فتحعلی‌خان قاجار
فتحعلی‌خان بن شاه‌قلی‌خان قوانلو یا فتحعلی‌خان قاجار فرزند شاه قلی خان رئیس شاخه اشاغی‌باش (پایین‌دستی) از ایل قاجار بود که در پایین رود گرگان ساکن بودند.
زندگی‌نامه
فتحعلی‌خان قاجار مورد کینه محمدخان ترکمان حاکم گرگان قرار گرفت و به فرمان او زندانی شد. اما از زندان فرار کرد و به طایفه ترکمان یموت پناه برد. بعد از مدتی به کمک این طایفه به قلعه مبارک‌آباد گرگان حمله کرد و محمدخان و میرزا احمد قزوینی حاکم گرگان را کشت و خود به حکومت گرگان رسید.
فتحعلی‌خان قاجار امنیت و نظم را در گرگان برقرار کرد و در زمانی که افغان‌های غلجه‌زایی قندهار به رهبری محمود افغان به اصفهان تاختند، این شهر و شاه سلطان حسین را محاصره کردند. او به کمک پادشاه صفوی آمد ولی شاه سلطان حسین به خاطر محاصره اصفهان و به خطر افتادن جان خانواده صفوی که اسیر محمود بودند به او پیغام داد که با افغان‌ها درگیر نشود؛ به همین سبب او دوباره به مازندران برگشت.
با به سلطنت رسیدن شاه تهماسب دوم فرزند شاه سلطان حسین، فتحعلی‌خان به خدمت او درآمد و لقب امیرالامرایی گرفت و در لشکرکشی شاه تهماسب دوم به خراسان در رکاب او بود. او پیش از تصرف مشهد به رغم مخالفت نادرقلی افشار [1] و به حکم شاه تهماسب دوم [2]به دست یکی از مخالفانش که مهدی خان یوخاری‌باش نام داشت کشته شد. مهدی خان از سران شاخه ایل قاجار یوخاری‌باش (بالادستی) بود که در بالای رود گرگان سگونت داشتند و با شاخه اشاغی‌باش (پایین‌دستی) ساکن در پایین رود، در رقابت بودند. فتحعلی‌خان در سال ۱۱۳۹ هـ. ق کشته شد.
پس از کشته شدن فتحعلی‌خان، سران ایل قاجار کماکان در سپاه شاه تهماسب دوم صفوی حضور داشتند و در لشکرکشی ناکام وی به قفقاز جنوبی و جنگ با عثمانی که به شکست سنگین شاه تهماسب دوم انجامید حضور داشتند.[3]
پانویس
منابع
- زرگری نژاد، غلامحسین (۱۳۹۵). تاریخ ایران در دوره قاجاریه عصر آقا محمد خان. تهران: سمت. شابک ۹۷۸ ۶۰۰ ۰۲ ۰۲۹۷ ۲.