صلح‌بانی

صلح‌بانی اشاره به فعالیت‌هایی دارد که رویکردشان ساخت شرایطی در خدمت صلح پایدار است.

نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد در حال کنترل مرزهای اریتره و اتیوپی
سرباز ایتالیایی در مرز لبنان

در میان دولت‌ها و سازمان‌های دولت-ملت سازمان ملل، دریافتی عمومی وجود دارد مبنی بر اینکه صلح بانان، در سطح بین‌المللی روند صلح را در مناطق در حال‌گذار از مناقشه، مشاهده و بررسی می‌کنند و در صورت ممکن ستیزه جویان سابق را در به کار بستن تعهداتی که در معاهدهٔ صلح پذیرفته‌اند یاری می رسانند.

این همکاری ممکن است به اشکال گوناگون نمود پیدا کند از جمله اقدمات اطمینان سازی، تنظیمات در تقسیم قدرت، حمایت‌های انتخاباتی، تحکیم حاکمیت قانون و توسعهٔ اقتصادی و اجتماعی. به این ترتیب صلح بانان سازمان ملل (که معمولن به خاطر کلاه بره یا کلاه خود آبی روشنی که می‌پوشند، کلاه آبی‌ها نامیده می‌شوند) می‌توانند شامل سربازها، افسران پلیس و پرسنل اداری غیرنظامی‌باشند.

سازمان ملل تنها سازمانی نیست که مأموریت صلح‌بانی را اجرا می‌کند. نیروهای صلح‌بانی غیروابسته به سازمان ملل مانند مأموریت ناتو در کوزوو (با مجوز سازمان ملل) و نیروهای چندملیتی و ناظرین در شبه جزیرهٔ سینای از این جمله‌اند. "نیروی صلح خشونت پرهیز" نهادی مدنی است که به‌طور گسترده به داشتن تخصص در ایجاد صلح عمومی توسط داوطلبان و فعالین غیردولتی شناخته می‌شود.

روند و ساختار شکل‌گیری

رومئو دَلِره، فرماندهٔ نیروهای صلح در روآندا درجریان نسل‌کشی رواندا، مشکلاتی را که به نظر میاید در مقایسه‌ای با موضع گیری‌های نظامی سنتی تر شرح داد: او به من گفت که سازمان ملل سیستمی بر مبنای کشش است و نه سیستمی بر مبنای فشار مانند آنچه در ناتو عادت داشتم، چرا که سازمان ملل مطلقاً هیچ مخزن مناسبی برای استفاده ندارد. شما برای هرچیزی که احتیاج داشتید بایست تقاضا می‌کردید و سپس تا زمانی که تقاضا مورد بررسی قرار می‌گیرد صبر می‌کردید. برای مثال سربازها در هرجا احتیاج به خوردن و آشامیدن دارند، در سیستمی مبتنی بر فشار آب و غذا به‌طور خودکار به تعداد سربازهای قشون عرضه می‌شود. در سیستمی کششی شما باید برای این جیره بندی‌ها درخواست کنید و هیچ عقل سلیمی به نظر تاکنون اعمال نشده‌است. (دست دادن با شیطان، دَلِره صفحه‌های ۹۹-۱۰۰)

نوشتار اصلی: تاریخچهٔ صلح‌بانی سازمان ملل متحد

صلح‌بانی در جنگ سرد

در ۱۹۸۸، جایزهٔ صلح نوبل به نیروهای صلح‌بانی سازمان ملل داده شد. در بیانیهٔ مطبوعاتی اعلام شد که این نیروها نمایانگر ارادهٔ آشکار ملت‌ها هستند و در جهت حل منازعات در سراسر جهان همکاری قاطعی داشته‌اند.

از ۱۹۹۱

این دوره بعضاً منتهی به ایجاد کمیسیون صلح ملل متحد شد که در زمینهٔ اجرای صلح پایدار از طریق بعضی فعالیت‌های مدنیِ مشابهِ کار صلح بانان فعالیت می‌کند، مانند انتخابات. این کمیسیون در حال حاضر با ۶ کشور که همه در آفریقا هستند کار می‌کند.

