ویتامین آ
ویتامین آ یکی از ویتامین‌های محلول در چربی است. ویتامین‌های آ یا رتینول برای رشد بدن مخصوصاً در کودکان و کار صحیح دستگاه ایمنی و مخاط مثل مخاط روده و جلوگیری از عفونت‌ها (بیماریهای میکروبی) بهبود بینایی افراد در نور کم مثل شب و حفظ سلامتی سطح چشم، دفاع از بدن و سلامتی پوست است. ویتامین A به شکل خالص در منابع گیاهی وجود ندارد بلکه پیش سازهای آن یعنی کاروتن‌ها به اشکال مختلف در گیاهان وجود دارند. این ویتامین به ۳ فرم رتینول، رتینال و رتینوئیک اسید وجود دارد. و در بدن ذخیره میشود و در سبزی هاهست ودر گوجه وهویج بسیار زیاد هست
 | |
|---|---|
 | |
| سامانه‌شناسی نام (آیوپاک) | |
| (2E,4E,6E,8E)-3,7-Dimethyl-9-(2,6,6-trimethyl-1-cyclohexen-1-yl)-2,4,6,8-nonatetraen-1-ol (Retinol) | |
| داده‌های بالینی | |
| نام تجاری | Aquasola |
| AHFS/دانشنامه دراگز | monograph |
| رده بارداری | A(US) |
| شناسه | |
| شماره سی‌ای‌اس | 68–26–8  |
| کد ATC | V04CB01 |
| پاب‌کم | CID 445354 |
| بانک‌دارو | DB00162 |
| کم‌اسپایدر | 393012  |
| KEGG | D03365 |
| ChEBI | CHEBI:۱۷۳۳۶ |
| ChEMBL | CHEMBL986 |
| NIAID ChemDB | AIDSNO:۰۰۸۸۷۶ |
| داده‌های شیمی | |
| فرمول | C20H30O |
| وزن مولکولی | 286.4516 g/mol |
| SMILES | eMolecules & PubChem |
| |
| (what is this?) (verify) | |
بر اثر کمبود این ویتامین فرد دچار ضخامت و خشک شدن قرنیه چشم میشود که به این بیماری گزروفتالمی(xerophthalmia) می‌گویند. اگر کمبود خیلی شدید شود فرد نابینا خواهد شد؛ ولی کمبود آن فرد را دچار شب کوری میکند.
ویتامین آ نقشی حیاتی در فعالیت سالم قلب و عروق بدن داشته و در تنظیم سالم فشار خون لازم است.
ویتامین آ در زخم‌های پوست، جوش‌ها و سایر عوارض پوستی چون دارویی، اثری درمانی داشته و کمبود آن موجب دیر درمان شدن زخم میشود.
ویتامین آ برای فعالیت مویرگ‌ها و حفظ جدار آنها لازم بوده و در عوارض قلبی عروقی یا خونریزی‌های مغزی کمبود این ویتامین دیده میشود.
ویتامین آ در عوارض و صداهای گوش در دوران سالمندی موجب درمان و رفع آن عوارض شده و مصرف آن از به وجود آمدن این عوارض و صداهای مختلف در گوش جلوگیری میکند.
ویتامین آ در نگهداری از سلول‌های بدن و شادابی آنها و جلوگیری از پیری زودرس تأثیر شایسته‌ای دارد و امروز در درمان‌های ژرونتولژی و جلوگیری از نابودی و مرگ اعضای بدن از ویتامین «آ» استفاده درمانی میشود.
ویتامین آ در بیماریهای دستگاه تنفسی و سلول‌های مخاطی آن نقش درمانی داشته و کمبود آن موجب عوارض و آتروفی بافت‌های مخاطی بینی می‌گردد.
ویتامین آ در دوران بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف در بدن، مقاومت بدن را زیاد و عوامل ضد بیماری را تقویت میکند و موجب رفع بیماری شده و به سلامت بدن کمک میکند.
ویتامین آ در رشد و نمو تأثیر دارد و برای کودکان جزو ضروریات حیاتی است و موجب فعالیت و نشاط آنان میشود.
ویتامین آ در درمان زگیل یا دانه‌های پوستی مؤثر است و به نظر می‌رسد کمبود این ویتامین موجب بروز این دانه‌ها یا زگیل در سطح پوست میشود.
ویتامین آ در درمان اگزما یا خارش شدید پوستی مؤثر است.
مصرف بیش از حد این ویتامین موجب مسمومیت میشود.
ویتامین A در شیر پاستوریزه نیز وجود دارد.
مصرف یک فنجان آب هویج در روز، نیاز روزانه به ویتامین آ را بر طرف میسازد.
منابع ویتامین آ
روغن جگر ماهی، هویج (در هویج ماده‌ای به نام کاروتن وجود دارد که بدن آن را تبدیل به ویتامین آ میکند).گوجه ( در گوجه نیکوپن ایت و بدن مقداری از ان را به ویتامین آ تبدیل میکند)
جگر گوساله، جگر مرغ، جگر گاو، پنیر، زرده تخم‌مرغ، کره تازه، قلوه
در سبزیجات، جعفری، کدو، اسفناج، کاهو و شاهی بیشتر از سایر سبزیجات دارای ویتامین آ هستند. میوه‌ها، خربزه، گیلاس، موز، خرما، هلو و پرتقال بیشتر از سایر میوه‌ها دارای ویتامین آ می‌باشند.
فهرست مواد غذایی بر پایه اندازه ویتامین آ
| نام ماده غذایی[1] | میکروگرم (µg) در ۱۰۰ گرم |
|---|---|
| فلفل تند پاسیلای خشک | ۱۷۸۸ |
| هویج خام | ۸۳۵ |
| زردآلو آب گرفته شده (کم رطوبت) و نپخته | ۶۳۳ |
| کدو تنبل باترنات پخته یا تنوری بدون نمک | ۵۵۸ |
| شلغم تنوری، آب‌پز یا فریز ری بدون نمک یا با نمک | ۵۳۸ |
| کلم کالی خام| |۵۰۰ | |
| اسفناج خام | ۴۶۹ |
| جعفری تازه | ۴۲۱ [2] |
| مرزنگوش خشک | ۴۰۳ |
| شوید تازه | ۳۸۶ |
| زرده تخم مرغ خام یا فریزری | ۳۱۶ |
| چغندر (لبو) خام | ۳۱۶ |
| برگ بو | ۳۰۹ |
میزان مورد نیاز
کودکان، چهار صد تا ششصد میکروگرم در روز
خانم‌ها، هشتصد میکروگرم در روز
مادران شیرده، هزار و سیصد میکروگرم در روز
آقایان، نهصد میکروگرم در روز
منابع
- ndb.nal.usda.gov
- «FoodData Central». fdc.nal.usda.gov. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۱۰.
- دانستنیهای پزشکی، تألیف و ترجمه: محمد حسین حاجبی