کامیار و آرش علایی
آرش علایی (زاده ۱۳۴۸)[1] و کامیار علایی (زاده ۱۳۵۳)[1] هر دو در کرمانشاه، پزشک، دانش‌آموخته و پژوهشگر پیشین دانشگاه هاروارد و استاد دانشگاه ایالتی نیویورک، کارشناس بین‌المللی بهداشت، و پایه‌گذار برنامه کلینیک‌های مثلثی برای جلوگیری از گسترش ایدز در ایران هستند. آن دو در سال ۱۳۸۷ در رابطه با فعالیت‌هایشان برای پیشگیری از ایدز، دستگیر و زندانی و سه سال بعد آزاد شدند. بازداشت آن دو اعتراضات گستردهٔ بین‌المللی را در پی داشت.[2]
| آرش و کامیار علایی کامیار و آرش علایی | |
|---|---|
 راست: کامیار. چپ: آرش (احتمالاً) در مهر ۱۳۹۰ | |
| زادهٔ | آرش: ۱۳۴۸ کامیار: ۱۳۵۳ ملایر |
| پیشه | پزشک، و پژوهشگر پایان یافته: رئیس انستیتوی جهانی برای سلامت و حقوق بشر در دانشگاه ایالتی نیویورک در آلبانی، مشاور سازمان جهانی بهداشت و سازمان سلامت آمریکا |
| سازمان | انستیتوی بین‌المللی آموزش و بهداشت |
| شناخته‌شده برای | پژوهش درمان ایدز |
برادران علایی به پاس تلاش‌هایشان برای کنترل بیماری ایدز چهار جایزه، از جمله جایزهٔ سالانه بهداشت جهانی توسط شورای بهداشت جهانی، و جایزهٔ الیزابت تیلور در سال ۲۰۱۲ را دریافت کرده‌اند.[3][4]
پیشینه
پدر آرش و کامیار آموزگار بود. آرش علایی می‌گوید که او و برادرش کامیار از کودکی رویای پزشک شدن را داشتند. با آغاز جنگ ایران و عراق و بمباران شهرهای ایران از سوی عراق، کامیار زخمی می‌شود. فداکاری یک پزشک اورتوپد به نام علی‌اکبر خرسندی (که در کودکی شاگرد پدر آرش و کامیار بود) در جابجایی کامیار از کرمانشاه به تهران و کمک‌های بیمارستانی او بدون دریافت هزینه، انگیزه پزشک شدن و کمک به دیگران را در دو برادر بیشتر می‌کند.[5]
درمان ایدز در ایران
کامیار و آرش علایی آموزش و درمان ایدز را از داود منصوری یاد گرفتند که در دوران دانشجویی دو برادر از فرانسه به ایران کوچ کرده بود.[5] برادران علایی از بنیان‌گذاران کلینیک‌های مثلثی برای مشاوره و درمان ایدز و اعتیاد در ایران هستند.[6][7]
آرش علایی پیش‌تر مدیر امور بین‌المللی آموزش و پژوهش در مرکز ملی آموزشی پژوهشی و درمانی سل و بیماری‌های ریوی در ایران بود. کامیار علایی پیش از دستگیری در ایران، پس از تحصیل در رشته پزشکی و سپس بهداشت در حوزه همه‌گیرشناسی در ایران و تحصیلات تکمیلی در رشته بهداشت جهانی در دانشگاه هاروارد در حال گذراندن دوره دکترای سیاستگذاری بهداشت در دانشگاه ایالتی نیویورک بود. برادران علایی که از سیزده سال پیش در برنامه‌ای برای مقابله با گسترش بیماری ایدز در ایران با تمرکز بر معتادان تزریقی در استان کرمانشاه شرکت داشتند، برای فعالیت در زمینهٔ کنترل ایدز به ایران بازگشته بودند. آنها همچنین در تلاش بودند مقدمات همکاری‌های منطقه‌ای در زمینهٔ بهداشت میان دوازده کشور خاورمیانه و آسیای مرکزی را فراهم کنند.[4]
بازداشت
