ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران عالی‌ترین نهاد نظامی در مجموعهٔ نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است، که مسئولیت هماهنگی میان نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، همچنین نیروی انتظامی و نیز وزارت دفاع را برعهده دارد.[2] هم‌اکنون ریاست ستاد کل نیروهای مسلح برعهده سرلشکر پاسدار محمدحسین باقری می‌باشد و امیر سرتیپ محمدرضا قرایی آشتیانی نیز به‌عنوان جانشین رئیس ستادکل فعالیت می‌کند.[3]
| ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران | |
|---|---|
 نشان‌واره ستاد کل نیروهای مسلح | |
| بنیان‌گذاری | خرداد ۱۳۶۷[1] |
| نام پیشین | ستاد فرماندهی کل قوا[1] |
| تحت نظر | |
| فرمانده کل نیروهای مسلح | |
| فرماندهی | |
| رئیس | سرلشکر پاسدار محمدحسین باقری |
| جانشین رئیس | امیرسرتیپ محمدرضا قرایی آشتیانی |
| معاون هماهنگ‌کننده | سرتیپ پاسدار علی عبداللهی |
| حوزه اختیارات | |
| فرماندهی و نظارت: | ارتش جمهوری اسلامی ایران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران سازمان پدافند غیر عامل کشور |
پیشینه
ستاد کل نیروهای مسلح، بالاترین مرجع نظامی در مجموعه نیروهای مسلح ایران محسوب می‌شود. این ستاد وظیفهٔ سیاست‌گذاری، نظارت و کنترل کلیهٔ نیروهای مسلح ایران شامل ارتش، سپاه پاسداران و نیروی انتظامی اعم از زمینی، دریایی و هوایی را برعهده دارد. رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، طبق اصل ۱۱۰ قانون اساسی به طور مستقیم توسط رهبر جمهوری اسلامی (بعنوان فرمانده کل قوا) منصوب می‌شود.[4]
ستاد کل نیروهای مسلح ابتدا با نام ستاد فرماندهی کل قوا تأسیس شد، در اواخر جنگ ایران و عراق، به‌علت اختلاف و تعارضاتی که میان ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و ستاد مشترک سپاه پاسداران، در جریان طراحی و اجرای عملیات‌های نظامی به‌وجود می‌آمد، تشکیل شد. این اختلافات، مسئولان ارشد کشور را بر آن داشت تا با تشکیل ستاد کل به عنوان مرجع عالی‌تر، به اختلافات میان ستادهای ارتش و سپاه خاتمه دهند. این ستاد از دی‌ماه ۱۳۷۰ به ستاد کل نیروهای مسلح تغییر نام پیدا کرد.[5]
وظایف
در آئین‌نامه انضباطی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران؛ ستاد کل نیروهای مسلح به‌همراه ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی انتظامی، همچنین وزارت دفاع و سازمان‌های وابسته را مجموعه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران تعریف کرده‌است. ستاد کل نیروهای مسلح، در طول ستاد مشترک ارتش، ستاد فرماندهی سپاه پاسداران، ستاد فرماندهی نیروی انتظامی و در رده بالاتر از آنها قرار دارد.[6]
رؤسا
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به طور مستقیم توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران (در جایگاه فرمانده کل قوا) منصوب می‌شود. نخستین رئیس این ستاد، میرحسین موسوی؛ نخست‌وزیر وقت بود، که از ابتدای تأسیس ستاد کل تا سال ۱۳۶۸ این مسئولیت را برعهده داشت.[7] در این دوره، سرلشکر بسیجی سید حسن فیروزآبادی نیز بعنوان جانشین رئیس ستادکل فعالیت می‌کرد. در سال ۱۳۶۸ رهبر جمهوری اسلامی، فیروزآبادی را به ریاست ستاد کل منصوب کرد و در این دوره نیز محمد فروزنده جانشینی رئیس ستاد کل را برعهده داشت.[1] فیروزآبادی برای مدت ۲۷ سال ریاست ستاد کل را برعهده داشت و از سال ۱۳۹۵ نیز سرلشکر پاسدار محمدحسین باقری این سمت را برعهده دارد.
