محمدعلی جعفری

محمدعلی جعفری (زادهٔ ۱۰ شهریور ۱۳۳۶ یزد) فرمانده نظامی و سیاستمدار ایرانی است، که از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸ فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برعهده داشت و هم‌اکنون نیز به عنوان فرمانده قرارگاه فرهنگی بقیه‌الله سپاه پاسداران فعالیت می‌کند.[4]

محمدعلی جعفری
نام(های) مستعار	عزیز
زاده	۱۰ شهریور ۱۳۳۶ (۶۳ سال)[1] تاریخ واقعی تولد: تیر ۱۳۳۶ یزد، ایران[1]
وفاداری	ایران
شاخه نظامی	سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سال‌های خدمت	۱۳۵۹–اکنون[1][2]
درجه	سرلشکر پاسدار
یگان	بسیج نیروی زمینی ستاد مشترک
فرماندهی	قرارگاه نجف[1] قرارگاه قدس[1] نیروی زمینی[1]
جنگ‌ها و عملیات‌ها	جنگ ایران و عراق (جانباز) درگیری ایران و پژاک
نشان‌ها	نشان فتح (درجه ۳)[3]

جعفری دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی معماری از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد فرماندهی از دانشگاه امام حسین است. وی از نمایندگان انجمن اسلامی دانشجویان در بحران گروگان‌گیری در سفارت آمریکا بود.[5]

او در طول جنگ ایران و عراق، از فرماندهان میانی سپاه پاسداران بود و در خلال جنگ دوره‌ای فرماندهی قرارگاه غرب، قرارگاه نجف و مدتی نیز فرماندهی قرارگاه قدس را برعهده داشت. جعفری از ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۱ جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه بود و در فاصله سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۸۴ برای مدت ۱۳ سال بعنوان فرمانده نیروی زمینی سپاه فعالیت می‌کرد.[6] سردار جعفری هم‌اکنون فرمانده قرارگاه فرهنگی بقیةالله عج می‌باشد.

زندگی‌نامه

محمد علی جعفری، ملقب به عزیز جعفری، در ۱۰ شهریور ۱۳۳۶ در خانواده‌ای مذهبی در شهر یزد زاده شد. پدرش از معماران سنتی یزد بود. وی نیز پس از دریافت مدرک دیپلم متوسطه، در سال ۱۳۵۴ در رشته مهندسی معماری در دانشگاه تهران پذیرفته شد.

جعفری پس از انقلاب ۱۳۵۷ همراه با علیرضا افشار (معاون سیاسی وقت وزارت کشور) به نمایندگی از سوی انجمن اسلامی دانشجویان، به جمع گروگان گیران سفارت آمریکا پیوست. وی اندکی بعد به هیئت مرکزی بسیج وارد شد و پس از چندی نیز به واحد پاسداران انقلاب فرهنگی، راه پیدا کرد. سپس عضو واحد اطلاعات سپاه پاسداران شد و به کردستان رفت. ورود رسمی او به واحدهای رزمی سپاه پاسداران، از خرداد ۱۳۶۰ است. در جنگ ایران و عراق ابتدا مدتی فرمانده قرارگاه غرب بود، سپس فرماندهی قرارگاه نجف را برعهده گرفت. علاوه بر این او فرماندهی تیپ‌های عاشورا، معاونت سپاه شوشتر و فرماندهی قرارگاه قدس را نیز مدتی عهده‌دار بود. مشارکت در عملیات کربلای ۴ و ۵ که به مجروح شدنش منجر شد، بخشی دیگر از کارنامه جنگی اوست.

جعفری پس از بهبودی، به ستاد سپاه پاسداران منتقل شد و چندی در سمت معاون عملیات در ستاد مرکزی سپاه فعالیت نمود و پس از آن، جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بود. او سپس به فرماندهی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رسید. از نظر تحصیلات جعفری در بازگشت از جبهه در سال ۱۳۷۱ موفق به اخذ مدرک کارشناسی در رشته معماری شد و در طول سال‌های بعد، دوره کارشناسی ارشد فرماندهی را نیز در دانشگاه امام حسین به پایان رسانده‌است؛ و ۱۲ سال فرمانده کل سپاه پاسداران را برعهده داشت.

او در ۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ طی حکمی از سوی سید علی خامنه‌ای از فرماندهی کل سپاه به قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیةالله الاعظم منتقل شد.[7]

به گزارش خبرگزاری عصر ایران،[8] نام محمد علی جعفری به عنوان یکی از پنج شخصیت ایرانی که در فهرست ۵۰۰ نفر از قدرتمندترین افراد جهان که از سوی نشریه آمریکایی فارن پالیسی منتشر شده‌است، دیده می‌شود. نام‌های ایرانی دیگر در این فهرست عبارتند از: آیت‌الله خامنه‌ای (رهبر ایران)، رستم قاسمی وزیر پیشین نفت، حیدر مصلحی وزیر سابق اطلاعات و محسن فخری‌زاده استاد فیزیک هسته‌ای دانشگاه امام حسین.

