روز دی
در اصطلاحات نظامی آمریکایی، معمولاً به روزی خوفناک که قرار است یک عملیات بزرگ حمله در جنگ آغاز شود روز دی (D-Day) گفته می‌شود؛ ولی بیشتر از همه یکی از روزهای مشخص در جنگ جهانی دوم به این نام شهرت یافته‌است. این عملیات جنگی بزرگ‌ترین عملیات آبی-خاکی تاریخ آمریکا محسوب می‌شود. فرماندهی کل این عملیات برعهده ژنرال دوایت دیوید آیزنهاور بود. دوایت آیزنهاور بعدها سی‌وچهارمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا شد. برنامه‌ریزی برای این عملیات بزرگ از ماه‌ها قبل و به صورت مخفیانه و با رعایت تدابیر شدید امنیتی صورت گرفته‌بود. همه‌ساله در سال‌روز این عملیات، مراسمی برگزار می‌شود و کهنه سربازانی که در جنگ حضور داشتند در این مراسم شرکت می‌کنند.
نام مستعار عملیات نظامی علیه ارتش هیتلر "Overlord" بود. سواحل نرماندی نیز هر یک نامی مستعار به خود گرفتند. ارتش ۱۴ کشور جهان در این عملیات تاریخی شرکت داشتند. ارتش کشورهایی مانند آمریکا، بریتانیا، لهستان، کانادا، فرانسه، یونان و استرالیا. در این عملیات ۱۶۰ هزار سرباز شرکت کردند.[1] کتاب های زیادی هم در این باره نوشته شده که نمونه آن ( طولانی ترین روز ) هست
روز دی در جنگ جهانی دوم
قبل از ماه ژوئن ژنرال آیزنهاور و مارشال مونتگمری انگلیسی برای پیاده شدن در ساحل نرماندی جلساتی تشکیل دادند. تصمیم گرفته شد که نام رمز عملیات را «اورلرد» (overlord) گذارده و مقرر شد که از ابتدای روز «جی» (J) (اول ماه ژوئن) از طریق جزیره وایت (Wight) تمامی کشتیهای جنگی در حالی که بالن‌های دفاع هوایی بالای سر آنهاست به سمت ساحل نرماندی حرکت کنند. ضمناً ستاد قوای متفقین که با شرکت چرچیل تشکیل شده‌بود، مقرر کرد که برای اغفال مدافعین دیوار آتلانتیک حملات قوای آمریکایی و انگلیسی بین بندر شربورگ و سواحل منتهی به شهر کان در دو منطقه با نام‌های مستعار «یوتا» (UTAH) و «اوماها» (OMAHA) بیشتر باشد زیرا آلمانی‌ها خیال می‌کردند که قوای مهاجم از منطقه کاله هجوم خواهند کرد. نیروهای متفقین در این عملیات دو لنگرگاه پیش‌ساخته به کار بردند. این لنگرگاه‌ها در بریتانیا ساخته شدند و قطعات آن با کشتی به نرماندی آورده و در آنجا مونتاژ شدند تا کشتیهای باری بتوانند لنگر بگیرند.
قوای مهاجم سرانجام تصمیم گرفتند که تهاجم سراسری خود در جبهه نرماندی را در بامداد روز ۶ ژوئن ۱۹۴۴ که هوا تا حدی مه‌آلود بود و آلمان‌ها قدرت دیدشان بر سطح دریا بسیار اندک، انجام دهند. روز حمله را با نام رمز D-Day (روزِ دی) نام نهادند. نخست قرار بود این حمله در تاریخ ۵ ژوئن آغاز شود؛ اما به دلیل طوفان و بارندگی شدید حمله با یک روز تأخیر از راه زمین و دریا و هوا آغاز شد. ارتش آلمان نازی، فرماندهی دفاع از دیوار آتلانتیک را برعهده دو مارشال آلمانی گذاشته بود. در بخش منتهی به سواحلی که به شهر کان ختم می‌شد مارشال رومل (Rommel) و در منطقه‌ای که به بندر شربورگ ختم می‌شد، مارشال گرد فون روندشتت (Rundstdt) دفاع از ساحل فرانسه را برعهده داشت. عملیات هجوم به نرماندی به وسیله ۱۶۰۰۰ فروند هواپیما که ۵۰۰۰ فروند از آن‌ها شکاری و ۳۵۰۰ فروند از آن‌ها بمب افکن سنگین و بقیه از دیگر انواع هواپیماها بودند، آغاز شد. همچنین ۶۰۰۰ کشتی سربازبر به غیر از تانک‌های شناور (آمفی بی)، ۱۶۲۱ رزمناو و ناوشکن و ۱۵۰۰ کشتی اژدرافکن و مین جمع کن از بامداد ۶ ژوئن عملیات جنگی ضد دیوار آتلانتیک و سپس پیاده‌شدن قوای متفق را آغاز کردند. برای حمایت از این کشتی‌ها هزاران هواپیما و تانک وارد عمل شده بودند، مواضع آلمان به شدت بمباران شدند تا هزاران سرباز بتوانند در این مناطق فرود آیند. چتربازان نخستین سربازانی بودند که در منطقه زیر نظر دشمن فرود می‌آمدند. چتربازان نخستین مواضع حساس نظامی را زیر کنترل خود آوردند.
