عصارخانه

عصارخانه در شهرهای قدیم ایران به آسیاب‌های مخصوصی اطلاق می‌شد که از آنها برای خرد کردن مواردی چون سنگ و زردچوبه و فلفل و امثالهم استفاده می‌شد یا مواد نباتی و روغنی، مثل کرچک و غوره و غیره را به داخل آن می‌ریختند تا روغن یا آب آنها گرفته شود.

عصارخانه عبارت از محوطه‌ای بود که در وسط آن دو قطعه سنگ گرد بر روی هم قرار داشت و این دو قطعه سنگ از یک طرف با اهرمی به یک رأس چهارپا، مثل الاغ یا شتر یا قاطر یا اسب متصل بود. با حرکت کردن حیوان، که به صورت دورانی صورت می‌گرفت، سنگ روئی آسیاب به حرکت درمی آمد و با گردش این سنگ، آنچه از موادی که به وسط سنگ مزبور ریخته می‌شد، نرم می‌گردید. در قسمت بالای سنگ متحرک جایگاهی بود که مواد خردشونده را داخل آن می‌ریختند تا از داخل سوراخ به زیر سنگ رفته و خُرد گردد.

روغنگرخانه
نوشتار اصلی: روغن کشی

روغنگر خانه یا عصارخانه ساختمان ویژه‌ای که پیشینیان در آن از دانه‌های گیاهان روغنی، روغن می‌گرفتند و دارای آسمانه‌ای بلند و دستگاههای گوناگون، و نیز دارای آسیابی بود که با نیروی چهار پایان می‌گشت. پیچیدگی سازوکار (مکانیسم) و ساختمان بزرگ آن چشمگیری بود. امروزه تنها چندی تای آن بر جای مانده است [1]

منابع
  1. بیژن رفیعی، ندارفیع زاده، علی محمد رنجبر کرمانی (۱۳۸۱). فرهنگ مهرازی (معماری) ایران. مرکز تحقیقات ساختمان ومسکن.
  • نجمی، ناصر (۱۳۴۸)، دارالخلافه طهران، تهران: زوار
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.