نماز جماعت

در دین اسلام، و دین یهود نمازی که به صورت گروهی خوانده شود و در آن به امام اقتدا شود، نماز جماعت نامیده می‌شود.[1]

نماز جماعت

در نماز جماعت شخصی که امام جماعت است جلوتر از همه و رو به قبله می‌ایستد و سایر نمازگزاران به وی اقتدا می‌کنند. نمازهایی که می‌توان به صورت جماعت خواند شامل نمازهای یومیه (نماز صبح، نماز ظهر، نماز عصر، نماز مغرب و نماز عشا) و نماز میت، نماز جمعه، نماز عید فطر و نماز عید قربان می‌باشند. به شخصی که در نماز جمعه به‌عنوان امام جماعت می‌ایستد، امام جمعه گفته می‌شود. در نظام جمهوری اسلامی ایران امام جمعه هر شهر توسط رهبر تعیین می‌شود.

نحوه برگزاری

نحوه برگزاری نماز جماعت به جز در برخی شرایط و جزئیات تقریبا در تمام مذاهب اسلامی یکسان است. امام جماعت به نمایندگی از نمازگزاران در رکعت های اول و دوم حمد و توحید را میخواند و نمازگزار ضمن پیروی از امام در شرایط و حرکات نماز باید بقیه ذکرهای نماز در این دو رکعت و بقیه رکت ها به صورت آهسته خود بخواند.[2][3]

امام جماعت

امام جماعت یا پیش نماز به کسی گفته می شود که در نماز جماعت جلو می ایستد و دیگران به اقتدا (تقلید و متابعت و پیروی[4]) می کنند.[5]

شرایط امام جماعت

در مذاهب اسلامی شرایط امام جماعت شامل موارد زیر میشود:[3]

احکام

مشترکات

از نظر فقهای شیعه و سنی رعایت شرایط زیر برای نماز جماعت واجب است:[10][11]

  • حضور حداقل دو نفر در نماز یکی به عنوان امام و دیگری به عنوان ماموم.
  • تقدم جایگاه امام بر نمازگزاران.
  • بین امام و نمازگزاران صف اول نباید مانعی وجود داشته باشد به عبارت دیگر نمازگزاران باید بتوانند امام را ببینند.
  • صف های نماز باید به یکدیگر متصل باشند.
  • جایگاه امام جماعت نباید از نمازگزاران بالاتر باشد.

تفاوت ها

در هنگام نماز جماعت، در شیعیان اقامه توسط خود امام خوانده می‌شود ولی در اهل سنت این کار را معمولاً فرد دیگری انجام می‌دهد. بر خلاف شیعیان کسی بنام مکبر حضور ندارد و امام با بلند خواندن اذکار مامومین را آگاه می‌کند. شیعیان پس از رسیدن به «قد قامت الصلاة» برای نماز برمی‌خیزند ولی اهل سنت در هنگام شروع اقامه از زمین بلند می‌شوند.

روایات

روح‌الله خمینی در تحریرالوسیله دربارهٔ نماز جماعت می‌گوید:[12]

نماز جماعت یکی از مستحبات مؤکد در همه نمازهای واجب و مخصوصاً در نمازهای یومیه است البته در نماز صبح و مغرب و عشاء تأکید بیشتری دارد و برای نماز جماعت ثواب عظیمی است و جماعت به حسب اصل شرع در هیچ نمازی واجب نیست و در صحت هیچ نمازی شرط نیز نشده است جز نماز جمعه که یکی از شرائطش جماعت است … جماعت در هیچ نماز مستحبی اصلی مشروع نیست هرچند که به خاطر عوارضی چون نذر و امثال آن مشروع می‌شود تنها نماز استسقاء است که در عین اینکه مستحبی است به جماعت (است) و اما نماز عید فطر و قربان … باید فرادی خوانده شود و اگر خواستند به جماعت بخوانند به عنوان عمل به دستور نخوانند بلکه به نیت رجاء بخوانند.

