کولخیس
کولخیس (به یونانی: Κολχίς) یا کُلخِتی (به گرجی: კოლხეთი)، کشوری باستانی در غرب قفقاز بوده که امروزه در گرجستان کنونی واقع شدهاست.[1]
پادشاهی کولخیس | |
---|---|
سدهٔ ۱۳ پیش از میلاد–۱۶۴ پیش از میلاد | |
کولخیس و ایبریا | |
وضعیت | پادشاهی |
پایتخت | آئیا ایلداموسا فازیس |
زبان(های) رایج | زبان گرجی باستان |
حکومت | پادشاهی |
دوره تاریخی | عصر آهن |
• بنیانگذاری | سدهٔ ۱۳ پیش از میلاد |
• غلبه بر دیائوخی | ۷۵۰ پیش از میلاد |
• فروپاشی | ۱۶۴ پیش از میلاد |
امروز بخشی از | گرجستان ترکیه روسیه |
پادشاهی کولخیس در غرب گرجستان سهم قابل توجهی در توسعه ایالتی قرون وسطی گرجیها پس از اتحادشان با پادشاهی گرجستان شرقی یا ایبری قفقازی ایفا نمود.[2]
در دائرةالمعارف بزرگ شوروی از کولخیس به عنوان اصطلاحی جمعی برای قبیلههای اولیهای که جمعیت گرجی ساحل شرقی دریای سیاه را در برمی گرفت استفاده شدهاست.[3]
کولخیس در اساطیر یونانی خانهٔ اصلی آئیتس و مدئا و مقصد آرگونوتها بوده و همچنین مکان پیدایش و آغاز اقامت آمازونها.
این منطقه باستانی تقریباً امروزه استانها و مناطق زیر را در برگرفتهاست:[4]
- در گرجستان: سامگرلو، ایمرتی، گوریا، آچارا، آبخازیا، سوانتی و راچا
- در ترکیه: استان ریزه، استان ترابزون و استان آرتوین
- در روسیه: سوچی و تواپسه
جغرافیا
کولخیس، جلگهای است در گرجستان در ساحل دریای سیاه. درازی آن از شرق تا غرب به ۱۰۰ کیلومتر میرسد. سطح آن هموار و بلندی آن از سطح دریا تا ۱۵۰ متر است. شرق آن از رسوبات دوره ائوسِن انباشته شده و در قسمت غربی آن اراضی باتلاقی وسیعی وجود دارد. دراین جلگه علائمی از نشت نفت و گاز دیده میشود و در تسقالتوبو دارای آبهای معدنی است.[5]
اقلیم این جلگه جنب مداری است. میانگین دمای آن در زمستان میان چهار و نیم تا ۵ درجه سانتیگراد و در تابستان بین ۲۳ تا ۲۴ درجه سانتیگراد است. میانگین بارندگی آن ۱۵۰۰ میلیمتر در سال است. رودخانههای مهم آن عبارتند از «ریونی» و «اینگوری». در این جلگه خاکهای باتلاقی و نیمهباتلاقی و زرد و قرمز، پراکنده شده است. دارای جنگلهای بلوط، ممرز و توسکا است که در بین نواحی باتلاقی گسترش یافته است. در زمینهای باتلاقی خشکانده شده، کشتزارها و باغهای چای و میوه احداث شده است.[5]
حاکمان کولخیس
تعداد کمی از حاکمان کولخیس شناخته شدهاند:
- آئیتس، در افسانههای یونانی به عنوان یک پادشاه قدرتمند کولخیس شناخته شدهاست، توسط برخی از مورخان تصور میشود یک فرد تاریخی بودهاست، گرچه هیچ مدرکی در این مورد وجود ندارد.
- کوجی، شاهزاده رئیس از ایگرسی تحت اقتدار فارنو از ایبری (حدود ۳۰۲-۲۳۷ پیش از میلاد).
- آکس، پادشاه کولخیس؛ نامش بر سکههای صادر شده توسط خودش، ضرب شدهاست (اواخر قرن ۴ پیش از میلاد).
- ساولاکز، ملقب به «شاه» در ۲ قرن پیش از میلاد (بر اساس برخی منابع کهن).
- مهرداد کریستوس، (مقدم ۸۳ سال قبل از میلاد)، تحت اقتدار پنتوس.
- ماکاریز، (مقدم ۶۵ سال قبل از میلاد)، تحت اقتدار پنتوس.
- آریستارچوس، (۶۵-۴۷ پیش از میلاد) سلسله تحت اقتدار پومپه.
جستارهای وابسته
- ایبریا
پانویس
- بروند، گرجستان در دوران باستان، ۳۵۹.
- W.E.D. آلن، تاریخ مردم گرجی، ۱۲۳.
- دائرةالمعارف بزرگ شوروی :Значение слова «Колхи» в Большой Советской Энциклопедии
- تاریخچه باستان قفقاز، اندرو آندرسن، ص. ۹۱
- امیراحمدیان، جغرافیای گرجستان.
منابع
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Colchis». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۲ مارس ۲۰۱۵.
- بروند، دیوید. گرجستان در دوران باستان، نشر کلارندون آکسفورد، ۱۹۹۴.
امیراحمدیان، بهرام، جغرافیای گرجستان، انتشارات بینالمللی الهدی، تهران، ۱۳۷۷.
- دورانت، ویل (۱۳۷۸)، تاریخ تمدن، یونان باستان (جلد دوم)، ترجمهٔ امیرحسین آریانپور و دیگران، به کوشش سرویراستار، محمود مصاحب.، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، شابک ۹۶۴-۴۴۵-۰۰۱-۹
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ کولخیس موجود است. |