شهرستان گتوند
شهرستان گُتوند یکی از شهرستان‌های استان خوزستان است.[2] مرکز این شهرستان، شهر گتوند می‌باشد. این شهرستان در سال ۱۳۹۵، تعداد ۶۵٫۴۶۸ نفر جمعیت داشته‌است.[2]
| شهرستان گتوند | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| کشور |  ایران |
| استان | خوزستان |
| مرکز شهرستان | گتوند |
| سال تأسیس | ۱۳۸۴[1] |
| مردم | |
| جمعیت | ۶۵٫۴۶۸ نفر[2] |
| مذهب | شیعه |
شهرستان گُتْوَنْد در شمال شهرستان شوشتر قرار دارد و دارای دو بخش مرکزی و بخش عقیلی است. بخش عقیلی خاکی حاصلخیز دارد. همچنین گتوند دارای یک سد تنظیمی به نام سد گتوند و یک سد بزرگ برای تولید انرژی و ذخیره‌سازی آب بنام گتوند علیااست.
تقسیمات کشوری
تقسیمات کشوری این شهرستان، بنابرآنچه در نتایج آمارگیری سرشماری سال ۱۳۹۵ کل کشور آمده‌است، بر حسب بخش، شهر، دهستان و روستا به شرح زیر است:[3]
بخش‌ها
مردمان گتوند
اقوام مختلفی در شهرستان گتوند زندگی می‌کنند. بخشی از مردم شهرستان گتوند به گویش گتوندی صحبت می‌کنند که همگونی زیادی با گویش شوشتری و گویش بختیاری دارد. گویش بختیاری در این شهرستان گویشورانی دارد.
باشندگان بختیاری
طوايف بختياری ساکن در عقیلی ، جنت مکان ، کیارس و صالح شهر شهرستان گتوند
- منجزی
- بلیوند
- دیناشی
- اورش
- آردپنایی
- هزارسی
- جاوند
- دوغ‌زنی
- مینجایی
- بریم‌وند
- ایسوند
رودخانه‌ها
دو رودخانه در این منطقه جریان دارد یکی رودخانه بزرگ کارون که از کوه‌های بختیاری سرچشمه گرفته و در ابتدای ورود به جلگه خوزستان به شمال گتوند می‌رسد که توسط سد عظیمی مهار شده و زمین‌های بخش مرکزی و بخش عقیلی را آبیاری نموده و کانال عظیم منشعب از آن جهت تأمین آب مصرفی شرکت کشت و صنعت کارون و صنایع جانبی آن نیز به سمت دیمچه روان است.
رودخانه شور یکی دیگر از رودهایی است که در جنوب گتوند از کارون جدا می‌شود و بعد از طی مسافتی در خاک عقیلی و گذشتن از جنوب روستای دشت بزرگ از سمت جنوب شرقی وارد دهستان جهانگیری از توابع شهرستان مسجدسلیمان می‌شود. از این رودخانه با مهارت خاصی نمک تولید می‌کنند در منابع قدیم این رود به شور زن مرده یا زنگ مرده مشهور است.
بناهای تاریخی
- قلعه رستم (شیخ سلیمو)
- تپه باستانی چغا
- گچ سنگی
- آسیابها
- سنگ اژدها (برد اژدها)
- کوه طبل خانه
- دخمه ها(خرفخانه‌ها)
- محمد ابن زید(ممزرد)
- سه پلان
- دره انار
- آبشار پل پرزین
- چم تیت
- علی پهونده صالح شهر
گردشگری
شهرستان گتوند با جاذبه‌های گردشگری زیاد و طبیعت زیبایی که دارد هرساله میزبان گردشگران زیادی است.
آرامگاه شاعر، نویسنده و مدرس دانشگاه، قیصر امین‌پور
قیصرامین‌پور بدون‌شک یکی از تأثیرگذارترین شاعران در دوره انقلاب اسلامی بود، آرامگاه وی واقع در شهر گتوند یکی از مهم‌ترین مکان‌های فرهنگی این شهرستان محسوب می‌شود.
آستان محمدبن‌زید
.jpg.webp)
آستان محمدبن‌زید در شهر گتوند یکی از مهم‌ترین اماکن مذهبی شهرستان است، محمدبن‌زید در گویش محلی به مومزرد معروف است.
تپه باستانی چغا
تپه چغا در شهر گتوند بیش از 3400 سال قدمت دارد و مربوط به دوره ایلامیان است، براساس مطالعات انجام شده بنایی از نوع معابد ایلامی و از دوران تاریخی ایلام میانی است که براساس آجر نوشته‌های کشف شده مربوط به اونتاش گال پسر «هومبان من» است.
سد بزرگ گتوند
سد بزرگ گتوند گرچه آسیب‌های زیست محیطی دارد اما کارشناسان معتقدند این سد سیل‌های زیادی را مهار کرده‌است و طبیعت پشت سد نیز یکی از مناطق بکر استان خوزستان است.
سد تنظيمي گتوند
سد تنظیمی گتوند در سال 1356 به منظور آبیاری اراضی گتوند، عقیلی و کشت و صنعت کارون به بهره‌برداری رسید، نمای این سد و دریاچه آن در کنار کوه های زاگرس بسیار چشم نواز است.
ساحل رودخانه کارون
وجود رودخانه بزرگ و مهم کارون در شهرستان، طبیعت بکر و ساحل زیبایی را به‌وجود آورده است که فضای سالم و دل‌نشینی را در کنار رودخانه برای خانواده‌ها رقم می‌زند.