سید علی سیستانی معتقد است در روایات معتبر وارد است که نماز با جماعت بیست و پنج درجه افضل از نماز فرادی است. وی حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بی‌اعتنائی را جایز نمی‌داند؛ و سزاوار نمی‌داند که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.[13]

دربارهٔ نکوهش کسانی که به مسجد نمی‌روند؛ عبدالله جوادی آملی در تفسیر تسنیم ذیل آیه ۱۱۴ سوره بقره[14] روایتی را به نقل از وسائل الشیعه شیخ حر عاملی از پیامبر اسلام نقل می‌کند:[15]

«عن ابن سنان یعنی عبدالله، عن أبی عبدالله قال: سمعته یقول: إن أُناساً کانوا علی عهد رسول‌الله، أبطأوا عن الصلاة فی المسجد، فقال رسول‌الله: لیوشک قوم یدعون الصلاة فی المسجد أن نأمر بحطب فیوضع علی أبوابهم فتوقد علیهم نار فتحرق علیهم بیوتهم.»[16] یعنی: «در زمان رسول‌الله برخی از مردم در مورد آمدن به مسجد و شرکت در نماز کوتاهی می‌کردند. رسول‌الله گفت: نزدیک است دستور دهیم هیزم بر در خانه‌هاشان بگذارند و خانه‌هاشان را با آتش بر سرشان بسوزانند.»[17]

جستارهای وابسته

منابع
  1. «حرف نون»، لغت‌نامهٔ دهخدا، ص. ص ۷۷۲
  2. الشهيد الأول (۱۳۷۶)، الدروس الشرعية في فقه الإمامية، قم: مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين
  3. محمدکاظم رحمان ستایش (۱۳۹۳)، نماز جماعت، دانشنامه جهان اسلام
  4. فرهنگ واژهٔ دهخدا.اقتدا
  5. الجزيري، عبد الرحمن بن محمد عوض (۱۴۲۴). الفقه على المذاهب الأربعة. بيروت: دار الكتب العلمية. ص. ‌۳۷۸ـ۳۷۹،ج۱.
  6. النجفي الجواهري، الشيخ محمد حسن (۱۳۶۲). جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام. بيروت: دار إحياء التراث العربي. ص. ۳۲۳،ج۱۳.
  7. النجفي الجواهري، الشيخ محمد حسن (۱۳۶۲). جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام. بيروت: دار إحياء التراث العربي. ص. ۳۲۵،ج۱۳.
  8. النجفي الجواهري، الشيخ محمد حسن (۱۳۶۲). جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام. بيروت: دار إحياء التراث العربي. ص. ۳۷۳-۳۷۵،ج۱۳.
  9. النجفي الجواهري، الشيخ محمد حسن (۱۳۶۲). جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام. بيروت: دار إحياء التراث العربي. ص. ۳۷۵،ج۱۳.
  10. منصور بن يونس بن صلاح الدين ابن حسن بن إدريس البهوتى الحنبلى (۲۰۱۰). كشاف‌ القناع‌ عن ‌متن ‌الاقناع. دار الكتب العلمية. ص. ‌۵۶۱-۵۶۲،ج۱.
  11. الجزيري، عبد الرحمن بن محمد عوض (۱۴۲۴). الفقه على المذاهب الأربعة. بيروت: دار الكتب العلمية. ص. ۳۸۰،ج۱.
  12. ترجمه تحریرالوسیله جلد اول، فصل در نماز جماعت، امام خمینی
  13. توضیح المسائل، سید علی سیستانی، مسئله ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱
  14. «ومن أظلم ممّن منع مساجد الله أن یذکر فیها اسمه و سعی فی خرابها أُولئک ما کان لهم أن یدخلوها إلاّ خائفین لهم فی الدّنیا خزی و لهم فی الاخرة عذاب عظیم» یعنی: «و کیست بیدادگرتر از آن کس که نگذارد در مساجد خدا نام وی برده شود و در ویرانی آنها بکوشد آنان حق ندارند جز ترسان‌لرزان در آن [مسجد]ها درآیند در این دنیا ایشان را خواری و در آخرت عذابی بزرگ است» ترجمه فولادوند
  15. تفسیر-تسنیم-اجمالی-جلد-ششم، جوادی آملی-سوره-بقره-آیه ۱۱۴
  16. وسائل الشیعة ط-آل البیت نویسنده: العلامة الشیخ حرّ العاملی جلد: ۵ صفحه: ۱۹۴
  17. دانستنی‌های لازم از نماز، محمد وحیدی
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ نماز جماعت موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.