نشانگان توره
سندروم توره (به انگلیسی: Tourette's syndrome) یک عارضه عصبی است که به وسیله ترکیبی از حرکات و صداهایِ ناخواسته که به آن‌ها تیک (Tic) می‌گویند، توصیف می‌شود.این گونه حرکات تحت کنترل فرد نیست. حرکات کلیشه‌ای پریدن یا رقصیدن، بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری علایم شاخص این سندروم محسوب می‌شوند. شروع این اختلال قبل از ۱۶ سالگی و معمولاً در ۵ سالگی است. تیک‌ها عموماً خطری برای سلامتِ عمومیِ فرد محسوب نمی‌شوند، هر چند تیک‌های حرکتی مانند تکان دادن سَر می‌تواند دردناک باشد. با این وجود، کودکان و بزرگ‌سالانی که دچار نشانگان توره هستند، ممکن است مشکلاتی مانند دوری از جامعه، خجالت و کمبود اعتمادبه‌نفس را تجربه کنند.
| sسندروم توره | |
|---|---|
 | |
| ژرژ ژیل دولا توره (۱۸۵۷–۱۹۰۴)، که نام این سندروم از او گرفته شده‌است. | |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| تخصص | عصب‌شناسی |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | F95.2 |
| آی‌سی‌دی-9-CM | 307.23 |
| اُمیم | ۱۳۷۵۸۰ |
| دادگان بیماری‌ها | 5220 |
| مدلاین پلاس | 000733 |
| ئی‌مدیسین | med/۳۱۰۷ neuro/664 |
| سمپ | D005879 |
از جمله افراد مشهوری که به این بیماری مبتلا می‌باشند می‌توان بیلی ایلیش ترانه‌سرا و خواننده معروف آمریکایی را مثال زد.
تیک‌ها می‌توانند به صورت‌های زیر باشند:
- صوتی: مانند خرخر کردن، سرفه کردن یا کلمات را بلند گفتن
- جسمی (حرکتی): مانند تکان دادن سر یا بالا و پایین پریدن
یا
- ساده: انجام یک حرکت کوچک یا یک صدا درآوردن
- پیچیده: انجام یک سِری حرکات جسمی یا گفتن یک عبارت طولانی
نام‌ها
نام‌های دیگر این عارضه، نشانگان ژیل دولا توره (Gilles de la Tourette syndrome)، جی‌تی‌اس (GTS) یا اختلال توره (Tourette's disorder) هستند. نام این نشانگان از نام ژرژ ژیل دولا توره گرفته شده‌است. ژیل دولاتوره فردی بود که این اختلال را نخستین بار در سال ۱۸۸۵ تعریف نمود. وی در این زمان در کلینیک سالپتریر پاریس زیر نظر شارکو مشغول تحصیل بود. در متون فارسی به خاطر عدم آشنایی با تلفظ فرانسوی نام‌ها اغلب نام این اختلال را اشتباهاً سندرم ژیل دولاتورت یا اختلال تورت نوشته‌اند.
ملاک‌های تشخیصی
- وجود تیک‌های حرکتی متعدد و وجود یک یا چند تیک صوتی که زمانی در طول بیماری وجود داشته‌اند. البته لزومی نیست که این تیک‌ها به صورت هم‌زمان با یکدیگر مشاهده شوند.
- تیک‌های مذکور، به‌طور مکرر در ضمن روز ظاهر می‌شوند و معمولاً ماهیت حمله‌ای دارند. این وضعیت تقریباً هر روز و متناوباً برای مدت بیش از یک سال به چشم می‌خورد.
- محل تشریحی تیک‌ها، تعداد و فرکانس آن‌ها و همین‌طور پیچیدگی و شدتشان در طول زمان تغییر پیدا میکند.
- سن شروع این اختلال حتماً قبل از ۲۱ سالگی است. [در کتاب آکسفورد، شروع قبل از ۱۶ سالگی و معمولاً در ۵ سالگی عنوان شده‌است.]
- وقوع اختلال منحصراً در جریان مسمومیت با مواد مؤثر بر روان یا بیماری‌های شناخته شده سلسله اعصاب مرکزی مثل کره هانتینگتون و آنسفالیت بعد از عفونت ویروسی نیست.
همه گیرشناسی
شیوع نوع افروخته و شکوفان این اختلال حداقل ۱ در ۲۰۰۰ (یعنی ۰/۰۵ درصد) تخمین زده شده‌است. اما اگر اختلال توره و تیک‌های متعدد جزئی را از یک طیف ژنتیک محسوب کنیم، بر پایه برخی مطالعات شیوع اختلال به ۱ در ۲۰۰ تا ۳۰۰ هم خواهد رسید. نسبت ابتلا مرد به زن در این اختلال حدود ۳ بر ۱ است و به نظر می‌رسد پسرهای مادران مبتلا به اختلال تورت در بالاترین خطر ابتلا به بیماری قرار دارند. ممکن است بین اختلال توره و اختلال بیش‌فعالی همراه با کمبود توجه و اختلال وسواسی جبری رابطه‌ای وجود داشته باشد.
سبب‌شناسی
این اختلال اساساً یک اختلال عضوی است. بستگان بیمار مبتلا به این اختلال در خطر بیشتری برای ابتلا به آن و نیز برای ابتلا به یک اختلال تیک دیگر هستند. بنابه نظر برخی محققین این اختلال به صورت اتوزومی غالب به ارث می‌رسد. تغییرات الکتروانسفالوگرافی غیراختصاصی در ۱۰ تا ۶۵ درصد بیماران دیده می‌شود و در مطالعه مغز با سی تی اسکن در ۱۰ درصد بیماران نوعی نابهنجاری غیراختصاصی وجود دارد. قرائنی مبنی بر بی‌نظمی دوپامین مرکزی نیز گزارش شده که برخی از منافع حاصله از داروهای ضد دوپامین مثل هالوپریدول و برخی دیگر از تشدید علایم یا زمینه‌سازی برای ابتلا بدان با داروهای محرک دوپامینرژیک بدست آمده‌اند.
در فرهنگ عامه
فیلم سکسکه محصول ۲۰۱۸، معلمی را به تصویر می‌کشد که دارای نشانگان توره است و داشتن این وضعیت، مسائلی را برایش پیش می‌آورد. در فیلم Motherless Brooklyn 2019 ادوارد نورتون نقش کارآگاهی را بازی میکند که دچار این سندرم می باشد.
منابع
- روانپزشکی کاپلان سادوک، چاپ :۲۰۰۱