برادران علایی در ۳ تیر ۱۳۸۷ دستگیر شدند و از داشتن وکیل مدافع منع شدند. آنها در بازجویی به اتهام براندازی نظام جمهوری اسلامی، ارتباط با احزاب اپوزیسیون مخالف جمهوری اسلامی و تشکیل سازمان‌های غیردولتی که آمریکا در تشکیل آنها نقش داشته‌است، متهم شدند.[1][8] مادر برادران علایی ۲ بهمن ۱۳۸۷ اعلام کرد در ملاقاتی که ۳۰ دی ۱۳۸۷ با پسرانش داشت دریافت که آنها از صدور حکم خود بی‌اطلاع‌اند، ۶۳ روز در زندان انفرادی هستند و نگران بود با شکنجه از پسرانش فیلم اعتراف تلویزیونی گرفته شود.[9] آرش علایی علت دستگیری خود و برادرش را تلاش برای اطلاع‌رسانی درباره شمار واقعی مبتلایان به ایدز در ایران و همچنین دروغ دولت محمود احمدی‌نژاد درباره ساخت داروی درمان ایدز عنوان کرد.[5]
سرانجام کامیار علایی به سه سال زندان محکوم و پس از طی کامل آن آزاد شد. آرش نیز که به شش سال زندان محکوم شده بود، سه ماه پس از آزادی برادرش به مناسبت عید فطر، عفو و آزاد شد.[10] برادران علایی پس از آزادی از زندان، تا پایان عمر، از همه فعالیت‌های اجتماعی محروم شدند. بنابراین ادامه کار در ایران برای آنان ممکن نبود و کشور را ترک کردند.[5]
ادامه پژوهش‌ها در آمریکا
برادران علایی پس از خروج از ایران در سال ۲۰۱۱ اقدام به راه‌اندازی انستیتوی جهانی بهداشت و حقوق انسانی در دانشگاه ایالتی نیویورک در آلبانی کردند و تا سال ۲۰۱۷ به عنوان استاد دانشگاه و پژوهشگر کار می‌کردند.[11][12] اما محدودیت‌های کار در دانشگاه، مانند محدودیت زمانی و پژوهش درباره موضوعات فراتر از چارچوب دانشگاهی یا عام‌المنفعه باعث شد که این دانشگاه را ترک کنند و انستیتوی بین‌المللی آموزش و بهداشت را بنیان‌گذاری کنند که مستقل باشد. زیرا هدف نهادهای دانشگاهی، بیشتر، آموزش و پژوهش است. اما نهادهای پژوهشی مستقل امکان خدمات‌رسانی به توده مردم را دارند.[5]
برادران علایی در ۲۰ آوریل ۲۰۱۳ به صورت افتخاری، شهروندی ایالات متحده آمریکا را بدست آوردند.[13]
همکاری بین‌المللی
برادران علایی به صورت داوطلبانه با پزشکان بومی در کشورهای خاور میانه، مانند ترکیه، تاجیکستان، و سوریه همکاری می‌کنند.[5]
آنها به تاجیکستان برای درمان ایدز، اعتیاد، و هپاتیت، و بهبود ساختار درمانی کشور مشاوره داده و در دریافت کمک‌های مالی بین‌المللی برای این کشور، تلاش می‌کنند.[5]
برادران علایی به صورت داوطلبانه به پزشکان پناهنده سوری که با وجود جنگ داخلی سوریه، نمی‌خواهند سوریه را ترک کنند یک پروژه آموزش دانشگاهی از راه دور برگزار کردند.[5]
جایزه‌ها
برادران علایی چندین جایزه جهانی را به پاس تلاش‌هایشان برای کنترل بیماری ایدز دریافت کرده‌اند، از جمله:
- جایزه هاینتز پاگلز حقوق بشر دانشمندان از سوی فرنگستان علوم نیویورک (نوامبر ۲۰۰۹)[14]
- جایزه بهداشت جهانی و حقوق بشر جاناتان من (Jonathan Mann Award for Global Health and Human Rights) به خاطر فعالیت ارزشمند برادران علایی در رسیدگی به اشخاص مبتلا به اچ‌آی‌وی در ایران به آنها اعطا شد. (ژوئن ۲۰۱۱) «جایزه بهداشت جهانی و حقوق بشر جاناتان من» به کسانی تعلق می‌گیرد که در مبارزه علیه فقر، بیماری و بی‌عدالتی در جهان کار درخور توجهی انجام داده باشند. دکتر جاناتان من که جایزه به نام اوست، مدیر بنیان‌گذار برنامه ویژه ایدز سازمان جهانی بهداشت و مدافع فعال بهداشت و حقوق بشر بود. وی در سال ۱۹۹۸ در سانحهٔ سقوط هواپیما جان خود را از دست داد.[15]
- جایزه حقوق بشر و بهداشت، دو برادر، از سوی نهاد نماینده سازمان جهانی بهداشت در منطقه آمریکای شمالی مورد تقدیر قرار گرفتند. (دسامبر ۲۰۱۱) در این مراسم که به مناسبت روز حقوق بشر (دهم دسامبر) در آمریکا برگزار شد، برادران علایی به خاطر آنچه «تلاش در زمینه بهداشت و حقوق بشر» عنوان شد لوح بزرگداشت دریافت کردند.[16]