جایزهٔ شجاعت

کاپیتان سالاریا - کنگو در نوامبر ۱۹۶۱، شورای امنیت سازمان ملل تصمیم به جلوگیری از عملیات خصمانهٔ گروه‌های کاتانگیز در کنگو گرفت. این مسئله مواز توبل رهبر جدایی طلبان کاتانگا را برانگیخت که عملیات حمله به گروهی از سربازان سازمان ملل را شدت بخشد. در ۵ دسامبر ۱۹۶۱، یک دسته سرباز هندی وابسته به سازمان ملل با حمایت جنگنده ۳ اینچی به سنگرهای میان جاده‌ای کاتاگانی حمله کرد که بین مقر سازمان‌های اداری کاتانگی و فرودگاه الیزابت ویل واقع شده بودند. یک گروه گورخا تلاش کرد به این هنگ پیوسته و به سنگرها حمله کند، اما به محل متخاصمین در نزدیکی فرودگاه قدیمی برخوردند. گروه مذکور که به محل استقرار شورشیان که توسط تقریباً ۹۰ سرباز کاتاگان نگهداری می‌شد حمله کرد توسط کاپیتان هندی گورباچان سینگ سالاریا رهبری می‌شد. با وجود تنها ۱۶ سرباز در گروه و خلع سلاح شدن کاپیتان سالاریا و سربازان گروخای همراهش، آن‌ها با قدرت به دشمن -که مجبور به گریز شد- غلبه کردند.

در این درگیری، فرمانده سالاریا از ناحیهٔ گردن مورد اصابت گلوله قرار گرفت، اما به جنگ ادامه داد تا جایی که به علت وسعت جراحات از پا افتاد. به علت شجاعت عمل فداکارانهٔ او، مقر سازمان ملل در الیزابت ویل از محاصره نجات یافت و فرمانده سالاریا به بالاترین جایزهٔ نظامی هندوستان " پارام دیر چکرا " دست یافت.

صلح‌بانی غیر وابسته به سازمان ملل

نوشتار مرتبط: صلح‌بانی ناتو تمامی نیروهای صلح‌بانی بین‌المللی تحت کنترل مستقیم سازمان ملل متحد نیستند. در سال ۱۹۸۱، معاهدهٔ بین اسرائیل و مصر نیروهای چند ملیتی و ناظرین را شکل دادند که تا به امروز کماکان به بررسی مشاهدهٔ شبه جزیرهٔ سینای می‌پردازد.

همکاری

منشور ملل متحد تصریح کرده‌است که همهٔ کشورهای عضو سازمان ملل جهت همکاری در حفظ صلح و امنیت در سرتاسر جهان باید نیروها و تجهیزات نظامی ضروری را در دسترس شورای امنیت قرار دهند. از سال ۱۹۴۸، حدود ۱۳۰ کشور هم از طریق نیروی نظامی و هم پرسنل غیرنظامی در عملیات صلح همکاری کرده‌اند. در حالیکه بایگانی دقیق همهٔ افرادی که از ۱۹۸۴ به بعد در مأموریت‌های صلح‌بانی خدمت کرده‌اند در دسترس نیست، تخمین زده می‌شود در ۵۶ سال گذشته حداکثر یک میلیون سرباز، افسر پلیس و کارمند تحت پرچم سازمان ملل خدمت کرده‌اند. از ماه مارس ۲۰۰۸، ۱۱۳ کشور در مجموع ۸۸،۸۶۲ ناظر نظامی، پلیس و سرباز برای همکاری فرستاده‌اند.

با وجود تعداد زیاد مشارکت کنندگان، بیشترین مسئولیت بر عهدهٔ گروه متمرکزی از کشورهای در حال توسعه است که معمولاً از مشارکت در چنین مأموریت‌هایی منفعت مالی می‌برند. ۱۰ کشور عمدهٔ کمک رساننده به عملیات صلح‌بانی سازمان ملل از ابتدای سپتامبر ۲۰۱۰ بنگلادش (۱۰۷۳۶)، پاکستان (۱۰۶۹۱)، هند (۸۹۳۵)، نیجریه (۵۷۰۹)، مصر (۵۴۵۸)، نپال (۵۰۴۴)، اردن (۳۸۲۶)، غنا (۳۶۴۷)، روآندا(۳۶۳۵)، و اروگوئه (۲۴۸۹) هستند.

از ماه مارس ۲۰۰۸، ۲۴۶۸ نفر از بیش از ۱۰۰ کشور در حال خدمت در مأموریت‌های صلح‌بانی کشته شده‌اند که بسساری از آن‌ها از هند (۱۲۷)، کانادا (۱۱۴) و غنا (۱۱۳) بوده‌اند. ۳۰ درصد از تلفات ۵۵ سال نخستین صلح‌بانی سازمان ملل در بین سال‌های ۱۹۹۳ و ۱۹۹۵ رخ داده است.

کشورهای در حال توسعه بیش از کشورهای توسعه یافته متمایل به مشارکت در صلح‌بانی هستند. این ممکن است بعضاً به این خاطر باشد که نیروهای کشورهای کوچک‌تر، باعث تحریک تفکرات امپریالیستی نمی‌شوند. برای مثال در دسامبر ۲۰۰۵ اریتره تمام پرسنل آمریکایی، روس، اروپایی و کانادائی را از مأموریت صلح‌بانی در مرزهایش با اتیوپی اخراج کرد. علاوه بر این، انگیزه‌ای اقتصادی برای کشورهای در حال توسعه جذاب است.

