سادات موسوی
سادات موسوی خاندانی از فرزندان و نوادگان امام هفتم شیعیان، موسی کاظم هستند که عمدتاً در کشورهای ایران، لبنان، عراق، کویت، بحرین، عربستان سعودی و سایر کشورهای اروپایی و آمریکا سکونت دارند.[1] [2]
نسب سادات موسوی
نسل سادات موسوی به موسی کاظم هفتمین امام شیعیان بازمیگردد. با این تفسیر جدّ پدری سادات موسوی، علی بن ابیطالب چهارمین خلیفه از خلفای راشدین و امام اوّل شیعیان است. همچنین سادات موسوی، فرزندان فاطمه زهرا و از نوادگان محمد، پیامبر اسلام هستند. از آنجا که شهربانو دختر یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی، همسر حسینبنعلی و مادر زینالعابدین امام چهارم شیعیان بود، سادات موسوی از جمله فرزندان یزدگرد سوم بهشمار میآیند.[3][4][4][5][6][7][8][یادداشت 1][4][5] همچنین نسب سادات موسوی از طریق امفروه مادر جعفر صادق به ابوبکر اولین خلیفه پس از پیامبر اسلام میرسد. دیگر آنکه چون فاطمه بنت حسن بن علی مادر محمد باقر میباشد، پس سادات موسوی از نسل هر دو نوهی پیامبر اسلام یعنی حسین بن علی و حسن مجتبی میباشند. سادات موسوی در ایران بسیارند؛از خوزستان تا شیراز؛از تهران تا مشهد؛ و از تبریز تا ارومیه گسترده شده اند.
جغرافیای سکونت
سکونتگاه سادات موسوی در ایران عمدتاً در شهرهای شیراز، قم، کرمان، تبریز، مشهد و اصفهان و تقریباً در تمام مناطق ایران پراکندهاند.[9]
فرزندان موسی کاظم
- علی بن موسی الرضا
- احمد بن موسی (شاه چراغ)
- محمد عابد
- ابراهیم مرتضی
- عبدالله العوکلانی
- حمزة بن موسی
- حسین
- هارون
- اسحاق
- جعفر
- عباس
- قاسم[10][11]
حکومتهای منتسب به سادات موسوی
در طول تاریخ حکومتهای زیادی توسط خانوادههایی از خاندان سادات موسوی تشکیل شده است. پادشاهان سلسله صفوی از جمله نوادگان حمزه بن موسی بودند که مذهب شیعه را به عنوان دین رسمی ایران تثبیت نمودند.
خاندانها
خاندانهای زیر جزو سادات موسوی هستند:
- دودمان صفویان
- خاندان صدر عاملی
- خاندان خوانساری
- سادات عمادی مازندرانی
- خاندان حکیم سلمان
- خاندان میرلوحی
- سادات موسوی حومه نیریز
- خاندان موسوی اورومی
سادات موسوی مدنی؛ قدسی؛ علوی؛ رادپور و موسوی نیا که عموما همگی از خاندان موسوی اورومی میباشند،از افراد صاحب نام دوره اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی و معاصر ما از سادات موسوی ارومی میتوان به میرجلیل ارومی اشاره کرد که هر گونه تعاریف وی را محدود به تعریف میکند و یقینا یک جمله مختصر و مفید از این مجتهد، میتوان گفت؛ عارفا بحق الله و خالصا لوجه الله؛ شنیده اید که گویند از کوزه همان بررون تراود که در اوست؛ از عالمی فاضل چون میر جلیل ارومی سلدوزی عارفی صادق چون سید ابولقاسم موسوی ارومی سلدوزی به بار می آید، حقا که شجره نورالانوار همچنان ادامه خواد دارد... آنچه که عزم نویسنده را در باب تحقیق از خاندان نور و سعادت جزم کرد ، بیان یکی از کرامات حین حیات و بعد از ممات(راوی کرامت نوری درخشانتر از الماس کنار بقایای اطاق سید صالح، به رویت نوادگان امروزی) تنها فرزند ذکور ابولقاسم موسوی سلدوزی، یعنی سید صالح مدنی موسوی سلدوز عالم بی بدیل زمانه ،شخصیت فرهنگی اصیل،فقیه دینی، رجل سیاسی ذی نفوذ و صاحب کرامات متعدد،امین منطقه و قراپاپاق خطه ی آذربایجان و سولدوز(۱۲۵۰) یعنی سید صالح مدنی سولدوزی است،ایشان از طرف مادر نیز نوه ی شیخ الاسلام مقدس میباشند،مادر سید صالح در واقع همسر ابولقاسم موسوی منتسب به دربار بوده و از طبقه ی اشراف به حساب می آمده است،اما همسری بسیار دلسوز و گران سنگ و مادری اسوه بوده که فرزندی چون سید صالح موسوی مدنی را بر بالین خود پرورانده است هم اکنون نیز کسانی هستند که در سالخوردگی بسر میبرند و سعادت دیدار وی را داشته اند، ان شالله در فصول بعد از کرامات این سید و عالم جلیل القدر بیشتر خواهیم گفت، سید صالح مدنی موسوی از رجال ذی نفوذ قره پاپاق بود، دکتر بهمن خان خسروی از هیچ یک از سران نامی ایل قره پاپاق به اندازه وی به بزرگی یاد نکرده است، نقل است وی سالیانه دوبار در ایام تاسوعا و عاشورا به مداحی سنگین و مراثی در سوگ اهل بیت پیامبر و ذکر مصیبت عاشورا میپرداخته که دارای صدایی حزین و نفسی و تاثیرگذار بوده است؛ واما...کتابی در این زمینه ی نورانی و سادات هفت گانه ی سلدوز بعد از سید صالح مدنی ارومی سلدوزی؛ که شامل مشخصات فردی نیای تمام سادات سلدوز و افراد معتبر هر نیا به تفکیک خاندان،مجزا نموده و معرفی مینماید فلذا این مهم باعث بالا رفتن آگاهی مردم منطقه از سادات والا مقام میشود، در کتاب در حال تالیف که مراحل چاپ و انتشار خود را میگذراند با نام"جایگاه سادات در ایل قره پاپاق و سولدوز"(نوشته سید محمد مدنی) را به زودی در اختیار خواهیم داشت و مطالعه خواهیم نمود.
