ملاتونین
ملاتونین (به انگلیسی: Melatonin) با فرمول شیمیایی N-acetyl-5-methoxy tryptamine هورمونی است که در غدهٔ صنوبری (پینهآل)، غدهٔ کوچکی در مغز، تولید میشود و به تنظیم چرخهٔ خواب و بیداری در بدن کمک میکند.
![]() | |
---|---|
![]() | |
سامانهشناسی نام (آیوپاک) | |
N-[2-(5-methoxy-1H-indol-3-yl)ethyl] acetamide | |
دادههای بالینی | |
AHFS/دانشنامه دراگز | Consumer Drug Information |
رده بارداری | ? |
تجویز | مصرف از راه دهان مصرف به صورت زیرزبانی مصرف به صورت جذب پوستی |
دادههای فارماکوکینتیکی | |
فراهمی زیستی | ۳۰–۵۰٪ |
متابولیسم | Hepatic via CYP1A2 mediated 6-hydroxylation |
نیمهعمر | بین ۳۰ تا ۵۰ دقیقه |
دفع | ادرار |
شناسه | |
شماره سیایاس | 73–31–4 ![]() |
کد ATC | N05CH01 |
پابکم | CID 896 |
IUPHAR ligand | ۲۲۴ |
بانکدارو | DB01065 |
کماسپایدر | 872 ![]() |
UNII | JL5DK93RCL ![]() |
KEGG | D08170 ![]() |
ChEBI | CHEBI:۱۶۷۹۶ ![]() |
ChEMBL | CHEMBL45 ![]() |
دادههای شیمی | |
فرمول | C۱۳H۱۶N۲O۲ |
وزن مولکولی | ۲۳۲٫۲۷۸ گرم بر مول |
SMILES | eMolecules & PubChem |
| |
![]() |
مقدار بسیار کمی از ملاتونین در غذاهایی مانند گوشتها، حبوبات، میوهها و سبزیها وجود دارد.
ملاتونین همچنین به صورت مکمل غذایی در بازار وجود دارد، هرچند ارزش تغذیهای شناختهشدهای ندارد.[1]
حرکات نامنظم چشم در ترشح ملاتونین تأثیر مستقیم دارد.
این هورمون توسط غده غده کاجی (رو مغزی) تولید میشود. مقدار ترشح این هورمون در شب به حداکثر و در نزدیکی ظهر به حداقل میرسد. عملکرد این هورمون در انسان به خوبی معلوم نیست. اما به نظر میرسد در تنظیم ریتمهای شبانهروزی ارتباط داشته باشد. ملاتونین، در روزهای کوتاه فصل زمستان ممکن است زودتر، یا در اغلب موارد دیرتر شروع شود. این تغییر در روند ترشح ملاتونین ممکن است در ایجاد علائم «بیماری خلقی فصلی» (SAD) یا افسردگی زمستانی نقش داشته باشد. میزان طبیعی ملاتونین با افزایش سن به تدریج کاهش پیدا میکند. در برخی از سالمندان ممکن است تولید ملاتونین به حد ناچیزی برسد، یا کامل قطع شود.
موارد مصرف ملاتونین به عنوان دارو
مکملهای غذایی ملاتونین گاهی برای درمان مشکل پرواززدگی (جت لگ) یا بیخوابی به کار میروند. اگر زمانی که دارو خورده میشود صحیح نباشد، در عوض میتواند سازگاری را به تأخیر بیندازد.[2] دانشمندان همچنین در حال تحقیق دربارهٔ سایر اثرات احتمالی مؤثر ملاتونین هستند از جمله:
- درمان اختلال خلقی فصلی (SAD).
- کمک به تنظیم خواب افرادی که در شیفتهای عصر یا شب کار میکنند. به نظر میرسد که ملاتونین در برابر مشکلات خواب افرادی که در شیفتی کار میکنند ، استفاده محدود داشته باشد.[3] شواهد آزمایشی حاکی از آن است که باعث افزایش مدت زمانی میشود که افراد قادر به خوابیدن هستند.[3]
- پیشگیری یا کاهش مشکلات خواب یا گیجی پس از جراحی.
- کاهش سردردهای مزمن خوشهای.