نرخ بازپرداخت توسط سازمان ملل به کشورهای مشارکت‌کننده به ازای هر صلح‌بان در هرماه به قرار زیر است: ۱۰۲۸ دلار برای حقوق و مستمری، ۳۰۳ دلار پرداخت اضافه برای متخصصین، ۶۸ دلار برای لباس‌های شخصی، اسباب و تجهیزات، ۵ دلار برای صلاح شخصی. این می‌تواند منبع درآمد قابل توجهی برای کشورهای در حال توسعه باشد. تأمین، آموزش و تجهیزات مهم برای سربازان و همینطور حقوق آنان در مأموریت‌های صلح‌بانی سازمان ملل، به آن‌ها اجازهٔ حفاظت از ارتش بزرگتری را می‌دهد که در غیراینصورت امکان آن را نداشتند. حدود ۴٫۵ درصد از گروه‌ها و پلیس‌های غیرنظامی مستقر در مأموریت‌های صلح‌بانی سازمان ملل توسط اتحادیهٔ اروپا تأمین می‌شود و کمتر از یک درصد آن توسط ایالات متحده.

انقادات

تأثیرات سیاسی در کشورهای فرستنده

دایانا مویر اپلبام، از ساخت ارتش در فیجی با هدف خدمت در مأموریت‌های صلح‌بانی بین‌المللی ابراز نگرانی کرده‌است، چرا که این ارتش داری قدرت کافی است برای کودتای مرحلهٔ ۴ و حکومت بیش از دو دهه بر فیجی به عنوان یک دیکتاتوری نظامی.

قابلیت آسیب‌رسانی به سربازان

از آنجایی که صلح‌بانی می‌تواند بسیار استرس‌زا باش، نگرانی‌هایی دربارهٔ آسیب‌های وارد بر سربازان وجود دارد. صلح بانان در معرض خطراتی هستند که توسط گروه‌های جنگ طلب و معمولن در اقلیمی ناآشنا برایشان ایجاد می‌شود. این مسئله، افزایش مشکلات روانی مختلف، خودکشی و سوء مصرف مواد را به بار می‌آورد و درصد صلح‌بانان قدیمی دارای این مشکلات نشانگر آن است. هم چنین بودن یکی از والدین در مأموریتی فرامرزی برای دوره‌ای طولانی، برای خانوادهٔ صلح بانان استرس‌زا می‌باشد.

دیدگاه دیگری ناظر بر این مشکل است که صلح‌بانی ممکن است سربازها را نرم کرده و قابلیت‌های نبرد آن‌ها را فرسایش دهد چرا که نمایهٔ مأموریت در یک گروه صلح‌بانی کاملاً متفاوت از نمایهٔ یک واحد جنگی در نبردی تمام عیار است.

صلح‌بانی و رسوائی سوءاستفاده جنسی کودکان

صلح‌بانی، قاچاق انسان، و روسپی گری اجباری

گزارشها گواه ازدیاد سریع روسپی گری در کامبوج، موزامبیک، بوسنی و کوزوو بعد از ورود نیروهای صلح سازمان ملل و در دو مورد اخیر ناتو است. در مطالعهٔ سال ۱۹۹۶ سازمان ملل به نام تأثیر منازعهٔ نظامی بر کودکان، بانوی اول سابق موزامبیک گراسا ماشل شواهدی ارائه کرد مبنی بر اینکه در ۶ کشور از ۱۲ کشور، مطالعات روی استثمار جنسی کودکان در شرایط جنگی که برای گزارش مذکور آماده شده‌است نشان می‌دهد که ورود گروه‌های صلح‌بانی با رشد سریع آمار روسپی گری کودکان در ارتباط بوده‌است.

گیتا ساهگال در سال ۲۰۰۴ رابطه با این واقعیت که هرکجا نیروهایی برای مداخلهٔ بشر دوستانه راه اندازی می‌شوند، روسپی گری و سوءاستفادهٔ جنسی سر بر می‌آورد بیان کرد: مشکل سازمان ملل این است که به نظر می‌رسد عملیات صلح‌بانی متأسفانه در حال انجام همان اعمالی است که سایر ارتش‌ها انجام می‌دهند. حتی نگهبانان بایست نگهبانی شوند. پس از اتهام تجاوز به مرد ۱۸ ساله‌ای از هائیتی توسط سربازان صلح‌بانی اروگوئه‌ای سازمان ملل، خوزه موخیکا رئیس جمهور اروگوئه از میشل مارتلی رئیش جمهور هائیتی عذرخواهی کرد. مارتلی گفت "تجاوزی دسته جمعی بر یک شهروند جوان هائیتی" بدون مجازات نخواهد بود. چهار سرباز مظنون به دست داشتن در این تجاوز دستگیر شده‌اند.

