سراوان

سراوان یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان واقع در نقطه صفر مرزی در جنوب شرقی ایران است. این شهر با جمعیت ۶۰٬۰۴۰ نفر در بخش مرکزی شهرستان سراوان و به "زادگاه خورشید ایران" معروف است .

سراوان
شستون
کشور ایران
استانسیستان و بلوچستان
شهرستانسراوان
بخشمرکزی
نام(های) پیشینشستون
مردم
جمعیت۶۰٬۰۱۴ نفر (۱۳۹۵)
رشد جمعیت۲٪+ (۵سال)
جغرافیای طبیعی
مساحت۲۳۸۸۰ کیلومتر مربع
ارتفاع۱۱۶۵ متر
میانگین بارش سالانه۱۰۷ میلی‌متر
اطلاعات شهری
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۵۴
شناسهٔ ملی خودرو۹۵ س، ن ایران
کد آماری۱۴۵۳
سراوان

پیشینه

پیش از سال ۱۳۰۵ شمسی نام این محل «شستون» بود که به تدریج بر وسعت آن افزوده شد و به سراوان معروف‌شد. آثار به دست آمده در سراوان نشان می‌دهد که این شهرستان سابقه تاریخی و تمدن بسیار کهنی دارد. سراوان در سال ۱۳۲۶ به شهرستان تبدیل شده‌است.[1]

سراوان نخستین نقطه در کشور است که خورشید در آن طلوع می‌کند به طوری که طلوع و غروب خورشید در سراوان با طلوع و غروب خورشید در غربی‌ترین شهر کشور یک ساعت و ۱۷ دقیقه اختلاف دارد.[2]

موقعیت جغرافیایی و زیست‌محیطی شهرستان سراوان

موقعیت جغرافیایی شهرستان سراوان در نقشه، ۶۲ درجه و ۲۰ دقیقه طول جغرافیایی و ۲۷ درجه و ۲۲ دقیقه عرض جغرافیایی می‌باشد. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا ۱۱۶۵ متر و مسافت آن تا تهران ۱۹۰۶ کیلومتر است. شهرستان سراوان با مساحت ۱۶۰۹۶ کیلومتر مربع دارای ۸ دهستان بنام‌های گشت، حومه، ناهوک، جالق، کله گان، کوهک و اسفندک، کشتگان، بم پشت می‌باشد و مردم این شهرستان با گویش بلوچی صحبت می‌کنند.

آب و هوای شهرستان سراوان در تابستان گرم و خشک و در زمستان معتدل است. کوه‌های کوه سفید گشت، کوه سرخ در بم پشت، از مرتفع‌ترین کوه‌های این شهرستان محسوب می‌شوند. رشته کوه سیاهان طولانی‌ترین رشته کوه در این شهرستان می‌باشد که از نزدیکی‌های تفتان شروع و تا ناهوک در محدوده پاکستان ادامه دارد. از رودخانه‌های شهرستان سراوان می‌توان به ماشکید، سیمش و روتک اشاره نمود.[3]

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۶۱ هزار و ۱۴ نفر شامل ۳۰هزار و۶۸۹نفر مرد و ۲۹هزار و ۳۲۵نفر زن بوده‌است.[4]

جمعیت تاریخی
سالجمعیت±%
۱۳۴۵۵٬۳۹۷—    
۱۳۵۵۹٬۰۹۷+۶۸٫۶٪
۱۳۶۵۲۲٬۷۳۰+۱۴۹٫۹٪
۱۳۷۰۳۳٬۳۲۵+۴۶٫۶٪
۱۳۷۵۴۱٬۱۷۷+۲۳٫۶٪
۱۳۸۵۵۸٬۶۵۲+۴۲٫۴٪
۱۳۹۰۵۹٬۷۹۵+۱٫۹٪
۱۳۹۵۶۰٬۰۱۴+۰٫۴٪

آثار تاریخی
گورستان تاریخی شهر گشت

همچنین قلعه‌ها و آثار موجود در شهر جالق بسیار دیدنی و از نظر تاریخی قابل اهمیت هستند. مانند قلعهٔ شیشه ریز و قلعه سرکوه که متأسفانه به دلیل بی‌توجهی در حال ازبین رفتن هستند. سنگ نوشته‌های دره نگاران ناهوک آثار بسیار قدیمی و جالبی هستند که قدمت سراوان را به وضوح مشخص می‌کنند. درخت سرو[7] قدیمی سرجو از آثار مهم مرکز شهرستان می‌باشد.

