اورانگوتان

پونگو (نام علمی: Pongo) تنها سردهٔ باقی‌مانده از کپی‌های بزرگ در منطقهٔ آسیا است. آن‌ها در زمرهٔ باهوش‌ترین نخستی‌سانان هستند، و از انواع ابزار پیچیده استفاده می‌کنند و هر شب نیز با استفاده از شاخ و برگ درختان، لانه‌ای مخصوص خواب می‌سازند. آن‌ها معمولاً تهاجمی نیستند و بیشتر به صورت منزوی به جستجوی غذا می‌پردازند. آن‌ها بزرگترین جانوران موجود درختی هستند که بازوهای درازتری نسبت به دیگر کپی‌های بزرگ دارند. رنگ موی آن‌ها معمولاً قرمز مایل به قهوه‌ای یا به رنگ معمول دیگر کپی‌های بزرگ یعنی سیاه است.

اورانگوتان

Eukaryota

اورانگوتان[1]
محدودهٔ زمانی: Early Pleistocene تا امروزه
C
↓
اورانگوتان بورنئویی
(Pongo pygmaeus)
آرایه‌شناسی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: نخستی‌ها
زیرراسته: خشک‌بینیان
تیره: انسانیان
زیرخانواده: پونگینه
سرده: پونگو
لاسه‌پد، ۱۷۹۹
نوع گونه
Pongo pygmaeus
لاسه‌پد، 1799 (Simia satyrus لینه، ۱۷۶۰)
Species

Pongo pygmaeus
Pongo abelii
Pongo tapanuliensis
Pongo hooijeri†
Pongo weidenreichi†

پراکندگی سه گونه اورانگوتان
مترادف

Faunus Oken, 1816
Lophotus Fischer, 1813
Macrobates Billberg, 1828
Satyrus Lesson, 1840

اورانگوتان بومی اندونزی و مالزی بوده، و در حال حاضر تنها در جنگل‌های بارانی جزیره‌های بورنئو و سوماترا یافت می‌شود؛ ولی سنگواره‌هایی از آن در جاوه، شبه‌جزیرهٔ تای-مالای، ویتنام و چین یافت شده‌است. در حال حاضر تنها دو گونه از این سرده باقی مانده‌است، که هر دو در خطر انقراض هستند: اورانگوتان بورنئویی و اورانگوتان سوماترایی (در خطر بالای انقراض).

ریشه‌شناسی

واژهٔ اورانگوتان[2] در زبان مالایی به معنی «مرد جنگل» است. اورانگ (مرد) + اوتان (جنگل).[3]

طبقه‌بندی

سرده پونگو[1]

کالبدشناسی و فیزیولوژی
اورانگوتان سوماترایی نر، کودک و ماده.

قد یک اورانگوتان در حالت ایستاده ۱٫۲ تا ۱٫۵ متر است. به‌طور متوسط وزن‌شان ۳۳ تا ۸۲ کیلو است.[4] نرها می‌توانند به ۱۱۰ کیلو یا بیشتر هم برسند. دست اورانگوتان‌ها شبیه دست انسان است؛ آن‌ها چهار انگشت و یک انگشت شست دارند. پای آن‌ها هم چهار انگشت و یک شست پای بزرگ دارد. آن‌ها می‌توانند هم با دست‌ها و هم با پاها اجسام را نگه دارند. درازای دست بزرگترین نرها به ۲ متر می‌رسد.

اورانگوتان‌ها بدنی حجیم و بزرگ، گردنی ضخیم، و بازوانی بسیار دراز، و پاهایی کوچک و خمیده دارند، و فاقد دم هستند. بیشتر بدن آن‌ها با موی قهوه‌ای مایل به قرمز پوشیده شده، و رنگ آن در میان گونه‌ها متغیر است. برای مثال اورانگوتان سوماترایی پوششی روشنتر و کم‌پشت‌تر دارد.[5]

رفتار

تغذیه

میوه‌ها ۶۵ تا ۹۰ درصد رژیم غذایی اورانگوتان‌ها را تشکیل می‌دهند. به ویژه میوه‌های شیرین و چرب ترجیح داده می‌شوند. انجیر از میوه‌های رایجی است که استفاده می‌کنند، چون جمع‌آوری و هضم آن آسان است. همچنین آن‌ها حشرات کوچک و جانوران کوچک (مثل پرندگان و پستانداران کوچک) هم می‌خوردند. اورانگوتان‌ها حتی برای نوشیدن آب شاخه‌های درخت را ترک نمی‌کنند، و از آبی که در سوراخ بین شاخه‌ها جمع شده استفاده می‌کنند.[6]

استفاده از ابزار و فرهنگ

مانند دیگر کپی‌های بزرگ، اورانگوتان‌ها از جملهٔ باهوشترین نخستی‌ها هستند.[7] از دههٔ ۱۹۶۰ میلادی استفادهٔ شامپانزه‌ها از ابزار شناخته شده بود.[8] استفاده از ابزار در میان اورانگوتان‌ها هم توسط بیروت گالدیکاس مشاهده شده‌است.[9]

