محمدحسن لقمان‌ادهم
محمدحسن لقمان‌ادهم (۱۲۶۳–۱۳۳۶) لقمان‌الملک یکی از بنیانگذاران مدارس نوین و همچنین پزشک محمدعلیشاه بود. او سازندهٔ دبستان لقمانیه، سومین دبستان تبریز بود.[1][2]
محمدحسن لقمان‌ادهم (حکیم‌الدوله) | |
|---|---|
| وزیر صحیه و امور خیریه (بهداری) ایران | |
| مشغول به کار ۱۳۰۰ – ۱۳۰۰ | |
| نخست‌وزیر | احمد قوام‌السلطنه |
| پس از | دکتر علی‌اصغر مؤدب‌الدوله |
| پیش از | وزارتخانه برچیده شد |
| وزیر بهداری ایران | |
| مشغول به کار ۱۳۳۰ – ۱۳۳۰ | |
| نخست‌وزیر | محمد مصدق |
| پس از | دکتر عباس مؤدب نفیسی (سرپرست) |
| پیش از | دکتر محمدعلی ملکی یزدی |
| وزیر مشاور | |
| نخست‌وزیر | محمد مصدق |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۶۳خورشیدی تبریز |
| درگذشته | ۱۳۳۶ |
| ملیت | .svg.png.webp){kind=small} ایران |
| پیشه | پزشک |
زندگی‌نامه
پدرش زین‌العابدین خان لقمان‌الملک تبریزی از مردم آذربایجان بود. پس از پایان تحصیلات متوسطه در ایران همراه دو برادرش، از جمله محمدحسین لقمان‌ادهم به فرانسه رفت و هر سه از دانشگاه پاریس دکترا گرفتند. حکیم‌الدوله پس از بازگشت به کار پزشکی در تبریز و سپس تدریس در مدرسه طب دارالفنون تهران پرداخت.
حکیم‌الدوله مدتی پزشک احمدشاه بود و در سال ۱۲۸۷ خورشیدی ریاست کل اطبای نظام را عهده‌دار شد. در سال ۱۲۸۸ عضو مجلس حفظ‌الصحه بود و در سال ۱۳۰۰ در دولت احمد قوام‌السلطنه سه ماه وزیر صحیه و امور خیریه شد. در سال ۱۳۰۲ چهار ماه در دولت حسن مشیرالدوله وزیر معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه بود.
با تأسیس دانشگاه تهران، حسن ادهم به تدریس در دانشکده پزشکی این دانشگاه پرداخت و همزمان به امور اجتماعی مشغول بود. چند سال رئیس انجمن بلدیه بود و چهار دوره در مجلس‌های نهم تا سیزدهم وکیل مجلس شورای ملی بود. در سال ۱۳۳۰ در دولت دکتر محمد مصدق وزیر بهداری شد و مدتی نیز به وزارت مشاور منصوب شد.[1][2]
حسن ادهم در هنگامی که نمایندهٔ مجلس بود طرحی به مجلس برد که اسامی وقف کنندگان نیکوکار که زمینی را برای ساخت بیمارستان یا آموزشگاه وقف می‌کنند بر بنای مربوط گذاشته شود تا نام نیکشان باقی بماند. حسن ادهم از سهامداران شرکت نفت ایران و انگلیس نیز بود و سالانه بابت آن حق سهم دریافت می‌کرد، اما با ملی شدن نفت، او از این امتیاز محروم شد.[3]
| ر. | وزیر | وزارتخانه | ر. | وزیر | وزارتخانه | ||||||
| ۱ | محمدحسن لقمان‌ادهم، محمدعلی ملکی | بهداری | ۷ | حسنعلی فرمند، خلیل طالقانی | کشاورزی | ||||||
| ۲ | یوسف مشار، غلامحسین صدیقی | پست و تلگراف | ۸ | علی‌اصغر نقدی، مرتضی یزدان‌پناه | جنگ | ||||||
| ۳ | باقر کاظمی | امور خارجه | ۹ | فضل‌الله زاهدی، امیرعلائی، محمدابراهیم امیرتیمور کلالی ، صالح ، رام | کشور | ||||||
| ۴ | جواد بوشهری | راه | ۱۰ | محمدابراهیم امیرتیمور کلالی | کار | ||||||
| ۵ | محمدعلی وارسته، محمود نریمان | دارایی | ۱۱ | کریم سنجابی، محمود حسابی | فرهنگ | ||||||
| ۶ | علی هیئت، شمس‌الدین امیرعلائی | دادگستری | ۱۲ | شمس‌الدین امیرعلائی، علی امینی | اقتصاد ملی | ||||||
| وزیر مشاور: محمدحسن لقمان‌ادهم وزیر دربار: حسین علاء معاون پارلمانی نخست وزیر: حسین فاطمی کفالت نخست وزیری: باقر کاظمی | |||||||||||