مرد آهنی (فیلم ۲۰۰۸)

مرد آهنی (به انگلیسی: Iron Man) نام نخستین فیلم دنیای سینمایی مارول است که توسط مارول‌ استودیوز تولید و پارامونت پیکچرز در سال ۲۰۰۸ توزیع شده است. این فیلم بر اساس سری داستان‌های کامیک شخصیت مرد آهنی از مارول کامیکس می‌باشد. جان فاورو کارگردانی فیلم را برعهده داشته است. رابرت داونی جونیور،ترنس هاوارد،گوئینت پالترو،جف بریجز،شان توب و نازنین بنیادی از بازیگران این فیلم هستند.

مرد آهنی
پوستر
کارگردانجان فاورو
تهیه‌کننده
فیلمنامه‌نویس
  • مارک فرگس
    هاوک اتسبی
  • آرت مارکوم
  • مت هالووی
بر پایهمرد آهنی اثر
استن لی
لری لیبر
دان هک
جک کربی
بازیگران
موسیقیرامین جوادی
فیلم‌بردارمتیو لیباتیک
تدوین‌گر
  • دن لبنتال
شرکت
تولید
توزیع‌کنندهپارامونت پیکچرز
تاریخ‌های انتشار
  • ۱۴ آوریل ۲۰۰۸ (۲۰۰۸-04-۱۴) (فرش قرمز سیدنی)
  • ۲ مه ۲۰۰۸ (۲۰۰۸-05-۰۲) (ایالات متحده)
مدت زمان
۱۲۶ دقیقه
کشورایالات متحده
زبانانگلیسی
هزینهٔ فیلم۱۴۰ میلیون دلار[1]
فروش گیشه۵۸۵٫۱ میلیون دلار[1]

از سال ۱۹۹۰ شرکت‌های یونیورسال پیکچرز، فاکس قرن بیستم و نیو لاین سینما در پی آماده‌سازی این فیلم بودند که در سال ۲۰۰۶ مارول استودیوز حق ساخت این فیلم را به انحصار خود در آورد. مارول، پروژه را به همراهی شرکت پارامونت پیکچرز به عنوان اولین همکاری با بودجه داخلی کار کرد. کارگردان فیلم جان فاورو قسمت‌های نخست فیلم را در کالیفرنیا آمریکا برداشت کرد و به دلیل وجود ابرقهرمان‌های فراوان در نیویورک از قرار دادن مرد آهنی در این شهر سر باز زد. در زمان فیلم برداری بازیگران برای ساخت دیالوگ‌های خود آزاد گذاشته شده بودند چرا که گروه نویسندگی مشغول شکل دادن به داستان و صحنه‌های اکشن فیلم بودند. نسخه‌های لاستیکی و آهنی زره توسط شرکت استن وینستون ساخته شد، هر چند در آن از افکت‌های کامپیوتری نیز استفاده شد. شرکت‌های هاسبرو و سگا وسایل مورد نیاز را فروختند و برای دیگر خدمات با شرکت‌های آئودی، برگر کینگ، ال جی و سون-ایلون قرارداد بسته شد.

مرد آهنی با بودجه ۱۴۰ میلیون دلار توانست بیش از ۵۸۵ میلیون دلار در سراسر جهان فروش داشته باشد که آن را به هشتمین فیلم پرفروش ۲۰۰۸ تبدیل می کند.

بازخوردهای فیلم و به خصوص بازیگری داونی اکثراً مثبت بود. بنیاد فیلم آمریکا این فیلم را به عنوان یکی از ده فیلم برتر اعلام کرد. داونی، فاورو، پالترو در ۷ مه ۲۰۱۰ برای قسمت دوم فیلم، مرد آهنی ۲ بازگشتند. مرد آهنی در همان دنیایی رخ می‌دهد که دیگر فیلم‌های مستقل مارول استودیوز رخ داده بودند. داونی یک بار برای در نقش استارک در فیلم هالک شگفت‌انگیز و باری دیگر در سال ۲۰۱۲ در فیلم انتقام جویان به نقش آفرینی پرداخت. دنباله دیگری به نام مرد آهنی ۳ در ۳ مه ۲۰۱۳ منتشر شد.

دوبله فارسی

در دوبله فارسی این فیلم بهرام زند به جای رابرت داونی جونیور گویندگی کرده‌است و از دیگر گویندگان این فیلم می‌توان به حسین عرفانی،شایان شامبیاتی،امیرهوشنگ قطعه ای و ... اشاره کرد.

همچنین دوبله‌ای با صدای چنگیز جلیلوند برای این فیلم منتشر شده که کریم بیانی مدیر دوبلاژش بوده‌است.

داستان

تونی استارک، یک نابغه و مهندس درگیر بی‌بندوباری است، کسی که شرکت استارک را از پدرش به ارث برده است به همراه دوست خود کلنل جیمز رودس برای نمایش موشک جدید خود با نام «جریکو» به مناطق جنگی در افغانستان سفر می‌کند. استارک در طی کمینی در راه به شدت زخمی شده و توسط گروهکی تروریستی با نام ده حلقه در غاری زندانی شده و گروگان گرفته می‌شود. یک آهنربای الکتریکی ساخته شده توسط یینسن، هم‌سلولی استارک، ترکش‌هایی که او را مجروح کرده‌اند را از قلب او دور نگه می‌دارد تا او زنده بماند. فرماندهٔ گروهک ده حلقه رازا به استارک پیشنهاد آزادی در برابر ساخت موشک جریکو برای گروهک می‌دهد، اما تونی و یینسن مطمئنند که رازا بر قول خود وفادار نخواهد ماند.

استارک و یینسین به‌طور مخفیانه مولد الکتریکی قدرتمندی به نام آرک می‌سازند تا نخست برق آهنربای استارک را تأمین کند سپس در ساخت زرهی آهنی برای فرار به آن‌ها کمک کند. ده حلقه زمانی که متوجهٔ کارهای استارک می‌شوند به کارگاه حمله می‌کنند اما یینسین خود را قربانی می‌کند تا زمانی کافی برای آماده‌سازی زره فراهم کند. استارک تمام راه غار به بیرون را می‌جنگد و یینسین را در حال مرگ پیدا می‌کند، سپس با آتش کشیدن مقر ده حلقه و نابود کردن اسلحه‌ها با پرواز کردن از آنجا فرار می‌کند اما در بیابانی سقوط کرده و زره متلاشی می‌شود. بعد از نجات پیدا کردن توسط رودس و بازگشت به خانه، استارک اعلام می‌کند که شرکتش دیگر تولید اسلحه نمی‌کند. عوبدیا استین، شریک قدیمی پدر استارک و مدیر شرکت به تونی گوشزد می‌کند که چنین کاری ممکن است به اعتبار خانوادهٔ او صدمه بزند. در این زمان تونی در کارگاه خانه‌اش، رآکتوری جدید برای سینه‌اش و هم‌چنین زره‌های جدیدتر و کامل‌تری می‌سازد.

