علیرضا افشار

علیرضا افشار (زادهٔ ۱۳۳۰) نظامی اهل ایران و از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جنگ ایران و عراق است. او یکی از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام بود که گروگان‌گیری در سفارت آمریکا را آفریدند.

علیرضا افشار
زاده۱۳۳۰ خورشیدی (۷۰ ساله)
مشهد، ایران
وفاداریایران
شاخه نظامیسپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سال‌های خدمت۱۳۶۱–۱۳۸۶؛ ۱۳۹۲–اکنون
درجهسرتیپ پاسدار
جنگ‌ها و عملیات‌هاجنگ ایران و عراق
نشان‌هانشان نصر (درجه ۱)[1]
حزب سیاسیسازمان مجاهدین انقلاب اسلامی[2]

اوایل زندگی

علیرضا افشار زادهٔ سال ۱۳۳۰ در مشهد است. پس از اتمام تحصیلات متوسطه در زادگاه خود، برای گذراندن تحصیلات تکمیلی وارد دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف شد. افشار در دوران پیش از انقلاب، به واسطه فعالیت‌های سیاسی، توسط ساواک دستگیر شد و مدتی را در زندان بود. افشار همچنین از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام بود و در ماجرای گروگان‌گیری سفارت ایالات متحده آمریکا حضور داشت.[3] علاوه بر آن، او از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی بود. این تشکل، نقش کلیدی در مقابله با اقدامات مسلحانه سازمان مجاهدین خلق ایران علیه نظام جمهوری اسلامی در تابستان ۱۳۶۰ داشت. بسیاری از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، پایه‌گذاران رده‌های فرماندهی در سپاه پاسداران شدند.[4]

پس از وقوع انقلاب، با تأسیس جهاد سازندگی در بهار ۱۳۵۸ به عضویت در نخستین شورای مرکزی جهاد سازندگی درآمد[5] و تا سال ۱۳۶۱ در آنجا بود. فیروزآبادی که در آن سال، علاوه بر ریاست جمعیت هلال احمر، در شورای مرکزی جهاد سازندگی نیز منصوب شده بود معتقد است خروج افشار از جهاد سازندگی، به دلیل اختلاف با دیدگاه‌های عبدالله نوری (نماینده ولی فقیه در جهاد سازندگی) بود. افشار پس از خروج از جهاد سازندگی، به سپاه رفته و سخنگوی رسمی سپاه شد.[6]

دوران نظامی‌گری

یک دگرگونی خاص در ساختار فرماندهی سپاه پاسداران در سال ۱۳۶۳ موجب شد تا ستاد مرکزی سپاه تحت نظر فرمانده کل سپاه درآمده و به ستاد کل سپاه تبدیل شود.[7] علیرضا افشار که سخنگوی سپاه بود، در اواسط آبان ۱۳۶۳ به ریاست ستاد کل نیز منصوب شد[8] و تا اواخر جنگ، ریاست ستاد کل سپاه را دراختیار داشت. وی در سال ۱۳۶۶ جای خود را به محمد فروزنده داد.[9] فیروزآبادی معاون امور دفاعی نخست‌وزیر با اشاره به برخی نارضایتی‌ها از عملکرد مسئولین دولت در مدیریت جنگ، عدم پشتیبانی لازم از جبههٔه جنگ را دلیل اصلی تأسیس یک نهاد جدید به نام شورای عالی پشتیبانی جنگ می‌داند. ریاست این شورا با رئیس‌جمهور خامنه‌ای بود و دبیران آن نیز فیروزآبادی، افشار و سید علی مقدم بودند.[10] این شورا از تیر ۱۳۶۶ به‌طور رسمی آغاز به کار کرده بود.[11] با انتصاب اکبر هاشمی رفسنجانی به جانشینی فرمانده کل قوا در خرداد ۱۳۶۷، ستاد فرماندهی کل قوا نیز به منظور هماهنگی بین تمامی نیروهای نظامی و انتظامی در تمامی زمینه‌ها تأسیس شد. تا پیش از آن، برای هماهنگی اقدامات تاکتیکی سازمان‌های دفاعی در انجام عملیات‌ها، از قرارگاه‌های عمل مشترک نظیر کربلا و خاتم‌الانبیا استفاده می‌شد اما سطح این قرارگاه‌ها، تاکتیکی بود و به لحاظ حوزه تحت کنترل نیز، صرفاً سازمان‌های عمل‌کننده نظامی را در بر می‌گرفت. علیرضا افشار یکی از اعضای ستاد از ابتدای تأسیس آن بود.[12] او در منصب معاونت نیروی انسانی قرار داشت.[13]