- شواهدی مقدماتی وجود دارد که مصرف ملاتونین به عنوان مکمل غذایی، ممکن است گسترش سرطان را در بدن متوقف کند یا به تأخیر بیندازد، دستگاه ایمنی را تقویت کند و فرایند پیری را کُند کند.
اثبات تأثیر ملاتونین در این موارد نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
- ملاتونین همچنین از لحاظ درمان مشکلات خواب در افراد نابینا مورد بررسی قرار گرفتهاست. افراد نابینا که ادراکی از نور ندارند، ممکن است دچار مشکلات خواب شوند؛ مثلاً در طول روز بخوابند و شبها بیدار بمانند.
- در اتحادیه اروپا برای درمان بی خوابی در کودکان و نوجوانان ۲ تا ۱۸ ساله مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) و / یا سندرم اسمیت - مگنیس، جایی که اقدامات بهداشت خواب کافی نبودهاست استفاده میشود[4] و برای تک درمانی برای درمان کوتاه مدت بی خوابی اولیه که با کیفیت پایین خواب در افرادی که ۵۵ سال و بالاتر دارند مشخص میشود.[5]
- ملاتونین ممکن است در سندرم تأخیر فاز خواب مفید باشد.[6] به نظر میرسد ملاتونین به اندازه راملتون کار میکنند اما هزینه کمتری دارند.[7]
- ملاتونین یک جایگزین ایمن تر از کلونازپام در درمان اختلال رفتار خواب REM است - بیماری در ارتباط با سینوکلینوپاتی مانند بیماری پارکینسون و زوال عقل با اجسام لوئی.[8][9][10] در اروپا از آن برای درمان کوتاه مدت بی خوابی در افرادی که ۵۵ سال یا بالاتر دارند استفاده میشود.[11] به نظر میرسد که یک عامل خط اول در این گروه باشد.[7]
- ملاتونین زمان تا شروع خواب را کاهش میدهد و باعث افزایش مدت زمان خواب در کودکان مبتلا به اختلالات عصبی تکاملی میشود.[12]
هشدارها و عوارض جانبی در استفاده از ملاتونین
هشدارها
استفاده از مکمل ملاتونین برای افراد زیر مناسب نیست:
۱- افراد زیر ۲۰ سال
- زنان باردار و شیرده
- افراد دچار افسردگی
- فشار خون بالا
- نارسایی کلیه
- تشنج و صرع
همچنین استفاده دراز مدت از این مکمل در افرادی که سابقه تومور و سرطان سینه دارند و بیماران دارای رودهٔ تحریک پذیر(IBS) توصیه نمیشود.
بهتراست این مکمل را یک ساعت قبل از خواب استفاده کنید و همچنین نور محیط را نیز کم کنید تا اثرگذاری آن افزایش یابد.[13]
عوارض جانبی برگشتپذیر
استفاده مقدار کم آن در دورهٔ زمانی ۳ ماهه اثبات شده که عوارض جانبی بسیار کمی دارد. اگرچه عوارض زیر ممکن است در استفاده طولانیمدت رخ دهند:
- خوابآلودگی مهمترین عارضه جانبی آن است که بعد از قطع مصرف دارو به احتمال زیاد برطرف میشود.
- تغییرات عروق خونی که ممکن است بر جریان خون تأثیر بگذارد.
- پایین آوردن درجه حرارت بدن (هیپوترمی).
- سردرد
- ضعف صبحگاهی
- رؤیای شفاف
در صورت مصرف ملاتونین، هنگام مراجعه به هر پزشکی، باید آن را با او در میان گذاشت.