در اولین نشست خبری بعد از بازگشت استارک خبرنگاری با نام کرسیتین اورهارت او را از فروخته شدن سلاح‌های شرکت استارک من‌جمله موشک جریکو به گروهک ده حلقه و حملهٔ این گروهک به روستای یینسن مطلع می‌سازد. همچنین استارک متوجه می‌شود که استین در تلاش است تا به جای او مدیر شرکت شود. در نتیجه استارک زره جدید خود را پوشیده و به افغانستان پرواز می‌کند، تروریست‌های ده حلقه را کشته، روستا را نجات داده و تمام سلاح‌ها را نابود می‌کند. در راه بازگشت استارک توسط۲ جت جنگنده اف-۲۲ رپتور مورد حمله قرار می‌گیرد. او با رودس تماس می‌گیرد و راز خود را برای او برملا می‌کند تا حمله‌ها متوقف شوند. در این زمان اعضای ده حلقه تکه‌های زره اولیه را پیدا کرده و به استین در برابر اسلحه تحویل می‌دهند و او نیز به کمک مهندسی معکوس و اسلحه‌های بیشمار، زرهی دیگر برای خود می‌سازد. در پی پیدا کردن سلاح‌های فروخته شدهٔ دیگر به ده حلقه، استارک دستیار خود ویریجینیا پپر پاتز را مجبور به هک کردن کامپیوتر دفتر استین می‌کند. پپر می‌یابد استین کسی بوده که به تروریست‌ها سلاح می‌فروخته و ده حلقه را اجیر کرده تا استارک را به قتل برسانند. پاتز بعداً با مأمور فیل کولسن از سازمان ضد ترورسیستی «مداخله استراتژیک کشور، بخش اجرا و آمایش» (به انگلیسی: Strategic Homeland Intervention, Enforcement and Logistics Division) یا به اختصار شیلد (به انگلیسی: S.H.I.E.L.D) ملاقات می‌کند و نقشه‌های استین را برای وی بازگو می‌کند.

دانشمندان استین قادر به شبیه‌سازی آرک استارک نیستند بنابرین او در خانهٔ استارک مخفی شده و به کمک وسیلهٔ صوتی او را فلج کرده و آرک را می‌دزدد. پاتز و چند مأمور شیلد سعی در دستگیر کردن استین می‌کنند اما او با کامل کردن زره خود به آن‌ها حمله می‌کند. استارک با استین مبارزه می‌کند اما بدون رآکتور جدید نمی‌تواند از تمام توانایی‌های خود استفاده کند. استارک استین را به پشت بام کارخانهٔ استارک می‌کشاند و از پاتز می‌خواهد تا رآکتور موجود در کارخانه را فعال کند. با فعال شدن رآکتور و ایجاد موجی الکتریکی، استین بیهوش شده و به داخل آن سقوط می‌کند و به دلیل انفجار ناشی از آن کشته می‌شود. روز بعد تمام روزنامه‌ها در مورد ابر قهرمان جدیدی به نام مرد آهنی می‌نویسند. مأمور کولسن به استارک داستانی دروغین دربارهٔ نحوهٔ مرگ استین برای پوشیدن ماجرا می‌دهد. در نشست خبری، استارک ابتدا تصمیم می‌گیرد داستان دروغین را تعریف کند اما در نهایت اعلام می‌کند که او مرد آهنی است.

در صحنه‌های پایانی و پس از نمایش دست‌اندرکاران فیلم، نیک فیوری مدیر شیلد به خانهٔ استارک و تنها می‌گوید که مرد آهنی تنها ابر قهرمان دنیا نیست و به پروژهٔ انتقام‌جویان اشاره می‌کند.

بازیگران
داونی در کامیک‌کان ۲۰۰۷ در حال تبلیغ فیلم
یک مخترع نابغه، دختردوست و مدیر شرکت استارک یک شرکت تولید اسلحه در آمریکا است. او پسر هاوارد استارک، یکی از مهندسان پروژه منهتن می‌باشد. تونی در ۴ سالگی اولین برد الکترونیکی و در ۶ سالگی اولین موتور خود را ساخت؛ در ۱۸ سالگی از دانشگاه ام‌آی‌تی فارغ‌التحصیل شد و در ۲۱ سالگی مدیریت شرکت استارک را به عهده گرفت. فاورو ابتدا شخصی دیگری را برای بازی در این نقش در نظر داشت[2] اما نهایتاً داونی (یک طرفدار پر و پا قرص داستان‌های کمیک)[3] را انتخاب کرد زیرا باور داشت که گذشتهٔ این بازیگر و بزرگ شدن او با این داستان به بازی او کمک شایانی خواهد کرد. او گفت: «بهترین و بدترین لحظهٔ زندگی رابرت در برابر چشم بیننده‌ها قرار گرفت. او می‌بایست تعادلی میان شوق خود و کارش برقرار کند که بی‌نظیر است. درست مثل تونی استارک. او عمقی را به این شخصیت اضافه کرده‌است؛ مانند کسانی است که در دبیرستان مشکل دارند یا نمی‌توانند با دختر مورد علاقه‌شان رابطه برقرار کنند.»[3] فاورو همچنین داونی را «عوضی دوست داشتنی» می‌نامد. داونی در زمان پیش از تهیهٔ فیلم دفتری کنار دفتر فاورو داشت[4] که باعث می‌شد او در کارها همکاری و دخالت بیشتری داشته باشد. او طنزی عمیق‌تر را به فیلم‌نامه اضافه کرد که در نسخهٔ اصلی وجود نداشت.[5] در این‌باره او می‌گوید:

«چیزی که مرا معمولاً از این‌ها [ابر قهرمان‌ها] متنفر می‌کند این است که آن‌ها بعد از مدتی به آدمی خشک و مسخره تبدیل می‌شوند. چیزی که خیلی برای من مهم بود، عوض کردن شخصیت تا حدی که دیگر قابل شناسایی نباشد بود. زمانی که کسی ابله بوده و دیگر نیست ولی خوشبختانه هنوز آثاری از شوخ‌طبعی در او وجود دارد.»[6]