حوزه علمیه دارالعلوم زنگیان سراوان که متولی آن مولوی سید عبدالعزیز ساداتی بوده است با بیش از یک قرن قدمت از آثار مهم و اولین حوزه علمیه اهلسنت در سیستان و بلوچستان محسوب می شود.[8]

به گزارش ایرنا و به نقل از ریس اداره میراث فرهنگی سراوان ۴۲۰اثر تاریخی در سراوان وجود دارد که ۱۳۰ اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.

۱–۲ سنگ نگاره‌های سراون بزرگ‌ترین نگارخانه سنگی در ایران:مهمترین و بیشرین محل قرارگیری سنگ نگاره‌ها در محدوده مناطق شهرستان را «کوه مهرگان»، «دره کندیک»، «دره شیر و پلنگان»، «دره درو»، «دره هلی»، «کوه تونان» در سب و سوران و نقاشی‌های صخره ای «پیرگوران» و همچنین شامل روستای ناهوک، سنگ نگاره‌های «سر دشت ناهوک»، «دره نگاران» و «گشت» اشاره کرد. مهم‌ترین این سنگ نگاره‌ها که بر روی کوه‌های منطقه سردشت دردره ای بنام دره نگاران در محدوده روستای ناهوک واقع شده‌است وبراساس بررسی‌های تاریخی وکارشناسی‌های باستان‌شناسی مربوط به دره شکار مربوط به ده هزار سال پیش است.

سنگ نگاره‌های دره نگاران ناهوک :دره نگاران» مجموعه ای کم‌نظیر از نقش و نگار کنده شده بر روی سینه سنگ‌ها و صخره‌ها است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می‌کند. در این محل انبوهی از نقوش اصیل و قابل مطالعه وجود دارد که با توجه به تعداد زیاد نقش و نگار آن را از جمله باستان شناسان اعلام کرده‌اند که توجهی به مجموعه نقوش دره نگاران مشخص می‌کند که مهاجران و مهاجمان در هزاره قبل از میلاد مسیح به این سرزمین وارد شده‌اند.

سنگ نگاره‌های کوهمهرگان:درایران باستان مردم دارای کیش ومذهب زردتشتی بودند که مزدسینا آئین‌های باستانی همچون جشن مهرگان را که یکی از مهم‌ترین جشن‌های آنان بشمار می‌رفت انجام می‌دادند. بر فراز کوه مهرگان که کوهی کم ارتفاع می‌باشد و در حدود ۴۰ متر ارتفاع دارد بر روی صخره‌های نسبتاً صاف و هموار آن، نقوش فراوانی دیده می‌شود که از جمله مهم‌ترین موضوعات نقوش آن می‌توان به نقوش شکار حیوانات علف‌خواری همانند غزال، جبیر و بز کوهی اشاره کرد؛ که آثاری از نقوش انسانی یا حیوانی همچون نقش دو انسان در حال گفت وگو با یکدیگر یا نقش یک بز و یک غزال یا جبیر نیز در میان سنگ نگاره‌های کوه مهرگان به چشم می‌آید. این کوه در حومه شرقی شهرسراوان و در حد فاصل دو جاده آسفالته سراوان به روستای دزک و همچنین جاده آسفالته دیگر سراوان به آسپیچ محمدی وکوهک و در موازات آن قرارگرفته‌است مردم محلی:از این کوه بنام کوه مهرگان یاد می‌کنند که بر فراز این کوه وبر روی سطح صخره‌های آننقوش متنوعی نقش شده بود که متأسفانه در حال حاضر تنها بخشی اندک از آن‌ها باقی مانده‌است. اکثر سالمندان ساکن در همجواران از تعداد فراوان و تنوع این نقوش از بین رفته یاد می‌کنند؛ که به تدریج نابود شده‌اند.

