شبی که یحیی برمکی به دستور هادی قرار بود کشته شود به دستور خیزران هادی در همان شب کشته شد و برادرش هارون الرشد به سلطنت رسید.
| هادی (خلیفه) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| هادی (خلیفه) | |||||
 درهم الهادی ضرب شده در ۷۸۶/۷۸۶ در هارونیه | |||||
| چهارمین خلیفه خلافت عباسیان | |||||
| سلطنت | ۷۸۵–۷۸۶ | ||||
| تاج‌گذاری | ۷۸۵ | ||||
| حکمران اصلی | خیزران | ||||
| پیشین | مهدی (خلیفه) | ||||
| جانشین | هارون‌الرشید | ||||
| زاده | ۷۶۴ | ||||
| درگذشته | ۱۴ سپتامبر ۷۸۶ | ||||
| همسران |
| ||||
| |||||
| دودمان | خلافت عباسیان | ||||
| پدر | مهدی (خلیفه) | ||||
| مادر | خيزران بنت عطاء | ||||
| دین و مذهب | اسلام | ||||
وقایع مهم دوران خلافت
- قیام صاحب فخ: در سال ۱۶۹هجری حسین بن علی که یکی از نوادگان حسن بود در مدینه بر ضد خلیفه قیام نمود و در همین سال به دست عمال خلیفه در نزدیکی مکه به قتل رسید.
- در دوران خلافت هادی ویدوکیند سردار ساکی تسلیم فرانک‌ها شد و از دین عیسی پیروی کرد.
- در دوران خلافت هادی در سال ۱۶۸ هجری جماعتی از طرفداران آل علی در مدینه قیام کردند و در میان ایشان کسی بود به نام ادریس بن عبدالله بن حسن بن حسن بن علی بن ابی طالب. چون عمال خلفا شورش را خواباندند، ادریس به مصر فرار کرد از آنجا به مراکش رفت و در ناحیه سته سلسله علوی را تحت نام ادارسه ادریسیان تأسیس کرد.
منابع
- سبیب رحیم (۱۹۷۱)، اخبار الدوله العباسیه و فیه اخبار العباس و اولاده، ترجمهٔ عبدالعزیز دوری، به کوشش عبدالجبار مطلبی.، قاهره: دارالطلیعه، ص. ۲۶۵
- محمد خضری (۱۴۱۹)، الدولة العباسیة، ترجمهٔ عبدالعزیز دوری، به کوشش محمد ضناری.، قاهره: دارالکتب العلمیه، ص. ۱۴۴
- فاروق عمر (۱۴۲۱)، الخلافة العباسیه فی عصر الفوضی العسکریه ۲۴۷/۳۳۹ه - ۸۶۱/۹۴۶م: دراسة تاریخیة لبوادر التسلط العسکری علی الخلافة العباسیة، به کوشش سعید شورایی.، قاهره: دارالإحسان، ص. ۸۸
- رسول جعفریان (۱۳۷۸)، تاریخ اسلام از پیدایش تا ایران اسلامی، به کوشش مرتضی رحیمی.، قم: انتشارات حوزه علمیه، ص. ۸۸
- کلیات تاریخ تطبیقی ایران دکتر عزیزالله بیات انتشارات امیر کبیر ۱۳۷۷