پارک کوهستان
پارک کوهستان گتوند در مجاورت کوه‌های سد تنظیمی گتوند قرار دارد و بخاطر موقعیت مناسب و فضای بازش مکان خوبی برای استراحت چندساعته است، گتوند یک پارک جنگلی نیز دارد.
طبیعت بخش مرکزی(دهستان کیارس)
.jpg.webp)
به جرات می‌توان گفت زیباترین نقطه شهرستان گتوند طبیعت بکر و خارق‌العاده دهستان کیارس در بخش مرکزی شهرستان است.
دهستان کیارس دارای طبیعت بسیار زیبا و دیدنی است شاید مهم‌ترین آنها پل پرزین، دره‌انار و جانیزه باشد، پل‌پرزین در واقع دره‌ای است که سرسبز و خنک و دارای آبشارها وبرکه‌های زیبا و دیدنی است، این مکان بخاطر هوای مطبوعش در گرمای طاقت فرسای خوزستان گردشگران بسیاری را جذب میکند، پل پرزین مرکز دهستان کیارس است.
جانیزه (نیزار) از مناطق گردشگری، دیدنی و خوش آب و هوا در دهستان کیارس با چشم انداز زیبا، مقصد خوبی برای گردشگران در فصل تابستان است.
منطقه گردشگری دره انار یکی دیگر از جاذبه های گردشگری کیارس است که در 25 کیلومتری مرکز شهرستان قراردارد، این منطقه با دمای بسیار مطبوع و خنک در فصل گرم سال، یکی دیگر از مناطق دیدنی و گردشگرپذیر استان خوزستان به شمار می آید.
- تصاويري از دره انار، جانيزه و پمپا
جانيزه
دره انار
پمپا
دره انار
طبیعت و مکان‌های تاریخی بخش عقیلی
بخش عقیلی نیز همانند بخش مرکزی شهرستان دارای طبیعتی بکر و دل‌نشینی است، آستان محمد بن زید در بخش عقیلی واقع شده است، طبیعت ترکالکی، رودخانه شور، تنگ عقیلی، سه‌پلان، نهرشاهی، بند بهمن و قلعه‌های تاریخی سماله از جاذبه‌های مهم تاریخی و طبیعی این بخش هستند.
مجموعه بندبهمن و سه‌پولان مشتمل بر بند، کانال و چند حلقه آسیاب است که هدف از ایجاد آن چرخاندن چرخ آسیابهای موجود در مسیر بوده است. بنای اولیه آنها از آثار دوره ساسانی است
تنگ عقیلی بین روستای دو پیران در بخش مرکزی و روستای دشت بزرگ در بخش عقیلی قرار دارد و رودخانه کارون از میان آن‌دو می‌گذرد. چشمه های آب معدنی و غارهای زیبا تنگ عقیلی یکی از بکر ترین نقاط گردشگری هستند.
روستای تاریخی دشت بزرگ از توابع بخش عقیلی شهرستان گتوند نیز دارای مکان‌های تفریحی و تاریخی زیادی است از جمله: بند بهمن متعلق به دوره ساسانی، آسیابهای آبی متعدد، محوطه‌های باستانی ده گپ و چگاشهری، معماری زیبای روستا، تنگ بسیار زیبای عقیلی، پل‌های قدیمی، دخمه‌ها(استودان)، اشکفت(غار) بسیار زیبا و چشمه‌های آب معدنی توت و انجیر که اطرف آن درختان توت و انجیر به چشم می‌خورد.
پارک جنگلی صالح‌شهر
پارک جنگلی صالح‌شهر نیز از دیگر مکان‌های گردشگری شهرستان گتوند است، این پارک در کنار آرامستان صالح‌شهر واقع شده‌است.
تپه‌ها و طبيعت صالح شهر
تپه‌ها و طبیعت زیبای پشت شهر صالح شهر نیز از دیگر مکان‌های گردشگری این شهرستان می‌باشند تپه‌های سنگلاخی و طبیعت بکر و زیبا و فضای باز و آرامش بخش مکان بسیار خوبی برای تفریح و اتراق چند روزه است اين منطقه در گويش محلي به زُروونا (ZORUNA) معروف است
تپه ها و طبیعت زیبای صالح شهر
تپه ها و طبیعت زیبای صالح شهر
تپه ها و طبیعت زیبای صالح شهر
پارک جنگلی صالح شهر
شهر جنت مکان نیز بیشه‌زارها، ساحل رودخانه کارون و امام زاده ابوالحسن را در خود جای داده است.
قيصرامين پور
قیصر امین‌پور نویسنده، مدرس دانشگاه و شاعر معاصر ایرانی بود. او یکی از تأثیرگذارترین شاعران مرد در دوره انقلاب اسلامی و منتخب هفتمین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۷ (بعد از وفات) است. او برگزیده اولین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر در بخش آئینی بود.
امين‌پور اصالتا و زاده گتوند مي‌باشد
جستارهای وابسته
منابع
- «بانک اطلاعات تقسیمات کشوری». وبگاه رسمی وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در آبان ۱۳۸۹. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد». وبگاه رسمی مرکز آمار ایران. دریافت‌شده در تیرماه ۱۳۹۶. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - «روستانت». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۸.
شهرستان گتوند را بهتر بشناسیم/کیارس بهشت گمشده / خبرگزاري فارس