برای آماده‌سازی، داونی ۵ روز هفته برنامه‌های بدن‌سازی و تمرین ورزش‌هایی رزمی داشت.[3]
دوست استارک و رابط بین شرکت استارک و نیروی هوایی آمریکا. فاورو هاوارد را برای نقش رودس انتخاب کرد چرا که فکر می‌کرد او توانایی بازی در نقش ماشین جنگ را در ادامهٔ داستان دارد.[7] او برای آماده‌سازی خود برای نقشش در ۱۶ مارس ۲۰۰۷ به پایگاه هوایی نلیس سفر کرد و با خلبانان آنجا دوست شد و دربارهٔ هلکوپترهای پیو هاوک اچ اچ-۶۰ و جت اف-۲۲ رپتور اطلاعات بدست آورد.[8] بعد از آشنایی رودس با استارک در داستان حالتی در او شکل می‌گیرد که باعث می‌شود او دربارهٔ درستی کارهای استارک مطمئن نباشد. هاوارد می‌گوید: «رودس از نحوهٔ زندگی استارک منزجر است اما بعداً متوجه می‌شود که شاید راه دیگری وجود داشته باشد.»[9] هاوارد و پدرش از طرفداران مرد آهنی بودن شاید چون رودس از معدود ابر قهرمان‌های سیاه پوست زمان بچگی او بوده‌است.[10] هاوارد می‌گوید از زمانی که بازی داونی را در فیلم علم عجیب دید طرفدار او شد و زمانی که با هم روی صحنه قرار گرفتند گفت: «رابرت و روحیهٔ مبارزش مرا برای رسیدن به او خسته کرده‌است. من از او ۴۰ یا ۵۰ پوند سنگین‌تر هستنم. وقتی که می‌خواستیم وزنه‌برداری کنیم من ۲۲۵ پوند (۱۰۲ کیلو) انتخاب کردم ولی ۱۰ دفعه آن را انداختم. اما رابرت ۲۳۵ (۱۰۶ کیلو) را برداشت و زد من هم مجبور شدم ۲۴۵ (۱۱۱ کیلو) را بزنم. اشکال ندارد من هم او را در دویدن بردم و آنجا تلافی‌اش را در آوردم. بیچاره تا چند روز نمی‌توانست راه برود!»[11]
هاوارد در حال سوار شد بر یک شبیه‌ساز اف-۱۶
نفر دوم شرکت استارک و یکی از بنیان‌گذاران آن. بریجز از بچگی طرفدار کمیک بود و به خاطر کارهای واقع‌گرایانهٔ فاورو از او نیز خوشش می‌آمد. او برای این نقش سر خود را تراشید و ریش خاکستری رنگی گذاشت، کاری که به قول او همیشه دوست داشت انجام دهد. بریجز کتاب عوبدیا را گوگل کرد و متعجب شد که بخش‌هایی از انجیل چقدر خوب شخصیت عوبدیا را نشان داده است.[12] خیلی از صحنه‌های استین برای تمرکز بر روی تونی استارک حذف شد.[13]
دستیار شخصی استارک و معشوقهٔ او. پالترو برای آشنایی بیشتر با شخصیت پپر از شرکت مارول درخواست کرد تا تمام کتاب‌هایی که پپر در آن‌ها حضور دارد را برای او بفرستند. پالترو شخصیت پپر را باهوش و رهبر خواند و از نوع رابطه‌ای که برای پپر و تونی در نظر گرفته شده‌است بسیار خوش‌حال است. او در این باره می‌گوید: «راستش بین این دو رابطهٔ پر سر و صدایی وجود ندارد» رابطه این دو مانند فیلم‌های کمدی دههٔ ۴۰ شوخ، جذاب و معصوم توصیف شده‌است.[14]
هم‌بند استارک در غار. در سری داستان‌ها یینسین چینی است اما در فیلم او اهل روستایی در افغانستان به نام گلمیر می‌باشد. او بانی تمام جنبه‌های ابرقهرمانانهٔ استارک در فیلم است.
فرماندهٔ گروهک تروریستی ده حلقه. طاهر از طرفداران کمیک است[12] و می‌خواست کمی انسانیت به شخصیت رازا اضافه کند. او در این‌باره می‌گوید: «من می‌خواستم نشان بدهم با این که رازا آدم بدی است اما بعضی اوقات بین انتخاب خوب و بد گیج می‌شود و متأسفانه انتخاب اشتباهی می‌کند. خوشبختانه جان به نظرات من احترام گذاشت و تغییراتی ایجاد کرد.»[15]
برنامهٔ هوشمند شخصی استارک که در طی ساخت نسخه‌های جدید زره به استارک کمک می‌کند. در کتاب جارویس در اصل شخصیت خدمت‌گزار استارک یعنی ادوین جارویس می‌باشد اما در فیلم نام او از اختصار «فقط یک سیستم فوق هوشمند» (به انگلیسی: Just A Rather Very Intelligent System) گرفته شده‌است.[16] بتانی شرکت در این پروژه را به عنوان لطفی به فاورو (که قبلاً با هم در فیلم ویمبلدون همکاری داشتند) انجام داد و گفت زمانی که شروع به ضبط صدا در جلسات دو ساعته گرفتند از داستان فیلم خبر نداشته‌است.[17]
یک گزارشگر مجلهٔ ونتی فر. او در داستان کمیک نقش بسیار کوچکی دارد اما یک بار برای دیلی بیوگل از تونی استارک جاسوسی کرد.[18]

کلارک گرگ در نقش فیل کولسن، مأمور شیلد ظاهر می‌شود.[19] ساموئل ال. جکسون نیز در نقش فرماندهٔ شیلد نیک فیوری ظاهر می‌شود. پیش از این شرکت مارول با رضایت او از چهره‌اش برای ساخت شخصیت فیوری استفاده کرده بود.[20] از شخصیت‌های معروف دیگری که در فیلم حضور داشتند می‌توان به استن لی یکی از خالقان شخصیت مرد آهنی (در صحنه‌ای در مهمانی توی استارک او را هیو هفنر صدا می‌زند)،[21] ایلان ماسک در سکانسی نقش خود را بازی کرده، خود کارگردان جان فاورو نیز در نقش بادیگارد و رانندهٔ استارک، هپی هوگان اشاره کرد.[5] همچنین افرادی مانند ویل لی من، تام مورلو، جیم کرامر و گوست فیس کیلاه نیز در این فیلم نقش‌هایی را بازی کرده‌اند.[22][23]

ساخت

آماده‌سازی

در آوریل ۱۹۹۰ کمپانی یونیورسال استودیوز حق ساخت مرد آهنی برای سینما را خرید[24] و استوارت گوردون را نیز مسوؤل برنامه‌ریزی این پروژهٔ با هزینه کم کرد.[9] تا فوریه ۱۹۹۶ مکپانی فاکس قرن بیستم این حق را از یونیورسال خرید.[25] در ژانویه ۱۹۹۷، نیکولاس کیج علاقهٔ خود را برای بازی در نقش اصلی این فیلم نشان داد،[26] در سپتامبر ۱۹۹۸ تام کروز نیز تمایل خود را برای به عهده گرفتن تهیه‌کنندگی و بازیگری در این فیلم اعلام کرد.[27] جف وینتار و خالق مرد آهنی استن لی داستانی را که وینتار نوشته بود به صورت فیلم‌نامه درآوردند. جف کین نیز باری دیگر فیلم‌نامه را ویرایش کرد.[28] کوئنتین تارانتینو در اکتبر ۱۹۹۹ به نوشتن و کارگردانی این فیلم نزدیک شد.[29] با بسته نشدن قراردادی، در دسامبر همان سال حقوق ساخت به شرکت نیو لاین سینما منتقل شد.[30] تا ژوئیه ۲۰۰۰ نویسندگان تد الیوت، تری روسیو و تیم مک کنلایز داستان را برای این استودیو حاضر کردند.[28][31][32] همچنین مک‌کنلایز از ایده حضور نیک فیوری در فیلم استفاده کرد.[28] شرکت نیولاین در ژوئن ۲۰۰۱ با جاس ویدون برای کارگردانی مذاکراتی را انجام داد.[33] نهایتاً در دسامبر ۲۰۰۲ مک کنلایز نوشتن فیلم‌نامه را کامل کرد.[34]

زره شماره ۳، ساخته شده از تیتانیوم و طلا.

در دسامبر ۲۰۰۴ استودیو با برنامه‌ریزی برای انتشار فیلم در ۲۰۰۶، نیک کسوتس را برای کارگردانی انتخاب کرد.[35] اما بعد از دو سال عدم پیشرفت در پروژه، قرارداد با کسوتس فسخ و حق ساخت به مارول بازگشت. پیش‌نویس‌های فیلم نامهٔ جدید توسط آلفرد گوگ، مایلز میلار و دیوید هایتر آماده شد هرچند هیچ‌وقت با آن موافقت نشد. در نسخهٔ نیولاین، مرد آهنی در برابر پدرش هاوارد استارک که تبدیل به ماشین جنگ شده‌است قرار می‌گیرد.[36] در نوامبر ۲۰۰۵، مارول استودیوز تمام پروژه را از اول شروع کرد[37] و مرد آهنی را به عنوان اولین کار مستقل این استودیو اعلام کرد.[4] طبق گفتهٔ یکی از تهیه‌کنندگان جرمی لتچمن، با حدود ۳۰ نویسنده صحبت شد که همگی به خاطر ناشناخته بودن شخصیت مرد آهنی نسبت به دیگر شخصیت‌های مارول و این‌که مارول استودیوز به تنهایی می‌خواهد فیلم را بسازد، پیشنهاد را رد کردند. حتی بازنویسی فیلم‌نامه نیز با مشکلات زیادی روبرو شد.[38]