| ردیف | رئیس | شروع | پایان | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | میرحسین موسوی | خرداد ۱۳۶۷ | ۲۳ مرداد ۱۳۶۸ | با انتصاب اکبر هاشمی رفسنجانی به جانشینی فرماندهی کل قوا، ستاد فرماندهی کل قوا نیز تأسیس شد که نخست‌وزیر وقت، ریاست این ستاد را برعهده داشت. |
| ۲ | سید حسن فیروزآبادی | ۴ مهر ۱۳۶۸ | ۸ تیر ۱۳۹۵ | سیدحسن فیروزآبادی فاقد پیشینهٔ نظامی بود، اما در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۷۴ از طرف سید علی خامنه‌ای به درجهٔ سرلشکری با ۹ سال ارشدیت رسید. پیش از این، در تاریخ ۲۵ دی ۱۳۷۰ ستاد فرماندهی کل قوا به ستاد کل نیروهای مسلح تغییر نام داده بود. |
| ۳ | محمد باقری | ۸ تیر ۱۳۹۵ | تاکنون | سرلشکر محمد باقری با نام اصلی محمدحسین افشردی پیش از انتصاب به ریاست ستاد کل نیروهای مسلّح، از معاونین این ستاد بود. |
فهرست مقامات ارشد
| منصب | متصدی | دوران تصدی | |||
|---|---|---|---|---|---|
| درجه نظامی | نام | سال‌ها | تغییرات درجه نظامی | ||
| جانشین رئیس | ن/م | سید حسن فیروزآبادی | ۱۳۶۷–۱۳۶۸ | ن/م | |
| ن/م | محمد فروزنده | ۱۳۶۸–۱۳۷۲ | دریافت سرتیپ پاسدار | ||
| سرتیپ | علی صیاد شیرازی | ۱۳۷۲–۱۳۷۸ | ترفیع به سرلشکر | ||
| سرلشکر پاسدار | غلامعلی رشید | ۱۳۷۸–۱۳۹۵ | ن/م | ||
| سرتیپ | سید عبدالرحیم موسوی | ۱۳۹۵–۱۳۹۶ | ن/م | ||
| سرلشکر | عطاءالله صالحی | ۱۳۹۶–۱۳۹۸ | ن/م | ||
| سرتیپ | محمدرضا قرایی آشتیانی | ۱۳۹۸–اکنون | |||
| معاونان رئیس | |||||
| معاون آماد، پشتیبانی و تحقیقات صنعتی | ن/م | بهزاد نبوی | ۱۳۶۷–۱۳۶۸ | ن/م | |
| ن/م | محمد فروزنده | ۱۳۶۸–۱۳۷۲ | دریافت سرتیپ پاسدار | ||
| ن/م | حسین امیرمؤید | ۱۳۷۲–۱۳۷۶ | ن/م | ||
| سرتیپ | محمدحسین جلالی | ۱۳۷۶–۱۳۷۹ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | محمدرضا نقدی | ۱۳۷۹–۱۳۸۸ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | سید محمد حجازی | ۱۳۸۸–۱۳۹۳ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | علی عبداللهی | ۱۳۹۳–۱۳۹۵ | ن/م | ||
| سرتیپ | محسن دره‌باغی | ۱۳۹۵–اکنون | |||
| معاون آموزش و پژوهش | سرتیپ دوم | عطاءالله صالحی | ۱۳۶۷–؟ | ن/م | |
| سرتیپ | محمدحسن باقری | ۱۳۹۵–اکنون | |||
| معاون ارکان و امور مشترک | سرلشکر پاسدار | محمدحسین باقری | ۱۳۹۳–۱۳۹۵ | ن/م | |
| معاون اطلاعات و عملیات | ن/م | علی شمخانی | ۱۳۶۷–۱۳۶۸ | ن/م | |
| ن/م | غلامعلی رشید | ۱۳۶۸–۱۳۷۸ | دریافت سرتیپ پاسدار | ||
| سرتیپ | بهروز سلیمانجاه | ۱۳۷۸–۱۳۸۱ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | محمدحسین باقری | ۱۳۸۱–۱۳۹۳ | ترفیع به سرلشکر پاسدار | ||
