شهرستان زابل
شهرستان زابل یکی از شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران است. مرکز این شهرستان شهر زابل است.
| شهرستان زابل | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| کشور |  ایران |
| استان | سیستان و بلوچستان |
| مرکز شهرستان | زابل |
| بخش‌ها | مرکزی |
| سال تأسیس | ۱۳۱۶ |
| اداره | |
| فرماندار | عباسعلی ارجمندی |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۶۹٬۹۶۶ نفر(۱۳۹۹) |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۱۵٬۱۹۷ کیلومتر مربع |
| ارتفاع از سطح دریا | ۴۷۵ متر از سطح دریا |
| داده‌های دیگر | |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۵۴ |
دریاچه هامون بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین در ایران است و در این شهرستان واقع شده‌است.
جمعیت
جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۹ برابر با ۲۶۹،۶۶۶ نفر بوده‌است.که هفتاد درصد از جمعیت این شهر مردم سیستانی هستند..[1]
مردم
اکثریت مردم شهرستان زابل به زبان سیستانی تكلم ميكنند. زابل به لحاظ دارا بودن پیشینه تاریخی خوب و غنی فرهنگی و تاریخی، از جایگاه و ارزش والایی در میان شهرستان‌ها و مناطق مختلف کشور برخوردار است. آیین ها بر گرفته از اقلیم و طبیعت منطقه ،اعتقادات و طبقات اجتماعی مردم است و به مناسبت های مختلف انجام می شود [2]
تقسیمات کشوری
شهرستان زابل در تقسیمات کشوری جدید ایران که در سال ۱۳۱۶ بصورت شهر رسمی شد،[3] شهرستان زابل هم‌اکنون دارای ۱ بخش،۱ دهستان و ۲ شهر به شرح زیر است:
آیین ها و مراسمات در شهرستان زابل
_ آیین ها در موقع کار ( مراسم حشر ) آیین کهن لای روبی بستر رودخانه هیرمند است که حاکی از یک نوع تعاون و همبستگی منطقه ای و تبلور عینی اتحاد در حل معضلات است که هنوز هم در منطقه انجام می گردد .
-مراسم جشن گندم جشن و پایکوبی به مناسبت برداشت گندم و شکرگزاری از درگاه ایزد منان است که با رقص و پایکوبی خاص منطقه برای هر تازه‌واردی بسیار جذاب می باشد .
-آیین های مذهبی ( عید فطر ، عید غدیر ،عید قربان و مبعث پیامبر _ تولد امام علی (ع) و مراسم آیینی نیمه شعبان که مردم در این روز به زیارت اهل قبور رفته و یک نوع شیرینی محلی به نام چلبک درست می کنند .
-رمضان‌خوانی و سحرخوانی دو آیین مهم این منطقه در ماه رمضان است که هر کدام ویژگی خاص خود را دارد.برخی سوابق تاریخی و گفته‌ها نشان می‌دهد که آیین سحرخوانی و رمضان‌خوانی از حدود ۱۴۰۰ سال قبل یعنی از اوایل اسلام نزد ساکنین مرسوم بوده است. در این آیین که بین شب‌ها ی ۱۲تا ۱۷ ماه مبارک رمضان اجرا می‌شود، جمع زیادی از جوانان و نوجوانان هر محله در مقابل منازل مردم اجتماع کرده و اشعار محلی را با صدای رسا قرائت می‌کنند که از جمله آن اشعار «رمضو الله الله رمضو، رمضو الله خوشنوم خدا، رمضو اومْده مهمونش کنه، گوو گوساله ره قربونش کنه، ای سرا از کِنه که کولَک داره، اگه فهمو صابیو بورک داره، ای سرا از کِنه که رو و بادَه، دو پسر داره که نو دوماده» است .
-مراسم عزاداری در ماه محرم با اجرای تعزیه و سوگواری .
-آیین های ملی ( نوروز و جشن سیزده بدر مردم به زیارت کوه خواجه و سایر زیارت ها می روند جشن می گیرند و شادی می کنند مراسم و آیین های بسیار زیبایی نیز در هنگام تولد ، ازدواج اجرا می گردد .