پیش‌تولید

قبل از آنکه در آوریل ۲۰۰۶ جان فاورو به عنوان کارگردان انتخاب گردد با لن وایزمن مذاکراتی انجام شد.[39] همچنین آرتور مرکوم و مت هالووی نیز به عنوان نویسنده‌ها انتخاب شدند.[40] مارک فرگوس و هاوک اوستبای جداگانه بر روی فیلم‌نامه کار کردند،[41] و فیلم‌نامه توسط جان آگوست ویرایش شد. مارک میلار، برایان مایکل بندیس، جو کوئسادا، تام بروورت، اکسل آلونسو و رالف مکچیو که همگی نویسنده کتاب‌های کمیک هستند، نیز برای دادن نظر و راهنمایی به فاورو دعوت شدند.[42]

فاورو به خاطر همکاری با آوی آراد در پروژه بی‌باک خواستار همکاری دوباره با این تهیه‌کننده شد.[4] فاورو وقتی شغل را دریافت کرد با رژیم گرفتم و از دست دادن هفتاد پوند وزن جشن گرفت.[9] کارگردان توانست با ترکیب چند فیلم مانند جیمز باند، تام کلنسی و پلیس آهنی، فیلمی فوق جاسوسی بسازد.[43] فاورو کار خود را الهام از فیلم‌های سوپرمن[4] و بتمن[44] می‌دانست، می‌خواست تا مرد آهنی فیلمی دربارهٔ مرد بالغی باشد که تازه خود را در میایبد و دنیا را از آنچه که قبلاً می‌دانسته پیچیده‌تر می‌بیند.[45] فاورو ماجرای جنگ ویتنام را این بار در افغانستان نمایش می‌دهد.[7]

انتخاب نقش منفی نیز بسیار سخت بود زیرا فاورو باور داشت ویژگی‌های مرد آهنی، مندارین را غیرواقعی نشان خواهد داد.[42] او حس می‌کرد که تنها زمانی می‌شود و از مندارین استفاده کرد که آمادگی قبلی در قسمت‌های دیگر داده شده باشد.[46] تصمیمی که گرفته شده این بود که مندارین را مانند سائورون در ارباب حلقه‌ها به پس زمینه برده شود.[44] فاورو همچنین می‌خواست مرد آهنی با یک غول نبرد کند. با استخدام بریجز، عوبدیا استین جانشین مندارین شد و استین رسماً شخصیت منفی فیلم قرار گرفت.[47] همچنین کرایمسان داینامو نیز در فیلم‌نامه به عنوان شخصیتی منفی قرار گرفت. فاورو اعتقاد داشت بایستی برای طرفداران ارجاع‌هایی از دیگر ابرقهرمانان و دیگر داستان‌های کمیک قرار داد. او این کار را با کدگذاری دو جت حمله‌کننده به مرد آهنی با نام‌های "شلاق ۱" و "شلاق ۲" اشاره‌ای به یکی از افراد شرور با نام شلاق سیاه کرد. همچنین سپر کاپیتان آمریکا را در کارگاه استارک نمایش داد.[48]

جان فاورو، کارگردان فیلم‌های مرد آهنی، از ایلان ماسک به عنوان الگوی شخصیت تونی استارک نام برده است.[49]

فیلم‌برداری

ساخت فیلم در جایگاه سابق صدابرداری استودیو هیوز در پالایا ویستا در لس آنجلس آمریکا انجام گرفت.[50] فاورو سواحل شرقی آمریکا را به خاطر وجود دیگر ابرقهرمانان جایگاه مناسبی برای مرد آهنی ندید.[7] هاوارد هیوز یکی از الگوهای داستان بود و فیلم سازان با دانستن این مطلب ساخت زره شماره ۳ را در همان جایی نشان دادند که هواپیمای هیوز اچ-۴ هرکولیس ساخته شد.[12]

فیلم‌برداری در ۱۲ مارس[51] ۲۰۰۷ با چند هفته ضبط افغانستان آغار شد.[52] غاری که استارک در آن زندانی شده بود محیطی ۱۵۰–۲۰۰ متری بود که با ساخت ریل در آن، آزادی زیادی به گروه فیلم‌برداری می‌داد.[7] طراح صحنه، جی. مایکل ریوا با دیدن فیلم‌های طالبان افغانستان و دیدن بخارهای خارج شده از دهان آن‌ها متوجه شد غارها باید جایی بسیار سرد باشند و چندین تهویه هوا را سر صحنه با خود آورد. همچین نصیحت‌هایی به داونی دربارهٔ زندان مثل استفادهٔ جوراب به جای کیسهٔ چای کرد.[12] بعد از آن که فیلم‌برداری در لون پاین کالیفرنیا پایان گرفت، برای ضبط دیگر قسمت‌های افغانستان به اولانچا در سن دئونس کالیفرنیا منتقل شدند اما به خاطر بادهایی با سرعت ۶۰ تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت فیلم‌برداری دو روز به عقب افتاد.[12]

در اواسط آوریل[53] تا دوم مه[54] فیلم‌برداری از پایگاه هوایی ادواردز انجام شد. تصاویر خانهٔ استارک به صورت دیجیتالی و بر روی پوینت دام در مالیبو کالیفرنیا سوار شد.[47] فیلم‌برداری در ۲۵ ژوئن ۲۰۰۷ و سیزار پالاس لاس وگاس به پایان رسید.[55] فاورو در مصاحبات گفت: «برای خودم هم عجیب بود که طبق برنامه کارها تمام شد. انتظار دردسرهای زیادی داشتم.» او «کسانی با توانایی ساخت اکشن خوب» استخدام کرد تا «داستان زندگی یک نفر تبدیل به داستان‌های کمیک شود».[9]

در دیالوگ‌ها اکثراً بدیهه‌سازی انجام می‌شد چرا که نویسندگان هنوز دیالوگ‌ها را آماده نکرده بودند (فیلم سازان تصمیم گرفتند به جای دیالوگ، داستانی بهتر و قابل قبول تر بسازند). همچنین فاورو معتقد بود بدیهه‌سازی فیلمش را طبیعی‌تر جلوه خواهد داد. بعضی از صحنه‌ها با دو دوربین گرفته می‌شدند و دیالوگ‌ها همان‌جا برای بازیگران خوانده می‌شد اما چون داونی دوست داشت هر دفعه چیزی جدید را امتحان کند، برداشت‌های بی‌شماری داشتند.[47] این پیشنهاد داونی بود تا در نشست خبری، استارک بر روی زمین بنشیند،[9] همچنین سخنرانی ایراد شده زمان معرفی موشک جریکو، تماماً به دست داونی ساخته شد.

برایان مایکل بندیس برای نیک فیوری، ۳ صفحه دیالوگ نوشت که فیلم‌سازها از بین آن‌ها چند خط انتخاب کنند.[42] قسمت نهایی فیلم که فیوری در آن حضور داشت توسط گروه کارکنان مخصوص به منظور مخفی نگه داشتن آن برداشت شد اما تنها چند روز بعد عکس‌های این صحنه بر روی اینترنت قرار گرفت. مارول استودیوز برای آن که طرفداران را سوپرایز نگه دارد، تمام نشانه‌های این صحنه را پاک کرد.[56]

جلوه‌های ویژه

فاورو می‌خواست با نشان دادن هر ۳ مرحلهٔ زره، آن را قابل باور سازد.[7] استن وینستون، یکی از طرفداران کتاب‌های کمیک، و شرکت او یک نسخه زره از آهن و پلاستیک ساختند. آن‌ها قبل از این با فاورو در پروژه زاتورا همکاری داشتند.[12] ترس اصلی فاورو در استفاده از افکت‌ها، معلوم بودن تفاوت بین قسمت‌های ساخته شدهٔ دیجیتالی و واقعی بود.[57] شرکت اینداستریال لایت اند مجیک (آی‌ال‌ام) برای انجام افکت‌های دیجیتالی و دو شرکت اورفنیج و امبسی نیز برای تکمیل کار به آن‌ها ملحق شدند. فاورو با دیدن فیلم‌های دزدان دریایی کارائیب: پایان جهان و تغییرشکل‌دهندگان که از کارهای شرکت آی‌ال‌ام بودند، پروژه را به آن‌ها سپرد.[12]