- جایزه الیزابت تیلور در نوزدهمین کنفرانس بین‌المللی ایدز که به‌طور مشترک به وسیله انجمن بین‌المللی ایدز و بنیاد تحقیقات ایدز اهدا می‌شود. (ژوئیه ۲۰۱۲) جایزه الیزابت تیلور به احترام تلاش‌های او در زمینه شناساندن بیماری ایدز به نام او نامگذاری شده است و به افرادی اهدا می شود که به صورت مستقل، در زمینه علمی کنترل بیماری ایدز فعالیت می‌کنند.[3][4]
- مدال افتخار جزیره الیس (۹ مه ۲۰۱۵).[17][18]
- جایزه رهبران بهداشت و حقوق بشر سازمان جهانی بهداشت و سازمان سلامت آمریکا (دسامبر ۲۰۱۱)[14]
جستارهای وابسته
منابع
- «دانلود PDF رای دادگاه بدوی» (PDF).
- «آرش علایی آزاد شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۷ شهریور ۱۳۹۰.
- «اعطای جایزه الیزابت تایلور به برادران علایی». بی‌بی‌سی فارسی. ۲ مرداد ۱۳۹۱.
- کاوه قریشی (۳ مرداد ۱۳۹۱). «در ایران به ایدز پرداخته نمی‌شود - جایزه الیزابت تایلور برای آرش و کامیار علایی». روزآنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۱۲.
- عنایت فانی (۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۹). «دکتر آرش علائی، مدیرانستیتوی بین‌المللی سلامت و آموزش- به عبارت دیگ». بایگانی بی‌بی‌سی فارسی در وبگاه یوتیوب.
- «نگرانی از سرنوشت دو متخصص ایرانی». رادیوزمانه. ۱ مرداد ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۱۲.
- صدف کوه‌کن. «شرایط ایدز در ایران». همشهری آنلاین. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۱۲.
- «نگرانی شدید نسبت به وضعیت کامیار و آرش علایی در بند ۲۰۹». کمیته گزارشگران حقوق بشر. ۱۴ شهریور ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۱۲.
- استفاده مقامات اطلاعاتی ایران از زندان‌های مخوف برای اقرارهای جعلی تحت فشار - کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران - ۳ بهمن ۱۳۸۷
- «آرش علایی آزاد شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ اوت ۲۰۱۱–۰۷ شهریور ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۱۲. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - «عدم درمان بیماری "کرونا" می‌تواند منجر به مرگ شود». رادیو فرانسه. ۲۸ مه ۲۰۱۴.
- «هفته "بهداشت و حقوق بشر" به ابتکار برادران علایی». دویچه وله. ۳ دسامبر ۲۰۱۲.
- 2013 Excellence Award Recipients of SUNY at University at Albany,
- «Drs. Arash and Kamiar Alaei Present Grand Rounds on November 14th». The Institute for Family Health (به انگلیسی).
- «اهدای جایزه بهداشت جهانی به برادران علایی». دویچه وله فارسی. ۱۷ ژوئن ۲۰۱۱.
- «جایزه حقوق بشر و بهداشت به دو برادر ایرانی اهدا شد». بی‌بی‌سی. 03:44 گرینویچ - ۱۱ دسامبر ۲۰۱۱ - ۲۰ آذر ۱۳۹۰. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - "Congressional Record, Volume 161 Issue 89 (Thursday, June 4, 2015)". www.gpo.gov. Retrieved 2018-09-24.
- "PAAIA Congratulates Iranian American Ellis Island Medal of Honor Recipients | PAAIA". PAAIA. 2015-05-14. Retrieved 2018-09-24.