تحریم‌ها

اتحادیه اروپا طی تصمیم مورخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ (۱۳ آوریل ۲۰۱۱)، ۳۲ مقام ایرانی از جمله محمدعلی جعفری را، از ورود به کشورهای این اتحادیه محروم کرد. کلیه دارایی‌های این مقامات نیز در اروپا توقیف شد.[9] طبق بیانیه اتحادیه اروپا محمدعلی جعفری به عنوان فرمانده سپاه پاسداران در «دخالت غیرقانونی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸» و «دستگیری معترضان و فعالان سیاسی» مسئول است و به همین دلیل مورد تحریم قرار گرفته‌است.[10]

در ۷ مهر ۱۳۸۹، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا محمدعلی جعفری را به دلیل نقض جدی حقوق بشر تحریم کرد.[11] در بیانیه وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا آمده‌است: «محمدعلی جعفری به عنوان فرمانده سپاه پاسداران ، نیروهای بسیج را در جریان اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ برعهده داشت.»[12]

کتاب کالک‌های خاکی

کتاب کالک‌های خاکی مجموعه خاطرات محمدعلی جعفری از کودکی تا عملیات آزادسازی خرمشهر در تیر ۱۳۹۲ رونمایی شد. «کالک‌های خاکی» در یازده فصل متنی، یک فصل عکس و سند در قطع ربعی و ۶۴۰ صفحه منتشر شده‌است. بخش پایانی کتاب کالک‌های خاکی اختصاص به عکس‌هایی از مراحل مختلف زندگی جعفری دارد که به همراه تعدادی سند فصل دوازدهم را شامل می‌شود.[13]

منابع

1. «فرمانده جدید سپاه پاسداران کیست؟». روزنامه ابتکار. تهران. سال چهارم (۹۸۸): ص ۱۵. ۱۲ شهریور ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ آبان ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۰ شهریور ۱۳۹۷.
2. بابایی، گل‌علی؛ بهزاد، حسین (۱۳۹۴). کالک‌های خاکی: خاطرات محمدعلی جعفری. تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی. ص. ۱۴۸. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۰۳۰-۲۹۹-۳.
3. پورصفا، مهدی (۳۰ دی ۱۳۹۲). «از «اقدس» تا «فتح»؛ مدال‌هایی که بر سینه سرداران ایرانی نشسته‌است». خبرگزاری فارس. ۱۳۹۲۱۰۲۹۰۰۰۴۸۹. دریافت‌شده در ۲۰ شهریور ۱۳۹۷.
4. «رهبر ایران سردار محمدعلی جعفری از فرماندهی کل سپاه برکنار کرد». العربیه.
5. «انتصاب سردار سرلشکر محمدعلی جعفری به مسئولیت قرارگاه فرهنگی و اجتماعی حضرت بقیةالله الاعظم». دفتر حفظ نشر و آثار سیدعلی خامنه‌ای.
6. «ابقای سه ساله محمدعلی جعفری در سمت فرماندهی سپاه پاسداران». بی‌بی‌سی.
7. سردار جعفری فرماندهی قرارگاه بقیةالله را عهده گرفت. تابناک. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۲۲.
8. «نام ۵ ایرانی در لیست ۵۰۰ قدرتمند جهان». عصر ایران. دریافت‌شده در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۲.
9. «بیانیه اتحادیه اروپا در۲۳ فروردین 1390» (PDF). عدالت برای ایران. ۶ شهریور ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱ مرداد ۱۳۹۴.
10. «فهرست تحریم‌های حقوق بشری اتحادیه اروپا علیه مقام‌های ایرانی». تارنمای ژورنال اتحادیه اروپا. ۲۳ فروردین ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۹۸.
11. «آمریکا سپاه، بسیج و نیروی انتظامی ایران را تحریم کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ۵ اسفند ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۴ آبان ۱۳۹۸.
12. «دستور اجرایی جدید که مقامات ایرانی مسئول در نقض جدی حقوق بشر را هدف قرار می‌دهد». وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا. ۷ مهر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۹۸.
13. مجموعه خاطرات فرمانده کل سپاه رونمایی شد

پیوند به بیرون

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به محمدعلی جعفری در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• زندگی‌نامه و تصاویری از محمدعلی (عزیز) جعفری

مناصب نظامی
پیشین: ؟	فرمانده قرارگاه نجف سپاه پاسداران ۱۳۶۱ – ۱۳۶۴	پسین: مصطفی ایزدی
پیشین: ؟	فرمانده قرارگاه قدس سپاه پاسداران ۱۳۶۴ – ۱۳۶۷	پسین: سید محمد حجازی سرپرست
پیشین: عباس محتاج	جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران ۱۳۶۹ – ۱۳۷۱	پسین: ؟
پیشین: مصطفی ایزدی	فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران ۱۳۷۱ – ۱۳۸۴	پسین: احمد کاظمی
پیشین: حسین نجات	فرمانده قرارگاه ثارالله ۱۳۷۹ – ۱۳۸۴
پیشین: سید یحیی صفوی	فرمانده کل سپاه پاسداران ۱۳۸۶ – ۱۳۹۸	پسین: حسین سلامی
پیشین: سید محمد حجازی	فرمانده نیروی مقاومت بسیج سرپرست ۱۳۸۶ – ۱۳۸۷	پسین: حسین طائب
سِمَت‌های علمی
عنوان جدید	رئیس مرکز راهبردی سپاه پاسداران ۱۳۸۴ – ۱۳۸۶	پسین: علی‌اکبر احمدیان