در ساخت زره شماره ۱ سعی شد تا به گونه‌ای بنظر برسد که از قطعات یدکی مختلفی ساخته شده‌است. به‌طور کلی قسمت پشت از زره کمتری نسبت به جلو برخوردار است چرا که استارک از آن برای حمله به جلو استفاده خواهد کرد. همچنین در زره استین از طراحی این زره استفاده شد. از این زره تنها یک قسمت ۴۱ کیلو گرمی ساخته شد چرا که با وزنی بیش از این تمام زره از هم متلاشی می‌شد. به همین خاطر هم زره در تمام مدت نصفه به تن شد.[12] امبسی یک نسخهٔ دیجیتالی از زره شماره ۱ تهیه کرد.[58] همچنین استن وینستون استدیوز یک نسخهٔ رباتیک ۳ متری و ۳۶۰ کیلویی از تاجر آهنی (عوبادیا استین) ساخت[12] که برای حرکت دادن یک دست به ۴ اپراتور نیاز داشت، همچنین برای شبیه‌سازی حالت راه رفتن، آن را بر روی یک گیمبال ساختند.[12] برای ضبط قسمتی که زره در حال ساخت بود نیز از یک ماکت استفاده شد.[47]

در ساخت زره شماره ۲ از ویژگی‌های هواپیما با بال‌های کوچکی استفاده شد.[47] نقاش کتاب‌های مارول، ادی گرانو با کمک تصویرگر فیل ساندرز زره شماره ۳ را طراحی کردند.[59] طراحی‌های نخست گرانو الهام‌دهندهٔ اولیه فیلم بود و با قرار گرفتن آن بر روی صفحهٔ مای اسپیس فاورو برای همه شناخته شد.[44] ساندرز مفهوم هنری گرانو را ساده‌تر، آهنی‌تر و کم‌تر کارتونی کرد.[12] بعضی اوقات داونی مجبور بود برای برداشت صحنه‌های متحرک فیلم تنها کلاه خود، دستکش‌ها و زره سینه‌ای را به تن کند.[12] برای ضبط صحنه‌های پرواز زره شماره ۳ به صورت دیجیتالی ترسیم و برای واقع‌نمایی، برخاستی آهسته و فرودی سریع ساخته شد. برای ساخت صحنه‌های نبرد مرد آهنی و جنگنده‌های اف-۲۲ رپتور، دوربین‌ها برای نشان دادن فیزیکی، باد و یخ بر روی لنز در هوا به پرواز در آمدند.[60] برای مطالعهٔ بیشتر در مورد نحوهٔ پرواز، از چند چترباز در تونل باد فیلم‌برداری شد.[61]

فیل ساندرز طراحی مفهومی از ماشین جنگ کشید و اعلام کرد تصمیم دارد از آن در فیلم استفاده کند اما در میانهٔ تولید از برنامه خط خورد. ساندرز گفت: «قرار بود ماشین جنگ، زره شماره ۴ نامیده شود و به خاطر تا دندان مسلح بودن حتی توانایی شکست دادن زره شمار ۳ را داشت. همچنین قرار بود تونی استارک آن را در نبرد نهایی خود بپوشد.»[62]

موسیقی

آهنگساز رامین جوادی از طرفداران مرد آهنی است و هنوز هم نسخه‌های دهٔ ۷۰ آن را دارد. او برخلاف برادرش، امیر هنوز هم طرفدار هوی متال است. او معمولاً عادت دارد آهنگ را بعد از تماشای تدوین نهایی فیلم بسازد اما این‌بار جوادی با دیدن فیلم تبلیغاتی مرد آهنی شروع به تولید آهنگ برای آن کرد. فاورو بر روی استفادهٔ هوی گیتار تأیید می‌کرد و جوادی قبل از آن‌که با ارکست خود تمرین کند، آن را با گیتار خود آماده کرد. آهنگساز نحوهٔ بازیگری داونی را الهامی برای لایتموتیف آثار خود می‌داند. آهنگ مورد علاقهٔ جوادی آهنگ «اردنگی» (به انگلیسی: kickass) به خاطر ریتم مخصوص و ماشینی بودن آن است.[63] گیتارست تام مورلو از ریج اگینست د ماشین و آدیو اسلیو که در فیلم نیز در نقش یک بادیگارد دیده شد، برای ضبط گیتار همکاری کرد.

انتشار
داونی در افتتاحیه در مکزیکو سیتی

مراسم فرش قرمز در سینمای گریتر آنین در خیابان جورج سیدنی و در تاریخ ۱۴ آوریل ۲۰۰۸ برگزار شد.[64] فیلم به صورت جهانی (به غیر از ژاپن) بین ۳۰ آوریل و ۷ مه ۲۰۰۸ پخش شد. تنها در ژاپن بود که مرد آهنی در سپتامبر ۲۰۰۸ به روی پرده‌ها آمد.[65]

بازاریابی

دو شرکت مارول و پارامونت از کمپین تبلیغاتی فیلم تغییرشکل‌دهندگان کپی‌برداری کردند.[66] شرکت سگا بازی ویدویی بر اساس داستان و با صدای بازیگران فیلم منتشر کرد.[67] یک تبلیغ ۳۰ ثانیه‌ای در چهل و دومین مسابقهٔ سوپر بال نمایش داده شد.[68] ۶٬۴۰۰ فروشگاه سون ایلون در آمریکا برای تبلیغ همکاری کردند و شرکت ال جی نیز قرار دادی در این باره با شرکت پارامونت بست.[66] شرکت هاسبرو مجسمه‌های کوچکی از مرد آهنی و مرد تیتانیومی (که در بازی حاضر بود) تولید کرد.[69]

شرکت اتوموبیل‌سازی آئودی و رستوران زنجیره‌ای برگر کینگ نیز تبلیغاتی جهانی برای فیلم انجام دادند. همان‌طور که مایکل بی برای فیلم تغییرشکل‌دهندگان تبلیغ رستوران‌های زنجیره‌ای را کرادگردانی کرد، جان فاورو برای مرد آهنی انجام داد.[66] در طول فیلم استارک آئودی آر۸ می‌راند و در نشست خبری بعد از فرار از افغانستان، همبرگری از برگر کینگ به دست دارد. در فیلم سه ماشین آئودی اس۶ سدان، آئودی اس۵ اسپورت کوپه و آئودی کیو۷ اس یو وی نیز استفاده شد.[70] آئودی وبسایتی برای مرد آهنی مشابه وبسایتی که شرکت جنرال موتورز برای تغییرشکل‌دهندگان ساخته بود، ایجاد کرد.[66] همچنین شرکت اوراکل در سایت خود تبلیغی برای فیلم قرار داد.[71] با محاسبهٔ هزینه‌های بازاریابی، بودجهٔ تبلیغاتی مرد آهنی رقمی بین ۵۰ تا ۷۵ میلیون دلار آمریکا برآورد می‌شود.[72]