-رقص شمشیر که از نمونه های شاخص موسیقی سازی و آوازی در منطقه است که ضمن داشتن شهرت جهانی باشور و اشتیاق خاصی در جشن ها و مراسم آیینی این دیار برگزار می گردد .
موقعیت جغرافیایی
شهرستان زابل با مساحت ۳۴۴کیلومترمربع در ضلع شمال شرقی استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته و فاصله مرکز شهرستان تا مرکز استان (زاهدان) ۲۰۷ کیلومتر است.
عوارض طبیعی
شهرستان زابل دارای اقلیم بیابانی گرم و خشک است. میانگین بارش سالانه در این شهرستان ۵۹٫۶ میلی‌متر و دمای آن در سال از ۹٫۵- تا ۴۹ درجه سانتی‌گراد متغیر است.
رودخانه‌های هیرمند و شیله از رودخانه‌های این شهرستان می‌باشد. آب این شهرستان در گذشته از طریق حفر چاه و قنات تأمین می‌شده‌است و امروزه آب شرب زابل از مخازن بزرگ آب به نام چاه نیمه (که توسط رود هیرمند تغذیه می‌شوند) تأمین می‌گردد.
پیشینه
در سال ۱۳۰۹ بنابر حکم پهلوی نام روستای نصرآباد به زابل تغییر یافت. [5] بیراند رایس، محقق آلمانی در کتاب خود با نام زابل، زمان پیدایش زابل را سال ۱۸۶۹ میلادی می‌داند.
کشاورزی و منابع طبیعی و دامپروری
اکثریت مردم این شهر از طریق کشاورزی امرار معاش می‌کنند. در سال زراعی ۸۳–۱۳۸۲ سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی شهرستان زابل بالغ بر ۲۵۸۶۱ هکتار شامل می‌شد که ۱/۱۶ درصد از سطح زیر کشت استان سیستان و بلوچستان را تشکیل می‌دهد. از این مقدار ۵۶/۱ درصد به کشت باغات و ۱/۱۶ درصد به زراعت‌های سالانه اختصاص دارد. محصولات عمده زراعی این شهرستان غلات، محصولات جالیزی و نباتات علوفه‌ای است. طی همان سال، ۱۱۸ واحد صنعتی پرورش و نگهداری دام و طیور در سطح شهرستان فعال بوده، همچنین میزان تولید شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ و ماهی به ترتیب ۳۷، ۱/۷، ۳ و ۱۰۸ هزار تن بوده‌است.
اماکن گردشگری
"و یکی دیگر از اماکن گردشگری زابل کوه خواجه است که در مسیر روستا فیروزه ای واقع شده
صنایع دستی
- پشتی و گلیم بافی
- قالی بافی
- توتن سازی
- تولید ابزارآلات موسیقی
- سوزن دوزی
- کلوچه سیستانی و نان محلی
- کلمبه
- بورک سیستانی
پیوند به بیرون
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای شهرستان زابل دارد. |
منابع
- «پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۰۷.
- https://www.sbportal.ir/fa/cities/zabol پرتال سیستان
- «مذاکرات جلسه هفتم دوره پانزدهم مجلس شورای ملی ۲۷ امرداد ۱۳۲۶».
- بلوچستان، استانداری سیستان و. «معرفی شهرستان زابل». استانداری سیستان و بلوچستان. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۰۸.
- بلوچستان، استانداری سیستان و. «معرفی شهرستان زابل». استانداری سیستان و بلوچستان. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۰۸.
| مرکز |  موقعیت استان سیستان و بلوچستان در ایران.  زاهدان.  زابل. | |
|---|---|---|
| شهرستان‌ها | ||
| شهرها |
| |
| جاذبه‌های گردشگری |
| |
| بیشتر از ۴۰۰ هزار نفر |  | |
|---|---|---|
| بیشتر از ۳۰۰ هزار نفر | ||
| بیشتر از ۲۰۰ هزار نفر | ||
| زیر ۲۰۰ هزار نفر | ||