| معاون اطلاعات و امنیت | سرتیپ پاسدار | غلامرضا محرابی | ؟–اکنون | ||
| معاون امور بسیج و فرهنگ دفاعی | سرتیپ پاسدار | محمدباقر ذوالقدر | ۱۳۸۶–۱۳۸۹ | ن/م | |
| سرتیپ پاسدار | اکبر ابراهیم‌زاده | ۱۳۸۹–۱۳۹۱ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | حسین صالحی‌اصل | ۱۳۹۱–۱۳۹۵ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | ابوالفضل شکارچی | ۱۳۹۵–۱۳۹۷ | ن/م | ||
| معاون امور بین‌الملل | سرتیپ پاسدار | قدیر نظامی | ؟–اکنون | ||
| معاون امور راهبردی و اشراف کلی | سرلشکر پاسدار | مصطفی ایزدی | ۱۳۸۹–اکنون | ||
| معاون بازرسی | سرتیپ | علی صیاد شیرازی | ۱۳۶۸–۱۳۷۸ | ترفیع به سرلشکر | |
| سرتیپ پاسدار | هدایت لطفیان | ۱۳۷۹–۱۳۸۱ | ن/م | ||
| سرتیپ | بهروز سلیمانجاه | ۱۳۸۱–۱۳۸۲ | ن/م | ||
| سرتیپ | عطاءالله صالحی | ۱۳۸۲–۱۳۸۴ | ن/م | ||
| سرتیپ | عبدالعلی پورشاسب | ۱۳۸۴–۱۳۹۲ | ن/م | ||
| سرتیپ | محمدرضا قرایی آشتیانی | ۱۳۹۲–۱۳۹۸ | ن/م | ||
| معاون بهداشت و درمان | ن/م | سید علیرضا مرندی | ۱۳۶۷–۱۳۶۸ | ن/م | |
| سرتیپ پاسدار | نصرالله فتحیان | ۱۳۸۶–۱۳۹۴ | ن/م | ||
| سرتیپ دوم پاسدار | حسن عراقی‌زاده | ۱۳۹۴–اکنون | |||
| معاون طرح، برنامه و بودجه | ن/م | مسعود روغنی زنجانی | ۱۳۶۷–۱۳۶۸ | ن/م | |
| ن/م | حسین امیرمؤید | ۱۳۶۸–۱۳۷۲ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | مصطفی ایزدی | ۱۳۷۲–۱۳۸۵ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | سعید مجردی | ۱۳۸۵–۱۳۸۹ | ن/م | ||
| دریادار پاسدار | اصغر صالح اصفهانی | ۱۳۸۹–۱۳۹۹ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | ایوب سلیمانی | ۱۳۹۹–اکنون | |||
| معاون عملیات | سرتیپ پاسدار | علی شادمانی | ؟–؟ | ن/م | |
| سرتیپ | مصطفی سلامی | ؟–۱۳۹۱ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | علی شادمانی | ۱۳۹۱–۱۳۹۵ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | مهدی ربانی | ۱۳۹۵–اکنون | |||
| معاون فرهنگی و تبلیغات دفاعی | ن/م | سید محمد خاتمی | ۱۳۶۷–۱۳۶۹ | ن/م | |
| ن/م | مهدی چمران | ۱۳۶۹–۱۳۷۹ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | علیرضا افشار | ۱۳۷۹–۱۳۸۶ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | سید مسعود جزایری | ۱۳۸۶–۱۳۹۷ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | ابوالفضل شکارچی | ۱۳۹۷–اکنون | |||
| معاون نیروی انسانی | ن/م | علیرضا افشار | ۱۳۶۷–۱۳۶۸ | ن/م | |
| سرتیپ دوم | محمدباقر خوش‌نویسان | ۱۳۶۸–۱۳۷۹ | ترفیع به سرتیپ | ||
| سرتیپ | اکبر دیانت‌فر | ۱۳۷۹–۱۳۸۰ | ن/م | ||
| سرتیپ | عطاءالله صالحی | ۱۳۸۰–۱۳۸۲ | ن/م | ||