فروش در سینما

در اولین هفتهٔ انتشار فیلم، با فروش ۹۸٬۶۱۸٬۶۶۸ دلار در ۴٬۱۰۵ سینما تنها در آمریکا و کانادا رتبه اول پرفروش‌ترین فیلم را بدست آورد.[73] این یعنی رتبهٔ یازدهم فروش در هفتهٔ اول،[74] نهم در تعداد سینماهای نمایش دهنده[75] و رتبهٔ سوم در بیشترین فروش (بعد از ایندیانا جونز و قلمرو جمجمه بلورین و بتمن: شوالیه تاریکی). فیلم تنها در روز اول با فروش ۳۵٫۲ میلیون دلار به رتبهٔ سیزدهم پرفروشترین در روز نخست دست یافت.[76] مرد آهنی رتبهٔ دوم پرفرئش‌ترین فیلم قسمت اول بعد از مرد عنکبوتی دریافت کرد؛ و رتبهٔ چهام آغاز هفته بین دیگر فیلم‌های ابرقهرمانانه را بدست آورد.[77] همچنین در هفتهٔ دوم شروع فیلم با فروش ۵۱٫۱ میلیون دلار در آمریکا و کانادا در مقام پرفروشترین فیلم هفته باقی‌ماند.[73] در ۱۸ ژانویه ۲۰۰۸، مرد آهنی به اولین فیلمی در سال ۲۰۰۸ با فروش بیش از ۳۰۰ میلیون دلار تبدیل شد.[78][79] نهایتاً در ژوئیه ۲۰۰۹ پروندهٔ مرد آهنی با فروش ۵۸۵٬۱۷۴٬۲۲۲ دلار آمریکا بسته شد.[1]

فروش در بخش خانگی

دی‌وی‌دی‌ها و بلو-ری‌های مرد آهنی ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۸ در آمریکای شمالی و ۲۷ اکتبر ۲۰۰۸ در اروپا منتشر شد.[80] فروش دی‌وی‌دی‌ها فوق‌العاده بود: ۴ میلیون نسخه و درآمدی معادل بیش از ۹۳ میلیون دلار آمریکا.[81][82] در انتها ۹ میلیون نسخه به فروش رفت و بیش از ۱۶۰ میلیون دلار (بدون در نطر گرفتن بلو-ری‌ها) کسب کرد.[81]

بازخورد منتقدین

در مه ۲۰۰۸، مرد آهنی توسط وبسایت راتن تومیتوز بهترین فیلم سال تا آن موقع از نظر منتقدین انتخاب شد. در آن زمان از ۱۰۷ منتقدی که نظری راجع به فیلم منتشر کرده بودند، ۹۵٪ آن‌ها نظرشان مثبت بود و این امتیاز تا ژانویه ۲۰۱۰ پابرجا بود.[83] هم‌اکنون در این وبسایت، نظرات ۲۴۲ منتقد راجع به فیلم جمع‌آوری شده که ۹۳٪ آن‌ها مثبت بوده و به صورت میانگین نمره ۷٫۶ از ۱۰ به آن داده‌اند. در قسمت خلاصه نظرات سایت آمده‌است: «جان فاورو و رابرت داونی جونیور این فیلم ابرقهرمانی هوشمند و تأثیرگذار را به وجود آورده‌اند که حتی کسانی که طرفدار کمیک نیستند، از آن لذت می‌برند.» متاکریتیک بر پایه نظرات ۳۸ منتقد، نمره ۷۹ از ۱۰۰ به آن داده است.[84]

جوایز
جوایز
جایزه تاریخ برگزاری مراسم رده دریافت‌کنندگان و نامزدها نتیجه منبع
جایزه اسکار ۲۲ فوریه ۲۰۰۹ بهترین جلوه‌های ویژه جان نلسون، بن اسنو، دن سادیک و شین ماهان نامزدشده [85][86]
بهترین تدوین صدا فرانک یولنر و کریستوفر بویز
جایزه برگزیده کودکان نیکلودین ۲۸ مارس ۲۰۰۹ فیلم محبوب مرد آهنی [87][88]
جایزه ساترن ۲۵ ژوئن ۲۰۰۹ بهترین فیلم علمی تخیلی مرد آهنی برنده [89][90]
بهترین بازیگر مرد رابرت داونی جونیور
بهترین بازیگر زن گوئینت پالترو نامزدشده
بهترین بازیگر مکمل مرد جف بریجز
بهترین کارگردان جان فاورو برنده
بهترین فیلم‌نامه مارک فرگوس و هاوک اوتسبی، ارت مارکوم و مت هالووی نامزدشده
بهترین موسیقی رامین جوادی
بهترین جلوه‌های ویژه مرد آهنی

مرد آهنی به عنوان یکی از برترین فیلم‌های سال ۲۰۰۸ توسط بنیاد فیلم آمریکا انتخاب شد.[91] فیلم در هشتاد و یکمین مراسم اسکار، نامزد بهترین جلوه‌های یصری و بهترین تدوین موسیقی شد اما آن‌ها را به مورد عجیب بنجامین باتن و بتمن: شموالیه تاریکی باخت.[92][93] همچنین برای جایزه ساترن در ۹ بخش نامزد شد،[94] که به جوایز بهترین فیلم علمی تخیلی، بهترین کارگردانی (برای فاورو) و بهترین بازیگر مرد (برای داونی) بسنده کرد.[95] در همان سال، مجلهٔ ایمپایر مرد آهنی را به عنوان یکی از ۵۰۰ فیلم برتر تاریخ انتخاب کرد.[96] همچنین تونی استارک به عنوانی یکی از ۱۰۰ شخصیت‌های برتر تاریخ معرفی شد[97] و در لیست ۱۰۰ شخصیت‌های تخیلی ماندونیا دات کام رتبهٔ ۳۷ ام را بدست آورد.[98] این فیلم همچنین نامزد جایزهٔ انتخاب کودکان سال ۲۰۰۹ شد که از فیلم دبیرستان موزیکال ۳: سال آخر شکست خورد.

دنباله

مرد آهنی ۲
نوشتار اصلی: مرد آهنی ۲

در ۷ می ۲۰۱۰، جان فاورو به عنوان کارگردان و رابرت داونی جونیور به عنوان هنرپیشهٔ نقش اول در فیلم مرد آهنی ۲ باز می‌گردند. این بار دان چیدل به جای ترنس هاورد در نقش کلنل رودس و ماشین جنگ بازی می‌کند. همچنین گوینث پالترو مانند سابق در نقش معشوقه و دستیار استارک، پپر پاتز حضور پیدا می‌کند. از بازیگران جدید می‌توان به میکی رورک در نقش ایوان وانکو، شخصیت منفی این قسمت؛ سم راکول در نقش جاستین همر رقیب تجاری استارک اشاره کرد. این بار نیز ساموئل ال. جکسون در نقش فرماندهٔ شیلد حضور پیدا کرد.

