پروپاگاندا در ایران

پروپاگاندا گونه‌ای ارتباط است که در آن، اطلاعات هماهنگ و جهت‌دار برای بسیج افکار عمومی از طریق تبلیغات سیاسی پخش و تکرار می‌شود. پروپاگاندا در ایران سابقه‌ای طولانی دارد.[1]

دوران جمهوری اسلامی
قاسم سلیمانی در حال کشتن تمساح آمریکایی با پرچم جمهوری اسلامی

پروپاگاندا در جمهوری اسلامی امری بسیار مهم است[2] و در این راستا نهادهای زیادی فعال هستند. نهادهایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مستقیماً چنین وظایفی دارند و وزارت آموزش و پرورش ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت دادگستری جمهوری اسلامی ایران به همراه نهادهایی مانند سازمان صدا و سیما، بسیج، سپاه پاسداران، ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به عنوان اعضای مختلف یک بدن کار می‌کنند.[2]

سابقۀ دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی به سال‌های ابتدایی انقلاب بازمی‌گردد. تبلیغات جمهوری اسلامی در ابتدای انقلاب و زمان جنگ ایران و عراق بسیار موفق بود، به حدی که در آن زمان به یک سلاح قدرتمند بدل شد.[2] در آن دوران که به اصطلاح «دفاع مقدس» نامیده می‌شد، سعی می‌شد وظیفه و فضیلت از خود گذشتگی و ایثار مورد تأکید قرار گیرد.[1]و همچنین در کتاب‌های درسی دینی، آمادگی دفاعی در جمهوری اسلامی کودکان را تشویق به جنگ و شهادت می‌کنند و داستان‌های شهدای گذشته را برای آنان بازگویی می‌کنند که چگونه از خود گذشته بودند تا کودکان را برای جنگ آماده کنند که این به شدت متضاد با کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل است.[3][4][5][6]

اگرچه تمرکز تبلیغات مثبت بر اسلام شیعه و ولایت فقیه است، تکنیک‌های استفاده‌شده در جمهوری اسلامی بیشتر ابعاد سلبی دارند تا ایجابی.[2] عموماً مواجه نشدن با نقطه‌نظرات مخالف از ارائه اطلاعات به ذهن مردم بیشتر صورت می‌گیرد.[2] تبلیغات بر پایه نفی دیگران هستند، چه نفی ادیان و مذاهب دیگر و چه نفی دیگر ایدئولوژی‌ها، به‌ویژه ایدئولوژی‌های سکولار. مکاتبی که نامشان به پسوند ایسم ختم می‌شود مردود هستند و بدترین آن‌ها لیبرالیسم است. البته در دهه ۱۹۸۰، کمونیسم و سوسیالیسم نیز در این رده قرار داشتند.[2] ایجاد تنفر از دشمنان خارجی و داخلی نیز از اهداف اصلی است. تصویر تیره ی دروغی از جهان غرب، آمریکا، اسرائیل و برخی کشورهای اروپایی به ویژه انگلیس به عنوان دشمنان خارجی ارائه می‌شود و وجه تشابه همه این دشمنان این است که بارها علیه ایرانیان اقداماتی مرتکب شده‌اند و جمهوری اسلامی ادعا می‌کند که آنان مسبب اتفاقاتی مانند حمایت از صدام حسین در حمله به ایران یا کمک به صدام حسین در حمله شیمیایی عراق به ایران، کودتای ۲۸ مرداد و ساقط شدن هواپیمای مسافری ایران توسط آمریکا و ترور دانشمندان هسته‌ای ایران و... در طول تاریخ ایران هستند .[7][2] آمریکا که《 شیطان بزرگ》 لقب دارد به عنوان نقطه مقابل ایران مطرح است.[1] صدا و سیما در برنامه‌های خود همواره اتفاق‌های منفی که در جهان غرب رخ می‌دهد را انعکاس می‌دهد اما اتفاق‌های مشابه در داخل ایران را کم‌تر منعکس یا منعکس نمی‌کند.[2]

دوران پهلوی

هنگامی که رضاشاه در سال ۱۳۰۴ به قدرت و پادشاهی رسید نام «پهلوی» را برای نام خانوادگی و حکومت خود یعنی سلسله پهلوی برگزید، نامی که اشاره‌ای پروپاگاندایی بود به زبان پارسی میانه در سال‌های طلایی سلسله ساسانیان.[1] در این دوره همچنین سعی می‌شد تا با استفاده از المان‌هایی نظیر شیر و ستون‌های تخت جمشید در معماری ساختمان‌های دولتی، ایران باستان یادآوری شود.[1] هدف اصلی پروپاگاندای حکومت در این دوره، حزب توده بود.[1] رضاشاه علاوه بر کنترل شدید روی مطبوعات، اصرار بر تغییر لباس مردم داشت.[1] از سال ۱۳۱۸ که رضاشاه «دفتر آموزش و هدایت افکار عمومی» را ایجاد کرد، پروپاگانداهای حمایت از شاه در مطالب سخنرانی‌ها و مطبوعات در موضوعات مختلف وارد می‌شد.[1]

تبلیغات در دوران حکومت محمدرضا شاه به ویژه پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ مرهون آمریکا بود.[1] آمریکایی‌ها به آوردن تلویزیون به ایران کمک کردند و سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران از سال ۱۳۴۶ به عنوان ابزاری برای تبلیغات سیاسی به کار می‌رفت. حکومت اتفاقاتی را برای بردن جلوی دوربین ترتیب داد که برگزاری پر زرق‌وبرق تاجگذاری محمدرضا پهلوی (۱۳۴۶) و جشن‌های ۲۵۰۰ ساله (۱۳۵۰) از آن جمله هستند.[1] آنابل سربرنی، استاد ارتباطات و عضو مرکز مطالعات ایران دانشگاه لندن این احتمال را مطرح کرده‌است که نحوه پوشش این وقایع و سخنرانی‌های شاه او را بیش از حد در معرض توجه قرار داده و در واقع به سقوط او کمک کرده‌است.[1] در سال ۱۳۵۷ همزمان با بالا گرفتن اعتراضاتی که به انقلاب ۱۳۵۷ منتهی شد، پروپاگاندای حکومت هم افزایش می‌یافت.[1]

نگارخانه

جستارهای وابسته

منابع
  1. Nicholas John Cull, David Holbrook Culbert, David Welch (2003), "Iran", Propaganda and Mass Persuasion: A Historical Encyclopedia, 1500 to the Present, ABC-CLIO, p. 183-186, ISBN 1-57607-820-5, 9781576078204 Check |isbn= value: invalid character (help)
  2. Majid Mohammadi (2008), "Propaganda and Inductrination", Iran Today: Life in the Islamic Republic, Mehran Kamrava & Manochehr Dorraj, Westport, CT: Greenwood, p. 398-403
  3. «بررسی و تحلیل میزان توجه به مفاهیم دفاع مقدس در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی و راهنمایی» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۳ مه ۲۰۲۰.
  4. تدوین درس‌هایی برای آشنایی دانش آموزان با شهدا/ «دفاع مقدس» هویت‌ساز است
  5. تأثیر ترویج فرهنگ جنگ و شهادت بر روحیه کودکان و نوجوانان
  6. کودکان سرباز؛ افتخار یا جنایت؟
  7. وقایع تاریخی

برای خواندن بیشتر
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.