| سرتیپ | حسین یاسینی | ۱۳۸۲–۱۳۸۵ | ن/م | ||
| سرتیپ | امیر حاتمی | ۱۳۸۵–۱۳۹۰ | ن/م | ||
| سرتیپ | محمدحسن باقری | ۱۳۹۰–۱۳۹۵ | ن/م | ||
| سرتیپ پاسدار | محمدجواد زاده‌کمند | ۱۳۹۵–اکنون | |||
| معاون هماهنگ‌کننده | سرتیپ | حسین حسنی سعدی | ۱۳۷۸–۱۳۹۵ | ترفیع به سرلشکر | |
| سرتیپ پاسدار | علی عبداللهی | ۱۳۹۵–اکنون | |||
| سایر مقامات | |||||
| رئیس دفتر عقیدتی سیاسی | ن/م | محمدمهدی موحدی کرمانی | ۱۳۶۸–۱۳۷۴ | ن/م | |
| ن/م | غلامرضا صفایی | ۱۳۷۴–۱۳۹۶ | ن/م | ||
| ن/م | علی سعیدی شاهرودی | ۱۳۹۶–اکنون | ن/م | ||
| رئیس دفتر عمومی حفاظت اطلاعات | سروان | محمدعلی نظران | ۱۳۶۸–۱۳۷۳ | ن/م | |
| سرتیپ | عبدالله نجفی | ۱۳۷۳–۱۳۸۳ | ن/م | ||
| سرتیپ | سید حسام هاشمی | ۱۳۸۳–۱۳۹۱ | ن/م | ||
| رئیس سازمان حفاظت اطلاعات | سرتیپ پاسدار | رحیم یعقوبی | ؟–اکنون | ||
| رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور | سرتیپ پاسدار | محمدرضا نقدی | ۱۳۸۲–۱۳۸۴ | ن/م | |
| سرتیپ پاسدار | غلامرضا جلالی | ۱۳۸۴–اکنون | |||
منابع
- «تشکیل :: ستاد فرماندهی کل قوا؛ تدبیری تاریخی برای ایجاد هماهنگی بین نیروهای مسلح». خبرگزاری دفاع مقدس. ۱۲ تیر ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۸ فروردین ۱۳۹۷. کاراکتر line feed character در
|عنوان=در موقعیت 9 (کمک) - «جلسهٔ مشترک رؤسا و مدیران بخش‌های مختلف ستاد فرماندهی کل قوا». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر جمهوری اسلامی ایران. ۲۱ اسفند ۱۳۶۸. دریافت‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- «انتصاب سردار سرلشکر باقری به ریاست ستاد کل نیروهای مسلح». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر جمهوری اسلامی. ۸ تیر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. دریافت‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- فرمان به دکتر فیروزآبادی و سرلشکر محسن رضایی برای تغییر عنوان «ستاد فرماندهی کل قوا» به «ستاد کل نیروهای مسلح» و «ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» به «ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»
- «جایگاه نیروهای مسلح در نظام جمهوری اسلامی ایران». خبرگزاری حوزه.
- «حکم انتصاب آقای فیروزآبادی به ریاست ستاد کل نیروهای مسلح». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبری. ۴ مهر ۱۳۶۸. دریافت‌شده در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۶.
- آشنایی با ستاد کل نیروهای مسلح باشگاه خبرنگاران جوان
| نظامی |
|  | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| انتظامی |
| |||||||||||||||||||||