مرد آهنی ۳
نوشتار اصلی: مرد آهنی ۳

کمپانی‌ مارول و تاریخ ۳ می ۲۰۱۳ را به عنوان روز انتشار فیلم مرد آهنی ۳ اعلام کردند.[99] فاورو در دسامبر ۲۰۱۰ گفته بود که دیگر قسمت سوم سه گانهٔ مرد آهنی را کارگردانی نخواهد کرد بنابراین انتظار می‌رود کارگردانی این قسمت بر عهدهٔ شرکت مجیک کینگدام و شین بلک گذاشته شود.[100][101] در اواسط آوریل ۲۰۱۲ تهیه‌کنندهٔ مرد آهنی ۳ کوین فیگ اعلام کرد تا فیلم برداری آن در کارولینای شمالی انجام خواهد شد و پنج هفته به طول خواهد کشید.[102]

ریز جزییات

شخصیت ها:

مکان ها:

اتفاقات
  • ربایش تونی استارک
  • نبرد گولمیرا
  • دوئل لس آنجلس

فاز و زمان

فاز اول مارول

سال : ۲۰۰۹

فیلم بعدی:هالک شگفت‌انگیز (فیلم)

جستارهای وابسته
  • فهرست فیلم‌های برپایه نشریات مارول کامیکس

منابع
  1. "Iron Man (2008)". Box Office Mojo. Retrieved July 1, 2009.
  2. Stax (May 24, 2006). "The Unknown Iron Man". IGN. Archived from the original on 14 June 2008. Retrieved 2006-12-06.
  3. Bowles, Scott (2007-04-26). "First look: Downey forges a bond with Iron Man role". USA Today. Retrieved 2007-12-13.
  4. Ambrose, Tom (2007-07-26). "The Man In The Iron Mask". Empire. p. 69.
  5. Hewitt, Chris (April 2008). "Super Fly Guy". Empire. pp. 66–72.
  6. Carroll, Larry (2008-03-18). "Iron Man Star Robert Downey Jr. Talks About Incredible Hulk Cameo, Controversial Tropic Thunder Pics". MTV. Retrieved 2008-03-18.
  7. Quint (2007-02-09). "Quint visits the IRON MAN production offices! Art! Favreau speaks about sequels (?!?), casting and more!!!". Ain't It Cool News. Retrieved 2007-02-10.
  8. Rolfsen, Bruce (2007-03-21). "Iron Man pilot to hit big screen". Air Force Times. Retrieved 2007-03-22.
  9. Shapiro, Marc (April 2008). "Pumping Iron". Starlog. pp. 47–50.
  10. Worley, Rob M. (2008-04-22). "Iron Man: Terrence Howard lives the dream". Comics2Films. Retrieved 2008-04-22.
  11. Rotten, Ryan (2008-04-01). "Iron Man: The Set Visit - Terrence Howard". Superhero Hype!. Retrieved 2008-04-01.
  12. "Notes". Archived from the original on 6 January 2010. Retrieved 2008-10-27. Click "About the film" to access.
  13. Adler, Shawn (2008-09-30). "Iron Man Co-Writers Discuss Their Favorite Deleted Scenes, Plus An Exclusive DVD Bonus Clip". MTV Splash Page. Retrieved 2008-10-14.
  14. Douglas, Edward (May 1, 2008). "Gwyneth Paltrow Plays Pepper Potts". Superhero Hype!. Retrieved May 2, 2008.
  15. Spelling, Ian (2008-04-29). "Iron Villain Not Black, White". Sci Fi Wire. Archived from the original on 1 July 2008. Retrieved 2008-04-29.
  16. David, Peter. Iron Man. Del Ray (2008).
  17. Huver, Scott (May 16, 2008). "Paul Bettany on Voicing Iron Man's Jarvis". Superhero Hype!. Retrieved May 17, 2008.
  18. "Christine Everhart (Daily Bugle, Iron Man character)". The Appendix to the Handbook of the Marvel Universe. May 10, 2008. Retrieved 2009-12-14.
  19. Bloom, Julie. "Clark Gregg". The New York Times. Retrieved May 8, 2008.
  20. "Samuel L. Jackson". Copyright Kamal Larsuel, 2005. Archived from the original on 28 September 2007. Retrieved August 20, 2006.
  21. Goldman, Eric (May 4, 2007). "Stan Lee's Further Superhero Adventures". IGN. p. 3. Retrieved May 14, 2007.
  22. "RAGE AGAINST THE MACHINE Guitarist Faces Iron Man". Roadrunner Records. May 6, 2008. Archived from the original on 10 May 2008. Retrieved May 8, 2008.
  23. Dellaverson, Carlo (May 2, 2008). "Cramer In Iron Man". CNBC. Retrieved May 8, 2008.
  24. Ryan, James (1990-04-14). "Bam! Pow! Heroes take over the silver screen". Seattle Post-Intelligencer.
  25. Smith, Andrew (1996-02-18). "Gen X kids not bad on screen". The Commercial Appeal.
  26. "Film Clips Column". The Journal Gazette. 1997-01-03.
  27. Radford, Bill (1998-09-06). "Big screen gaining new ground as venue for comics creations". The Gazette.
  28. "Iron Man (Archive)". Comics2Film. Archived from the original on 3 May 2006. Retrieved 2008-10-01.
  29. Vice, Jeff (1999-10-03). "Comic books poised for film incarnations". Deseret Morning News.
  30. Smith, Andrew (1999-12-26). "Superheroes lining up for millennium movie debuts". The Commercial Appeal.
  31. Epstein, Warren (2000-07-09). "X-guys could muscle up more Marvelous screen fare". The Gazette.
  32. Richey, Rodney (2000-09-25). "Warner Bros. goes Bat to the Future". Los Angeles Daily News.
  33. Elder, Robert K. (2001-06-01). "All work and lots of slay". Chicago Tribune.
  34. Garcia, Chris (2002-12-06). "A firsthand look at Secondhand". Austin American-Statesman.
  35. "Nick Cassavetes to Direct New Line Cinema and Marvel's Iron Man". New Line Cinema. 2004-12-10. Retrieved 2006-07-28.
  36. El Chavo (2006-04-24). "Iron Man by Alfred Gough & Miles Millar, Revisions By David Hayter". Latino Review. Archived from the original on 5 February 2008. Retrieved 2008-03-22.
  37. Fritz, Ben (2005-11-02). "Marvel steels itself for Iron". Variety. Retrieved 2006-07-28.
  38. Marvel Studios: Building A Cinematic Universe (Documentary). The Avengers Blu-Ray. 2012.
  39. Wilding, Josh (2012-08-21). "Exclusive: Total Recall Director Len Wiseman Reveals Why He Didn't Helm Iron Man". ComicBookMovie.com. Archived from the original on 24 September 2012. Retrieved 2012-09-01.
  40. Kit, Borys (2008-04-28). "Marvel Studios outlines slew of superhero titles". The Hollywood Reporter. Archived from the original on 11 October 2007. Retrieved 2008-03-22.
  41. Worley, Rob (2006-06-21). "Jon Favreau talks Iron Man". Comics2Film. Retrieved 2008-03-22.
  42. Johnston, Rich (May 6, 2008). "Lying in the Gutters Volume 2 Column 156". Comic Book Resources. Retrieved May 6, 2008.
  43. "Ultimate Superhero Preview". Empire. 2006-09-29. pp. 90, 230.
  44. Vespe, Eric (2007-07-28). "Quint goes one on one with Jon Favreau about IRON MAN at Comic-Con!!!". Ain't It Cool News. Retrieved 2007-07-29.
  45. Ferris, Glen (2008-04-29). "Empire: Interviews - Jon Favreau Video Interview". Empire Online. Retrieved May 1, 2008.
  46. Worley, Rob M. (2007-09-08). "Iron Man: Favreau on films, fans, and Fin Fang Foom". Comics2Film. Retrieved 2007-08-08.
  47. Douglas, Edward (2008-04-29). "Exclusive: An In-Depth Iron Man Talk with Jon Favreau". Superhero Hype!. Retrieved 2008-04-29.
  48. "Part 2 of Quint's interview with Jon Favreau! IRON MAN 2, Stark's alcoholism, Empire Strikes Back and THE AVENGERS!". Ain't It Cool News. October 29, 2008.
  49. Elon Musk - The 2010 TIME 100 - TIME
  50. Raab, Scott (2007-02-21). "May God Bless and Keep Robert Downey Jr". Esquire. Retrieved 2007-02-23.
  51. "Funding Initiated for Iron Man Movie". Superhero Hype!. 2007-02-28. Archived from the original on 2 March 2007. Retrieved 2007-02-28.
