ویتامین ب۱۲

ویتامین ب۱۲ یا کوبالامین از مهمترین ویتامین‌های مورد نیاز برای حیات موجودات زنده است. این [ویتامین] برای تکثیر سلولی (خون‌سازی) و عملکرد سیستم عصبی از طریق سنتزِ میلین (Myelinogenesis) ضروری است. این ویتامین همراه با فولیک اسید و دیگر ویتامین‌ها برای بارداری بسیار ضروری است. این ویتامین به مقدار کمی در مواد غذایی موجود است. باکتری‌های تولیدکننده ب۱۲ در دستگاه گوارش انسان، از دهان و لثه و حلق تا روده بزرگ، زندگی می‌کنند اما قادر به تأمین کل نیاز بدن نیستند. این ویتامین در منابع حیوانی مانند گوشت جگر، شیر، پنیر و تخم مرغ وجود دارد و دارای ۴ درصد کبالت است. کمبود آن منجر به بیماری کم‌خونی وخیم و غیرطبیعی شدن گلبول‌های قرمز کم شدن رشد بدن، مو و ناخن می‌شود. ویتامین ب۱۲ در غذاهای گیاهی موجود نمی‌باشد و بهتر است گیاهخواران و ورزشکاران و کسانی که رژیم سخت می‌گیرند از مکمل‌های ویتامینی مانند مولتی ویتامین‌ها استفاده کنند.[1]

ویتامین ب۱۲
سامانه‌شناسی نام (آیوپاک)
α-(5,6-dimethylbenzimidazolyl)cobamidcyanide
داده‌های بالینی
AHFS/دانشنامه دراگز monograph
رده بارداری  ?
تجویز oral, IV, IM
داده‌های فارماکوکینتیکی
فراهمی زیستی readily absorbed in distal half of the ileum
پیوند پروتئینی Very high to specific transcobalamins plasma proteins
Binding of hydroxocobalamin is slightly higher than cyanocobalamin.
متابولیسم hepatic
نیمه‌عمر Approximately 6 days
(400 days in the liver)
دفع renal
شناسه
شماره سی‌ای‌اس 68-19-9 Y
کد ATC B03BA01
پاب‌کم CID 5479203
بانک‌دارو DB00115
کم‌اسپایدر 10469504 Y
KEGG D00166 Y
ChEMBL CHEMBL1697777 N
داده‌های شیمی
فرمول C63H88CoN14O14P 
وزن مولکولی 1355.37 g/mol
SMILES eMolecules & PubChem
 N(what is this?)  (verify)
ویتامین ب۱۲ تزریقی

نقش ویتامین ب۱۲ در بدن

این ویتامین در تولید یاخته‌های بدن نقش دارد و وظیفهٔ آن همانند اسیدفولیک، شرکت در همانند سازی ژن‌های هستهٔ سلول می‌باشد. تکثیر سلول‌ها در بافت عصبی و دستگاه گوارش و مغز استخوان به خاطر حضور این ویتامین می‌باشد.

چرخه جذب ویتامین ب۱۲

ویتامین ب۱۲ موجود در غذا پس از ورود به بدن، ابتدا با پروتئینی به نام «هاپتوکورین» Haptocorrin (فاکتورR یا ترانس کوبالامین یک) ترشح شده از غدد بزاقی پیوند می‌خورد. «هاپتوکورین» با درست‌کردن یک کمپلکس با این ویتامین از نابود شدن آن توسط اسید معده جلوگیری می‌کند. سلول‌های جداری معده، پروتئینی به اسم «اینترینسیک فاکتور» یا فاکتور داخلی را می‌سازند. وقتی که «هاپتوکورین~ویتامین ب۱۲» کمپلکس وارد روده باریک می‌شود، آنزیم پانکراس هاپتوکورین را حل می‌کند و ویتامین ب۱۲ را آزاد می‌کند. آنگاه ویتامین ب۱۲ با فاکتور داخلی پیوند شده و به بخش انتهایی روده باریک (ایلئوم) می‌روند. در قسمت انتهایی ایلئوم کمپلکس فاکتور داخلی + این ویتامین، با اندوسیتوز وارد سلول‌های جدار روده می‌شود. در داخل سلول‌ها، ویتامین ب۱۲ از فاکتور داخلی جدا شده و به پروتئین دیگری بنام (ترانس کوبالامین دو) متصل می‌شوند. ترکیب این دو از روده به کبد منتقل می‌شود.

عوامل کمبود ویتامین ب۱۲

بر اساس کتاب فیزیولوژی گایتون شایع‌ترین علت کمبود ویتامین ب۱۲ در حقیقت نه کمبود آن در غذا بلکه اختلال در سنتز فاکتور داخلی توسط معده است. ترکیب این فاکتور داخلی با ویتامین ب۱۲، باعث جذب آن در ایلئوم می‌شود. بیماری‌های مختلف معدی مانند گاستریت‌های مزمن (تورم مزمن معده) و آتروفیک (کم‌خونی پرنیشیوز)، اعمال جراحی برداشتن کامل یا بخشی از معده، باعث عدم ترشح فاکتور داخلی شده و کمبود ویتامین ب۱۲ را در بدن انسان به دنبال دارد. کمبود ویتامین ب۱۲ می‌تواند موجب کم‌خونی، احساس ضعف، افسردگی، زخم دهان و زبان، اختلالات روحی، کاهش حافظه، کاهش وزن، اختلال در راه رفتن و بوی بد دهان شود.

ویتامین ب۱۲ در «کبد» ذخیره می‌شود و اگر فرد سال‌های طولانی از این ویتامین استفاده نکند کمبودی در بدنش ایجاد نمی‌شود.

افراد گیاه‌خوار در تأمین ویتامین ب۱۲ با مشکل مواجهند.[2] افراد مسن با استفاده بیش از حد از ملین‌ها با کمبود این ویتامین در بدن‌شان روبه رو می‌شوند. وجود این ویتامین در بدن کودکان و سالمندان اهمیت زیادی دارد و ممکن است عدم وجود این ماده در بدن آن‌ها موجب عدم جذب مواد مغذی دیگر شود.

مسمومیت و تغییرات پوستی بر اثر کمبود ویتامین ب۱۲

این ویتامین را باید در آب حل کرد و سپس مورد استفاده قرار داد. کمبود این ویتامین در عملکرد تمامی اجزای بدن انسان تأثیر سوء می‌گذارد و انتقال اکسیژن را با کندی مواجه می‌کند و همچنین می‌تواند موجب تضعیف دستگاه ایمنی بدن انسان شود. کمبود آن به ویژه در سیستم عصبی و خون‌سازی مؤثر است. این ویتامین در چرخهٔ رشد سلولی نقش متفاوتی دارد و می‌تواند ایجاد انرژی و پروتئین کند. این ویتامین همچنین در تقسیم سلولی و روند رشد نیز تأثیرگذار است.

پانویس
  1. انجمن گیاهخواران ایرانی http://www.iranvegetarians.com/018.htm بایگانی‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  2. «ویتامین ب۱۲». وبگاه vegankind.ir. ۱۳ خرداد ۱۳۹۲.
  • Textbook of gastroenterology, volume I TADATAKA YAMADA Second Edition, p469
  • Freeman AG. Hydroxy cobalamin versus Cyanocobalami. J R Soc Med. 1996 Nov. ; 89(11):659

منابع
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ویتامین ب۱۲ موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.