پس از پایان جنگ، دوران جدیدی در بسیج آغاز می‌شود. در این دوره، تغییری در ساختار بسیج ایجاد و نیروی مقاومت بسیج تشکیل شده و علیرضا افشار به‌عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج در ۱۲ دی ۱۳۶۸ منصوب می‌شود. شرح وظایف کلی این نیرو از سوی فرمانده کل قوا در آذر ۱۳۶۹ به سپاه ابلاغ شد. از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۰ جداسازی و تفکیک بین نیروی زمینی و نیروی مقاومت انجام گرفت و تغییرات در ساختار بسیج تا سال ۱۳۷۰ ادامه یافت.[14] افشار پس از ۸ سال فرماندهی نیروی مقاومت، در ۲۰ اسفند ۱۳۷۶ جای خود را به سید محمد حجازی داد.[15] او سپس به دانشگاه امام حسین رفت و ریاست دانشگاه را به مدت ۳ سال برعهده گرفت.[16] پس از اتمام مأموریت در دانشگاه امام حسین، به ستاد کل نیروهای مسلح منتقل شده و جایگزین مهدی چمران در ستاد کل شد.[17] بدین ترتیب به‌طور همزمان، به معاونت فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح و نیز ریاست بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس منصوب شد. وی تا سال ۱۳۸۶ که وارد قوه مجریه شد، همچنان در سمت معاونت فرهنگی ستاد کل باقی بود اما در فروردین ۱۳۸۳ از ریاست بنیاد حفظ آثار استعفا داد تا محمد باقرزاده به جای او منصوب شود. او عدم امکان ادامه همزمان دو مسئولیت را دلیل استعفای خود یاد کرده بود.[18] ۲۸ تیر همان سال، افشار به عنوان نماینده امور مجلس ستاد کل نیروهای مسلح، مسئول راه‌اندازی دفتر امور مجلس ستاد کل در ساختمان مجلس شورای اسلامی گردید. در آن هنگام هنوز معاونت حقوقی و امور مجلس در ستاد کل ایجاد نشده بود و ارتباطات با مجلس شورای اسلامی، از طریق معاونت حقوقی و امور مجلس وزارت دفاع انجام می‌شد.[19]

حضور در دولت

معاون سیاسی وزیر کشور[20] معاون وزیر کشور در امور اجتماعی، فرهنگی و شوراها[21] قائم‌مقام وزیر کشور در امور اجتماعی و فرهنگی و رئیس مرکز امور اجتماعی وزارت کشور[22]

افشار در هنگام تشکیل دولت نهم، یکی از گزینه‌های مطرح برای تصدی وزارت دفاع بود.[23]