چرچیل در خاطرات خود می‌نویسد: در مرحله اول این عملیات که در بامداد ۶ ژوئن انجام شد، ۵۲۰۰ تن مواد منفجره به وسیله کشتیهای متفقین روی آشیانه‌های بتونی ریخته شد و به موازات آن ۱۴۹۰۰ بار پرواز بمب‌افکن‌های سنگین بر فراز دیوار و پشت خطوط تدارکاتی موجود انجام گردید. دشمن (آلمان نازی) به حدی غافلگیر شد که نتوانست بیش از یکصد بار پرواز جنگی بر فراز کشتیهای ما انجام دهد. هواپیماهای آمریکایی در دسته‌های یکصد فروندی، خطوط دفاعی و تدارکاتی آلمان را در فرانسه و خاک اصلی آلمان به صورت مداوم بمباران کردند به نحوی که خط دفاعی آتلانتیک در چند نقطه دچار شکاف شد و نیروهای آمریکایی و انگلیسی به پشت دیوار بتونی رخنه کردند. در جریان یکی از این حملات هوایی، اتومبیل مارشال رومل مورد حمله هوایی قرار گرفت و زخمی شد ولی به سرعت او را معالجه کردند، به طوری که توانست به اتفاق مارشال روندشتدت به برلین نزد هیتلر برود و از او بخواهد که قوای آلمان قبل از آن که نابود شوند با نظم و به تدریج به طرف رود سن عقب‌نشینی کرده، شاید در نبرد آ ینده توفیقی به دست آید. هیتلر ضمن رد پیشنهاد رومل اظهار داشت: همه سربازان باید سر جای خود بایستند و یک وجب از خاک فرانسه را از دست ندهند؛ ولی رومل به ویلهلم کایتل (Keitel) رئیس ستاد پیشوا (آدولف هیتلر) که از او پرسیده بود که آخر باید چه کرد؟ جواب داد که «صلح» احمق‌ها؛ ولی بر اثر شکاف در دیوار آتلانتیک روزانه ۲۵۰۰۰ سرباز آمریکایی و انگلیسی وارد فرانسه می‌شدند. در ۱۹ ژوئن شبه جزیره کوتانتین سقوط کرد و در ۲۷ ژوئن بندرگاه استراتژیک شربورگ به دست متفقین افتاد و در ۹ ژوئن ۱۹۴۴ شهر کان سقوط کرد و با این عمل دیوار آتلانتیک به دست متفقین افتاد. پیاده شدن نیروها در نرماندی و حمله به مواضع آلمان نازی از این جهت موفقیت‌آمیز بود که نیروهای آلمان به هیچ وجه حدس چنین عملیاتی را نمی‌زدند. نیروهای متفقین وانمود کرده بودند که آن‌ها در پی حمله به بندر «کاله» هستند.
تلفات متفقین در حمله بامداد ۶ ژوئن بسیار زیاد بود به طوری که چرچیل می‌نویسد که در لحظه اول حمله به ساحل نرماندی ده هزار کشته دادیم. اگر نبرد استالینگراد، کمر هیتلر را شکست، رخنه در دیوار آتلانتیک سر از تن هیتلر جدا کرد. هیتلر چون اصرار به مقاومت داشت، مارشال گرد فون روندشتت را برکنار و به جای او در اول ژوئیه ۱۹۴۴ مارشال گونتر فون کلوگه (Von Kluge) را که در جبهه شرق شهرتی کسب کرده بود به فرماندهی جبهه غرب انتخاب کرد غافل از آن که نیروهای متفقین یکی پس از دیگری شهرهای فرانسه را آزاد می‌کردند و هواپیماهای بمب‌افکن آمریکایی و انگلیسی علاوه بر مناطق صنعتی، شهرهای پرجمعیت را بمباران می‌کردند به طوری که هر روز مراکز پرجمعیت زیر باران چندین هزار تن بمب ویران می‌شدند. به قول ژاک پیرن در کتاب جریان‌های بزرگ تاریخ معاصر، روزانه چندین هزار نفر در آلمان کشته می‌شدند. حدود ۵۷ هزار نفر از سربازان متفقین در جریان این عملیات کشته شدند. ۱۵۵ هزار سرباز نیز در این عملیات زخمی و ۱۸ هزار سرباز مفقود شدند. شمار کشته شدگان ارتش آلمان نازی حدود ۲۰۰ هزار سرباز بود. نبرد نرماندی اگرچه سرنوشت‌سازترین نبرد در تاریخ جنگ دوم جهانی است، ولی با این حال، جنگ جهانی دوم تا حدود ۱۱ ماه پس از نبرد نرماندی به درازا انجامید.
هیتلر در روز حمله در شهر "اوبر زالتزبرگ" بود. او در ساعت ۱۰ صبح از حمله متفقین مطلع شد. گفته می‌شود کسی جرئت نکرده بود پیشوا را بیدار کرده و این خبر را به اطلاع او برساند. هیتلر پس از شنیدن خبر اما گفته بود: «هیچ خبری بهتر از این نمی‌شود.» و ادامه داده بود "انگلیسی‌ها با پای خود به مکانی آمده‌اند که "ما می‌توانیم شکست‌شان دهیم". نیروهای ارتش هیتلر به هیچ‌وجه انتظار چنین حمله‌ای را نداشتند و کاملاً غافلگیر شدند. حمله در زمانی رخ داد که آلمان موفقیت‌های جنگی بسیاری کسب کرده و بسیاری از ژنرال‌های ارتش آلمان سرمست از پیروزی در مرخصی به سر می‌بردند.
جستارهای وابسته
- عملیات نپتون
- گورستان متفقین در تهران
پانویس
- شمارش معکوس سرنگونی هیتلر دویچه‌وله فارسی
منابع
Wikipedia contributors, "D-Day," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=D-Day&oldid=206661736
http://persian.euronews.com/2014/06/04/d-day-merville-in-normandy-remembers-the-fallen