عوارض جانبی برگشتناپذیر
- مصرف با دوز بالا و چند ماهه دارو به تغییر رنگ پوست به تیرگی و رنگ چشم به روشنی میانجامد.[14]
میزان مصرف
دوز مناسب ملاتونین از فردی به فرد دیگر، تفاوت زیادی میکند. دوز توصیه شده معمولاً ۰/۵ میلیگرم است. ملاتونین در بزرگسالان با دوزهای متفاوت از ۰/۲ تا ۲۰ میلیگرم، بسته به نوع استفاده از آن مصرف میشود. اگر مشکل به خواب رفتن یا در خواب ماندن دارید، میتوانید در مورد دوز مناسب با پزشک مشورت کنید. افزایش فراموشیها هموزن افزایش مدت زمان مصرف دیده شده استفاده فقط برای یک دورهٔ ۲۰ یا ۳۰ و حداکثر ۴۰ شب کافی است ولی بیشتر از این مدت زمان سبب آلزایمر خفیف میشود. در مورد عوارض جنسی هم تأثیر دارد و با جایگزین شدن بجای هورمون تستوسترون سبب کاهش قدرت جنسی در آقایان میشود
ملاتونین و دیابت
نتایج یک تحقیق جدید نشان میدهد که ترشح کمِ هورمون ملاتونین، هورمونی که چرخهٔ خواب را تنظیم میکند؛ ریسک ابتلا به بیماری دیابت در زنان را بیش از دو برابر افزایش میدهد.[15]
منابع
- Melatonin for Sleep: Hormone and Supplement Effects on Sleep
- Herxheimer A, Petrie KJ (2002). "Melatonin for the prevention and treatment of jet lag". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD001520. doi:10.1002/14651858.CD001520. PMID 12076414.
- Liira J, Verbeek JH, Costa G, Driscoll TR, Sallinen M, Isotalo LK, Ruotsalainen JH (August 2014). "Pharmacological interventions for sleepiness and sleep disturbances caused by shift work". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 8 (8): CD009776. doi:10.1002/14651858.CD009776.pub2. PMID 25113164.
- "Slenyto EPAR". European Medicines Agency (EMA). Retrieved 31 May 2020.
This article incorporates text from this source, which is in the مالکیت عمومی.
- name="Circadin EPAR">"Circadin EPAR". European Medicines Agency (EMA). Retrieved 31 May 2020.
This article incorporates text from this source, which is in the مالکیت عمومی.
- Auld F, Maschauer EL, Morrison I, Skene DJ, Riha RL (August 2017). "Evidence for the efficacy of melatonin in the treatment of primary adult sleep disorders" (PDF). Sleep Medicine Reviews. 34: 10–22. doi:10.1016/j.smrv.2016.06.005. PMID 28648359.
- Matheson E, Hainer BL (July 2017). "Insomnia: Pharmacologic Therapy". American Family Physician. 96 (1): 29–35. PMID 28671376.
- McCarter SJ, Boswell CL, St Louis EK, Dueffert LG, Slocumb N, Boeve BF, et al. (March 2013). "Treatment outcomes in REM sleep behavior disorder". Sleep Medicine (Review). 14 (3): 237–42. doi:10.1016/j.sleep.2012.09.018. PMC 3617579. PMID 23352028.
- McKeith IG, Boeve BF, Dickson DW, Halliday G, Taylor JP, Weintraub D, et al. (July 2017). "Diagnosis and management of dementia with Lewy bodies: Fourth consensus report of the DLB Consortium". Neurology (Review). 89 (1): 88–100. doi:10.1212/WNL.0000000000004058. PMC 5496518. PMID 28592453.
- Boot BP (2015). "Comprehensive treatment of dementia with Lewy bodies". Alzheimer's Research & Therapy (Review). 7 (1): 45. doi:10.1186/s13195-015-0128-z. PMC 4448151. PMID 26029267.
- "Circadin - Summary of Product Characteristics (SmPC) - (eMC)". Electronic Medicines Compendium. 29 June 2007. Retrieved 1 March 2018.
- Abdelgadir IS, Gordon MA, Akobeng AK (December 2018). "Melatonin for the management of sleep problems in children with neurodevelopmental disorders: a systematic review and meta-analysis" (PDF). Archives of Disease in Childhood. 103 (12): 1155–1162. doi:10.1136/archdischild-2017-314181. PMID 29720494.
- «قرص خوابآور زولپیدم و تأثیر آن در درمان دارویی بی خوابی و اثرات جانبی آن - دکتر فارمو». دکتر فارمو | دارویی-داروسازی-پزشکی و سلامتی. ۲۰۱۹-۱۱-۱۵. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
- http://www.huffingtonpost.co.uk/2013/04/02/low-levels-of-sleep-hormone-diabetes-risk_n_3003270.html?ir=UK+Lifestyle