  52. Favreau, Jon (2007-03-19). "Jon Favreau on Iron Man filming". Superhero Hype!. Archived from the original on 22 March 2007. Retrieved 2007-03-19.
  53. "Flying with the stars". Edwards Air Force Base. 2007-04-06. Archived from the original on 28 March 2013. Retrieved 2007-04-16.
  54. Miles, Donna (May 2, 2007). "Edwards team stars in Iron Man superhero movie". United States Air Force. Archived from the original on May 26, 2012. Retrieved May 14, 2007.
  55. Favreau, Jon (2007-06-25). "Iron Man Movie Update!". Comingsoon.net. Retrieved 2007-06-26.
  56. "Jon Favreau Talks Iron Man". Entertainment Weekly. May 5, 2008. Retrieved May 6, 2008.
  57. Rotten, Ryan (2008-04-01). "Iron Man: The Set Visit - Jon Favreau". Superhero Hype!. Retrieved 2008-04-01.
  58. Andrews, Marke (2008-04-11). "Vancouver's visual effects makers bulk up". The Vancouver Sun. Canada. Retrieved 2008-04-12.
  59. "Who Designed the Iron Man Suit?". Superhero Hype!. May 6, 2007. Retrieved May 6, 2007.
  60. Vespe, Eric (2008-04-21). "Quint visits ILM with Jon Favreau and sees some IRON MAN stuff!!". Ain't It Cool News. Retrieved 2008-04-22.
  61. Giardina, Carolyn (May 5, 2008). "Iron Man crew had desired effects". The Hollywood Reporter. Retrieved May 6, 2008.
  62. Sciretta, Peter (October 21, 2008). "Iron Man: Official War Machine Concept Art". Slash Film. Archived from the original on 15 November 2009. Retrieved 18 September 2012.
  63. "Ramin Djawadi" (به Italian). Comicus. 2008-04-06. Archived from the original on 22 July 2011. Retrieved 2008-04-06.
  64. "Iron Man Aussie Premiere Pics". Superhero Hype!. 2008-04-14. Retrieved 2008-04-15.
  65. "Iron Man (2008) - Release dates". Internet Movie Database. Retrieved 2008-06-21.
  66. Stanley, T. L. (2008-01-07). "Tie-ins: LG, BK, 7-Eleven To Pump Paramount's Iron Man". Brandweek. Archived from the original on 13 January 2008. Retrieved 2008-01-08.
  67. Cordeira, Jim (2006-11-06). "Sega and Marvel hook up for Iron Man". Gaming Age. Archived from the original on 29 September 2007. Retrieved 2006-11-06.
  68. Graser, Marc (2007-12-19). "Studios suit up for Super Bowl". Variety. Retrieved 2007-12-20.
  69. Douglas, Edward (2008-02-17). "Hasbro Previews G.I. Joe, Hulk, Iron Man, Indy & Clone Wars". Superhero Hype!. Retrieved 2008-02-17.
  70. Graser, Marc (2007-07-25). "Iron Man rides with Audi". Variety. Retrieved 2007-07-26.
  71. "Oracle is co-promoting Ironman". Retrieved May 2, 2008.
  72. Gorman, Steve (May 3, 2008). ""Iron Man" gets heavy start at box office". Reuters. Retrieved May 4, 2008.
  73. "Iron Man (2008) - Weekend Box Office Results". Box Office Mojo. Retrieved May 4, 2008.
  74. "Biggest Openings at the Box Office". Box Office Mojo. Retrieved May 2, 2008.
  75. "Movies With the Widest Openings at the Box Office". Box Office Mojo. Retrieved May 6, 2008.
  76. "Opening Day Records at the Box Office". Box Office Mojo. Retrieved May 3, 2008.
  77. Germain, David (May 4, 2008). "Marvel turns Iron Man into gold with $100M-plus debut". Forbes. Associated Press. Archived from the original on 8 May 2008. Retrieved May 4, 2008.
  78. "Iron Man (2008)". Box Office Mojo. Retrieved 2008-06-25.
  79. DiOrio, Carl (2008-06-19). ""Iron Man" bolts past $300 million at box office". NewsDaily. Retrieved 2008-06-25.
  80. Ault, Susanne (May 5, 2008). "Iron Man to kick off fourth quarter". Video Business. Retrieved 2008-07-22.
  81. "Movie Iron Man - DVD Sales". The-Numbers.com. 2008-10-31. Retrieved 2010-03-31.
  82. Paris, Arthur J. (October 15, 2008). "It just keeps on getting better and better for Iron Man". Rediff India Abroad. Retrieved 2009-07-01.
  83. Yamato, Jen (May 1, 2008). "Iron Man is the Best-Reviewed Movie of 2008!". Rotten Tomatoes. IGN/Newscorp. Retrieved May 9, 2010. as of today, Iron Man sits at 95 percent on the Tomatometer with 107 reviews counted.
  84. "Iron Man (2008): Reviews". Metacritic. CBS Interactive. Retrieved June 21, 2008.
  85. "Academy Award winners and nominees". CNN. February 22, 2009. Retrieved February 22, 2009.
  86. "Oscars.com - 81st Academy Award winners". Retrieved February 22, 2009.
  87. "Nickelodeon Unfolds Luminous List of 2009 Kids' Choice Awards Nominees". Nick KCA Press. February 6, 2009. Retrieved July 1, 2009.
  88. "Kid's Choic Awards 2009 – The Winners". Nick.com. Retrieved July 1, 2009.
  89. "Nominations for the 35th Annual Saturn Awards". Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films. Archived from the original on 29 February 2012. Retrieved March 17, 2009.
  90. ""The Dark Knight" receives five Saturn Awards at the 35th Annual Saturn Awards". Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films. Archived from the original on 11 July 2009. Retrieved July 11, 2009.
  91. "AFI Awards 2008". AFI. Archived from the original on 15 February 2014. Retrieved October 22, 2010.
  92. "Academy Award winners and nominees". CNN. 2009-02-22. Retrieved 2009-02-22.
  93. "Oscars.com - 81st Academy Award winners". Retrieved 2009-02-22.
  94. "Nominations for the 35th Annual Saturn Awards". Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films. Archived from the original on 29 February 2012. Retrieved 2009-03-17.
  95. ""The Dark Knight" receives five Saturn Awards at the 35th Annual Saturn Awards". Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films. Archived from the original on 11 July 2009. Retrieved 2009-07-11.
  96. "Empire's The 500 Greatest Movies of All Time". Empire Magazine. Retrieved May 21, 2010.
  97. "Empire's The 100 Greatest Characters of All Time". Empire Magazine. Retrieved May 21, 2010.
  98. "The 100 Greatest Fictional Characters". Fandomania.com. Retrieved May 21, 2010.
  99. Ward, Kate. "'Iron Man 3 to come to theaters in 2013", Entertainment Weekly, October 18, 2010. WebCitation archive.
  100. Sneider, Jeff. [thewrap.com/deal-central/column-post/no-favreau-10-directors-who-could-take-over-iron-man-3-23244 "No Favreau? 10 Directors Who Could Take Over 'Iron Man 3'"], TheWrap, December 14, 2010. WebCitation archive.
  101. Finke, Nikki and Mike Fleming (February 17, 2011). "Shane Black To Direct Marvel's 'Iron Man 3'". Deadline.com.
  102. Weintraub, Steve (April 12, 2012). "Kevin Feige Talks 'Thor 2', 'Captain America 2', 'Iron Man 3', the 'Avengers' Sequel, 2014 and 2015 Releases, Another 'Hulk' Sequel, and a Lot More!". Collider.com. Archived from the original on 13 April 2012. Retrieved 18 September 2012.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مرد آهنی (فیلم ۲۰۰۸) در ویکی‌گفتاورد موجود است.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مرد آهنی (فیلم ۲۰۰۸) موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.