زمین‌لرزه سراوان سال ۱۳۹۲
نوشتار اصلی: زمین‌لرزه سراوان (۱۳۹۲)

در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۹۲ زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷/۸ ریشتر منطقه سراوان در استان سیستان و بلوچستان را لرزاند. به دلیل عمق کانونی بسیار زیاد که حدود ۹۰ کیلومتر بود این زلزله خسارت زیادی در پی نداشت؛ و به همین دلیل لرزش‌های این زلزله در نقاط دوردست نظیر دوبی نیز احساس شد.[9][10]

امکانات آموزش عالی

مجتمع آموزش عالی سراوان (دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی سابق دانشگاه سیستان و بلوچستان)، دانشگاه پیام نور، دانشگاه علمی-کاربردی، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه فرهنگیان در دو پردیس خواهران (رسالت) و برادران (شهیدمطهری)[11] از جمله مراکر آموزش عالی در شهرستان می‌باشندااز قدیم شهروندان سراوان نسبت به سایر مناطق در بلوچستان در زمینه استعداد و علاقه به علم و تحصیل و دانش‌آموختگان علمی و حوزوی رتبه بالاتری به خود اختصاص داده‌اند که باعث شده سراوان مهد پروورش نخبگان و شخصیت‌های مهمی برخاسته از این دیار باشند.

منابع
  1. «پیشینه سراوان». پرتال استان سیستان و بلوچستان. ۱۳۹۹-۰۱-۰۳.
  2. «سراوان زادگاه خورشید ایران/ ده‌ها جاذبه طبیعی و تاریخی سراوان گردشگران را فرا می‌خواند». تسنیم.
  3. «موقعیت جغرافیایی سراوان». پرتال استان سیستان و بلوچستان. ۱۳۹۹-۰۱-۰۳.
  4. https://www.amar.org.ir/سرشماری-عمومی-نفوس-و-مسکن/نتایج-سرشماری
  5. افشار سیستانی، ایرج، بلوچستان و تمدن دیرینه آن، تهران: ۱۳۷۱، ص. ۲۳۳.
  6. بلوچ. [www.dezzak.ir www.dezzak.ir] مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  7. به نقل از ایسنا مورخ 3 اسفندماه سال 1388: رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان سراوان گفت: درخت کهنسال سرو روستای سرجو شهرستان سراوان، یکی از جاذبه‌های طبیعی این شهرستان بود که بر اثر خشکسالی متوالی، خشک شده‌است. محمد صدیق دهواری در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه سیستان و بلوچستان، افزود: به گفته کارشناسان، این درخت قدمتی 1600 ساله دارد. وی اظهار کرد: این درخت به علت خشکسالی و عدم آبیاری زمین‌های اطراف و خشک شدن رودخانه فصلی سرخ چوبی، کاملاً خشک شده‌است. رئیس اداره میراث فرهنگی سراوان تأکید کرد: درخت سرو سرجو 23 متر ارتفاع داشت و دور قطر آن 3 متر و 80 سانتی‌متر بود. دهواری گفت: روزگاری در اعتقادات مردم منطقه به عنوان درختی مقدس از آن یاد شده‌است و کشاورزان قبل از آبیاری زمین‌های خود این درخت را آبیاری می‌کردند و بعد از آن مبادرت به آبیاری زمین‌های کشاورزی خود می‌کردند. https://www.isna.ir/news/8812-01612/رييس-اداره-ميراث-فرهنگي-سراوان-درخت-كهنسال-سرو-شهرستان-بر
  8. قرآن، iqna ir | خبرگزاری بین المللی (۱۳۸۸/۱۲/۱۸ - ۱۲:۰۱). «حوزه علميه‌ دارالعلوم زنگيان؛ اولين حوزه علميه‌ اهل سنت سيستان و بلوچستان». fa. دریافت‌شده در 2021-03-14. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  9. آفتاب‌نیوز
  11. «نماینده، فرماندار و مدیر آموزش و پرورش سراوان با سرپرست دانشگاه فرهنگیان برای ایجاد دانشگاه فرهنگیان دیدار کردند». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۱ مارس ۲۰۱۹.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.