ارتباط
خندهٔ یک اورانگوتان در باغ وحشی در دانمارک

پژوهشی در سال ۲۰۰۸ بر روی دو اورانگوتان در باغ وحش لایپزیگ نشان داد که اورانگوتان‌ها نخستین گونهٔ غیرانسان هستند که «معاملهٔ حساب‌شده» در آن‌ها رواج دارد. به این شکل که آن‌ها سود و ضرر هزینهٔ تبادل هدیه را در طول زمان حساب می‌کنند.[10]

اورانگوتان‌ها، همچون دیگر کپی‌ها مانند شامپانزه و گوریل اصواتی خنده‌مانند در هنگام ارتباط فیزیکی مانند دنبال هم دویدن و قلقلک از خود بروز می‌دهند.[11]

وضعیت حفاظت

طبق سیاهه سرخ IUCN، هر سه گونه در معرض خطر انقراض قرار دارند.[12][13][14]در مالزی و اندونزی از آن‌ها به شکل قانونی در برابر شکار، آسیب دیدن یا کشته شدن محافظت می‌شوند[15] و در ضمیمه ۱ معاهده سایتس فهرست شده‌اند که تجارت بدون مجوز آن‌ها را طبق قوانین بین‌المللی منع می‌کند.[16]

پانویس
  1. Groves, C. (2005). Wilson, D. E., & Reeder, D. M, eds, ed. Mammal Species of the World (3rd ed.). Baltimore: انتشارات دانشگاه جانز هاپکینز. pp. 183–184. OCLC 62265494. شابک ‎۰−۸۰۱−۸۸۲۲۱−۴.
  2. "ORANGUTAN | Definition of ORANGUTAN by Oxford Dictionary on Lexico.com also meaning of ORANGUTAN". Lexico Dictionaries | English. Retrieved 2021-04-07.
  3. "orangutan | Origin and meaning of orangutan by Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com. Retrieved 2021-04-07.
  4. "National Geographic". National Geographic Society. Retrieved 2009-07-25.
  5. "صفحهٔ آناتومی اورانگوتان". Red-ape.co.uk. Retrieved 2009-07-03.
  6. اورانگوتان چگونه جانوری است؟
  7. Deaner RO, van Schaik CP, Johnson V. 2006. Do some taxa have better domain cognition than others? A meta-analysis of nonhuman primate studies. Evol Psych 4: 149-196
  8. Goodall J. 1970. Tool-using in primates and other vertebrates. In: Lehrman DS, Hinde RA, Shaw E, editors. Advances in the study of behavior. New York, Academic Press. Vol. 3: p. 195-249
  9. Galdikas BMF. 1982. Orang-Utan tool use at Tanjung Putting Reserve, Central Indonesian Borneo (Kalimantan Tengah). J Hum Evol 10:19-33
  10. فقط انسان‌ها هدیه نمی‌دهند
  11. شامپانزه‌ها و دیگر کپی‌ها مانند انسان‌ها می‌خندند.
  12. University)، Serge Wich (Liverpool John Moores؛ Nowak، Matthew؛ Singleton، Ian؛ Usher، Graham؛ Utami-Atmoko، Suci (۲۰۱۷-۱۰-۱۶). «IUCN Red List of Threatened Species: Pongo abelii». IUCN Red List of Threatened Species. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  13. Group)، Erik Meijaard (IUCN SSC Wild Pig Specialist؛ Gumal (WCS)، Melvin؛ Project)، Marc Ancrenaz (Kinabatangan Orang-utan Conservation؛ Andrew Marshall (Department of Anthropology، University of Michigan)؛ University)، Serge Wich (Liverpool John Moores؛ Project)، Simon Husson (Orangutan Tropical Peatland (۲۰۱۶-۰۲-۰۸). «IUCN Red List of Threatened Species: Pongo pygmaeus». IUCN Red List of Threatened Species. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  14. Group)، Erik Meijaard (IUCN SSC Wild Pig Specialist؛ Fredriksson، Gabriella؛ University)، Serge Wich (Liverpool John Moores؛ [email protected]؛ Puji Rianti (Department of Biology، Bogor Agricultural University) (۲۰۱۷-۱۰-۱۱). «IUCN Red List of Threatened Species: Pongo tapanuliensis». IUCN Red List of Threatened Species. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۷.
  15. "Endangered Orangutans Gain From Eco-Friendly Shifts in Palm Oil Market". Science. 2014-10-11. Retrieved 2021-04-07.
  16. "The Crisis". SOS – Sumatran Orangutan Society. Retrieved 2021-04-07.

منابع

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ Pongo موجود است.
اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: Ponginae
اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: Pongo
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.