جستارهای وابسته

پی‌نوشت‌ها
  1. «فرمانده کل قوا به شماری از فرماندهان…»، روزنامه همشهری.
  2. Sahimi, “The Political Groups”, Tehran Bureau.
  3. «علیرضا افشار معاون سیاسی وزیر کشور شد»، ایسنا.
  4. Sahimi, “The Political Groups”, Tehran Bureau.
  5. امانپور، «تشکیل جهاد سازندگی»، روزنامه شرق.
  6. یزدی و بختیاری، «۴ دهه چالش‌های انقلاب…»، خبرگزاری فارس.
  7. Katzman, “The Pasdaran…”, Iranian Studies, 396.
  8. Schahgaldian and Barkhordarian, “The Iranian Military…”, 118.
  9. Katzman, “The Pasdaran…”, Iranian Studies, 394.
  10. یزدی و بختیاری، «۴ دهه چالش‌های انقلاب…»، خبرگزاری فارس.
  11. “Directory of Iranian Officials”, Central Intelligence Agency, 7.
  12. محمدی، «تشکیل ستاد فرماندهی کل قوا…»، خبرگزاری دفاع مقدس.
  13. «نشان فتح چیست و کدام فرماندهان…»، مشرق‌نیوز.
  14. «بسیج ۳۹ ساله شد»، خبرگزاری تسنیم.
  15. «فرمانده جدید نیروی مقاومت بسیج…»، روزنامه همشهری.
  16. «علیرضا افشار معاون سیاسی وزیر کشور شد»، ایسنا.
  17. «کارگر رئیس بنیاد حفظ آثار…»، خبرگزاری فارس.
  18. «امروز ملت ما برای ایستادن به پای…»، ایسنا.
  19. «دفتر امور مجلس ستاد کل نیروهای مسلح…»، ایسنا.
  20. «علیرضا افشار معاون سیاسی وزیر کشور شد»، ایسنا.
  21. «علیرضا افشار معاون امور اجتماعی، فرهنگی…»، خبرگزاری مهر.
  22. «علیرضا افشار قائم‌مقام وزیر…»، پایگاه اطلاع‌رسانی دولت.
  23. «اعضای کابینه پیشنهادی جبهه مردمی ایران اسلامی…»، ایسنا.

منابع
  • "Directory of Iranian Officials: A Reference Aid" (PDF). Central Intelligence Agency. 1988. Supersedes LDA 88-10135. Unknown parameter |ماه= ignored (help)
  • Katzman, Kenneth (1993). "The Pasdaran: institutionalization of revolutionary armed force". Iranian Studies. Routledge. ۲۶ (۳–۴): ۳۸۹–۴۰۲. doi:10.1080/00210869308701809. Retrieved 24 March 2018. Unknown parameter |ماه= ignored (help)
  • Sahimi, Muhammad (2009). "The Political Groups". Tehran Bureau. PBS. Unknown parameter |ماه= ignored (help)
  • Schahgaldian, Nikola B.; Barkhordarian, Gina (1987). "The Iranian Military Under the Islamic Republic" (PDF). RAND Corporation. ISBN 0-8330-0777-7. R-3473-USDP. Retrieved 22 November 2017. Unknown parameter |ماه= ignored (help)
مناصب نظامی
پیشین:
یوسف فروتن
به عنوان رئیس ستاد مرکزی سپاه پاسداران		 رئیس ستاد کل سپاه پاسداران
۱۳۶۳ – ۱۳۶۶		 پسین:
محمد فروزنده
عنوان جدید معاون نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح
۱۳۶۷ – ۱۳۶۸		 پسین:
محمدباقر خوش‌نویسان
پیشین:
محمدعلی رحمانی
به عنوان سرپرست واحد بسیج مستضعفین		 فرمانده نیروی مقاومت بسیج
۱۳۶۸ – ۱۳۷۶		 پسین:
سید محمد حجازی
پیشین:
مهدی چمران		 معاون فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح
۱۳۷۹ – ۱۳۸۶		 پسین:
سید مسعود جزایری
رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس
۱۳۷۹ – ۱۳۸۳		 پسین:
محمد باقرزاده
سِمَت‌های علمی
پیشین:
علیرضا عندلیب		 رئیس دانشگاه امام حسین
۱۳۷۶ – ۱۳۷۹		 پسین:
احمد فضائلی
مناصب سیاسی
پیشین:
سید مجتبی ثمره هاشمی		 معاون سیاسی وزارت کشور
۱۳۸۶ – ۱۳۸۷		 پسین:
کامران دانشجو
رئیس ستاد انتخابات کشور
انتخابات مجلس هشتم
پیشین:
حجت‌الله ایوبی		 معاون وزیر کشور در امور اجتماعی، فرهنگی و شوراها
۱۳۸۷ – ۱۳۸۹		 پسین:
خودش
به عنوان قائم‌مقام وزیر در امور اجتماعی
پیشین:
خودش
به عنوان معاون وزیر در امور اجتماعی		 قائم‌مقام وزیر کشور در امور اجتماعی و فرهنگی
رئیس مرکز امور اجتماعی وزارت کشور
۱۳۸۹ – ۱۳۹۲		 پسین:
سید مرتضی میرباقری
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.