صلح بانان و بحران‌های وبای هائیتی

شواهد علمی قابل توجهی که نخست توسط آسوشیتد پرس و سپس نیویورک تایمز، الجزیره و ای‌بی‌سی نیوز گزارش شد نشان می‌دهد که سربازهای صلح‌بانی نپالی مستقر در پایگاهی دور در میرباله، هائیتی باعث شیوع وبای همه گیر مهلکی شده‌اند که از اکتبر ۲۰۱۰ این کشور را به ویرانی کشیده است. وبا نوعی بیماری است که ناقل آن آب آلوده است، باعث اسهال و استفراغ می‌شود و در عرض چند ساعت در صورت عدم تزریق دارو و آبرسانی به بیمار می‌تواند کشنده باشد. تا ماه ژوئیه ۲۰۱۲ وبای همه گیر هائیتی بدترین در نوع خود در کل جهان بود: حدود ۷۵۰۰ نفر مرده و حدود ۵۸۵۰۰۰ هائیتی (حدود ۱ نفر از هر ۲۰ هائیتی) به این بیماری دچار شده بودند.

مطابق نظر هیئت متخصصین مستقل منتصب سازمان ملل دربارهٔ شیوع وبا در هائیتی، شرایط زندگی در پایگاه صلح‌بانی ناسالم بوده و حداقل به دو طریق آلودگی را به جریان‌های رودخانهٔ هائیتی منتقل کرده‌است: ساختار لوله‌های آب در محل حمام/دست‌شویی اصلی تصادفی و دارای قابلیت قابل توجهی برای سرایت آلودگی هستند… مخصوصاً آن دسته از لوله‌هایی که روی خندق‌های زه کشی شدهٔ سربازی می‌ریزند که از کمپ می‌گذرد و مستقیم در رودخانه تروبیوتری‌میه سرازیر می‌شود. علاوه بر این، هیئت مستقل گزارش کرد که فاضلاب سیاه آب پایگاه میرباله و دو پایگاه دیگر مرتباً در گودالی بدون حصار و سرباز تخلیه می‌شده که مستعد سرریز شدن بوده و احتمالاً در طول بارش باران به رود تریبوتری‌میه جریان می‌یافته‌است.

در نوامبر ۲۰۱۱، بیشتر از ۵۰۰۰ تن از قربانیان وبای همه گیر، در سیستم دعوی درونی سازمان ملل اقدام به طرح دعوی کردند و خواستار جبران خسارت از طریق دسترسی به آب سالم و زیربنای بهداشتی مورد نیاز برای کنترل این بیماری همه گیر، جبران خسارات فردی و معذرت خواهی رسمی شدند. در ژوئیه ۲۰۱۲، ۱۰۴ عضو کنگرهٔ ایالات متحده نامه‌ای را امضا کردند در تائید اینکه اقدامات سازمان ملل وبا را به هائیتی برده و سازمان ملل بایست با وبا مبارزه و نهایتاً آن را از بین ببرد. در ۲۰۱۳ سازمان ملل این دعوی را رد کرد و وکلای قربانیان اقدام به شکایت از سازمان ملل در دادگاه کرده‌اند.

اصلاحات پیشنهادی

آنالیز براهیمی

در پاسخ به انتقادات، علی‌الخصوص در رابطه با سوءاستفادهٔ جنسی توسط صلح بانان، سازمان ملل قدم در راستای اصلاح اقداماتش کرده‌است. گزارش براهیمی یکی از اولین اقداماتی بود که برای پوشش مأموریت‌های صلح‌بانی سابق، ایزوله کردن کاستی‌ها، و قدم برداشتن در راه تعمیر این اشتباهات به منظور تضمین کارآمدی مأموریت‌های صلح‌بانی آینده برداشته شد. سازمان ملل متعهد به تداوم اجرای این اقدامات هنگام اجرای عملیات صلح‌بانی در آینده شده‌است. جنبه‌های تکنوکراتیک فرایند صلح توسط DPKO در دستور کار اصلاحاتی "عملیات صلح ۲۰۱۰ " احیا و تداوم یافته‌است. از جمله این اقدامات، افزایش تعداد کارمندان، هماهنگی شرایط خدمت کارکنان میدانی و کارکنان ساکن در مقر، توسعه در دستورالعمل‌ها و روندهای استاندارد عملیات و بهبود در تنظیم شراکت بین دپارتمان عملیات صلح‌بانی (DPKO) و برنامهٔ عمران ملل متحد (UNPD)، اتحادیهٔ آفریقا و اتحادیهٔ اروپا می‌باشد. در سال ۲۰۰۸ سنگ بنای دکترینی گذاشته شد با عنوان "عملیات صلح‌بانی سازمان ملل: اصول و دستورالعمل ها" که بر اساس آنالیز براهیمی ساخته و پیکربندی می‌شود.

منابع
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.