افراد سرشناس این خاندان
- سید مرتضی علم الهدی
- سید رضی
- سید نعمتالله جزایری
- سید ابوالقاسم خوانساری (میرکبیر)[12][13][14]
- سید صدرالدین عاملی
- سید محمد باقر خوانساری
- سید محمدهاشم خوانساری
- سید هاشم موسوی خوانساری
- سید محمدتقی خوانساری
- سید محمدتقی غضنفری
- سید احمد خوانساری[15]
- سید ابوالقاسم خویی
- سید محمدرضا گلپایگانی
- ابراهیم موسوی قزوینی
- محمدتقی موسوی اصفهانی
- سید ابوالحسن اصفهانی
- سید جمالالدین گلپایگانی
- سید حسن بجنوردی
- سید صدرالدین صدر
- سید مصطفی موسوی
- سید محمود موسوی دهسرخی
- سید روحالله موسوی خمینی
- عبداللطیف موسوی شوشتری
- سید محمدمهدی موسوی خلخالی
- سید محمد هاشم غضنفری خوانساری
- سید هادی غضنفری خوانساری
- سید حسن ابطحی
- سید مرتضی جزایری
- سید محمد موسوی خوئینیها
- سید محمدعلی جمال زاده
- محمود محمودی خوانساری
- مهران مدیری
- رسول صدرعاملی
- سید حسین موسوینژاد
- عبدالواحد موسوی لاری
- محمدحسین شهریار
- میرحسین موسوی
- ابراهیم گلستان
- ابوالحسن بنیصدر
- سید موسی صدر
- عبدالباقی طبیب اصفهانی
- سید عبدالحسین موسوی نیریز
- سید علی حسین موسوی
- سید صالح مدنی قلعه جوق
- سید محمد مدنی قلعه جوق
- سید هادی مدنی قلعه جوق
منابع
- «سادات ایران». بایگانیشده از اصلی در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۷.
- سید محمد مدنی (1399/11/11). «جایگاه سادات در ایل قره پاپاق». .commohamadmadani13720516azaz@gmail. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - کریستین سن. ایران در زمان ساسانیان، ص ۵۳۱
- Madelung, Wilferd. "ʿALĪ B. ḤOSAYN B. ʿALĪ B. ABĪ ṬĀLEB". ENCYCLOPÆDIA IRANICA. Retrieved August 1, 2011.
- Muh’sin al-Ameen al-A’mili, A’yan as-Sheea’h, Damascus, 1935, IV, 189.
- Donaldson, Dwight M. (1933). The Shi'ite Religion: A History of Islam in Persia and Irak. BURLEIGH PRESS. pp. 101–111.
- فرهنگ شیعه، محمد خطیبی، صفحهٔ ۱۰۴
- سادات
- حسینی اشکوری، سید صادق. القاب السّادة. قم، مجمع الذخائر الإسلامیه، ۱۴۱۹ هـ.ق.
- «جنبش حسنیان در اوایل عصر عباسی؛ ماهیت فکری و تکاپوهای سیاسی». بایگانیشده از اصلی در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۲۱ آوریل ۲۰۱۷.
- محمدباقر خوانساری جلد دوم. pp. ص۱۹۷–۱۹۸.
- طبقات الکواکب. pp. صفحه 132.
- مقدمهٔ روضاتی. pp. صفحات 100 تا 103.
- ریحانة، ۳، ص ۳۶۶؛ الکنی و الالقاب، ج ۲، ص ۱۹۸؛ طبقات اعلام الشیعة، ج ۱، ص ۲۱۱؛ فوائد الرضویه، ص ۴۰۳.
- تاریخ آذربایجان و ایران جمعی نویسندگان
و دهها منابع تاریخی مکتوب
- برای مادر زین العابدین نامهای دیگری چون شاه زنان و غزاله هم ذکر کردهاند.