انسان مدرن اولیه

انسان هوشمند، انسان خردمند، انسان نوین یا هومو ساپینس (نام علمی: Homo sapiens) نام یک گونه از سردهٔ انسان است. بر اساس نظریهٔ فرگشت، انسان خردمند، نمونه‌ای فرگشت‌یافته از انسان راست‌قامت است. از دیدگاه دیرین‌مردم‌شناختی، دو پندار بنیادین در مورد خاستگاه انسان هوشمند موجود است. نخستین دیدگاه آن است که انسان‌های خردمند، از نیای مشترکی که از انسان راست‌قامت در آفریقا تمایز یافته، تکثیر گردیده‌است. فرض دیگر بر آن است که انسان خردمند مسیر فرگشتی خود را از انسان راست‌قامت نه فقط در آفریقا که در دیگر قلمروها سپری کرده‌است. از سال ۲۰۱۰ میلادی مطالعات ژنتیکی، دیدگاهی میانه را ثابت کرده‌اند؛ به‌طوری‌که خزانهٔ ژنی انسان خردمند عمدتاً از نیای آفریقایی است، اگرچه اختلاط در طول فرگشت نشان می‌دهد که در دیگر نقاط کرهٔ زمین نیز فرگشت رخ داده‌است.


برای کتابی از یووال نوح هراری، انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر را ببینید.
انسان خردمند
محدودهٔ زمانی: ۰٫۱۹۵ تا ۰ میلیون سال پیش
C
↓
یک جفتِ زن و مرد از انسان هوشمند
وضعیت بقا
آرایه‌شناسی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: نخستی‌سانان
تیره: انسانیان
سرده: انسان

نام‌گذاری

نام علمی انسان خردمند که هومو ساپینس است توسط کارل لینه (۱۷۵۸)[1] گذاشته شده، بخش لاتین آن هومو (homo) به معنی انسان و بشر است و ساپینس (sapiens) که واژه‌ای لاتین است، معنی خردمند می‌دهد. برخی از مترجمان و زبان‌شناسان معتقدند که عبارت «خردورز» ترجمهٔ بهتری نسبت به «خردمند» برای واژهٔ لاتین sapiens است ولی با این حال در زبان فارسی بیشتر از عبارت خردمند استفاده می‌شود.

ریشه

انسان خردمند به سه زیرگونهٔ انسان خردمند هوشمند، انسان خردمند ایدالتو و انسان‌های خردمند باستانی طبقه‌بندی می‌شوند که دو دستهٔ آخر منقرض گردیده‌اند.

به‌طور معمول دو نظریه در خصوص ریشهٔ انسان خردمند وجود دارد: منشأ آفریقایی انسان مدرن و فرضیه چند ناحیه‌ای بودن آن. از سال ۲۰۱۰ که تحقیقات ژنتیکی ظهور پیدا کردند، بیشتر کشفیات نشان دهندهٔ منشأ آفریقایی بوده و همچنین یک درصد محدودی نیز به صورت مخلوط چندناحیه‌ای وجود داشته‌است.

مدل اصلی که مورد قبول اکثریت قرار گرفته منشأ اصلی انسان‌های مدرن امروزی را بر اساس مهاجرت انسان‌های اولیه از آفریقا دانسته‌است. این نظریه در رسانه‌ها با نام مدل خروج-از-آفریقا (Out-of-Africa model) شناخته می‌شود و در دانشگاه‌ها با نظریهٔ جدید تک-منشأیی (recent single-origin) بودن، نظریهٔ جایگزینی (Replacement Hypothesis) و نظریهٔ مدل جدید منشأ آفریقایی (Recent African Origin) شناخته می‌شود. این نظریه که انسان‌ها دارای یک منشأ هستند در کتاب «تبار انسان، و انتخاب طبیعی در ارتباط با جنیست» توسط چارلز داروین (۱۸۷۱) منتشر شده‌است. این نظریه تا سال ۱۹۸۰ میلادی مورد قبول واقع نشد، تا اینکه در سال ۱۹۸۰ میلادی بر اساس مطالعهٔ DNA روش‌های امروزی (دی‌ان‌ای میتوکندریایی) و نیز با شواهد به‌دست آمده انسان‌شناسی زیستی مطابقت پیدا کرد. بر اساس شواهد به‌دست آمده از فسیل‌ها و آزمایش‌ها ژنتیک، انسان خردمند باستانی در آفریقا و به آنتومیک انسان مدرن امروزی در طی سالیان و در حدود ۲۰۰ هزار و ۱۰۰ هزار پیش تکامل یافتند و اولین دسته‌ای که آفریقا را ترک کردند حدود ۶۰ هزار سال پیش بوده که در طی زمان با جمعیت انسان‌های نئاندرتال و هومو ارکتوس (انسان راست‌قامت) جایگزین شدند. اخیراً، در سال ۲۰۱۷ میلادی، فسیل‌هایی در جبل ایرهود (مراکش) پیدا شدند که نشان می‌دهند ممکن است تکامل انسان خردمند در حدود ۳۰۰ هزار سال پیش بوده[2] و همچنین دیگر شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است انسان خردمند در ۲۷۰ هزار سال پیش آفریقا را ترک کرده‌است.[3][4] امروزه دانشمندان با مدل تک منشأیی بودن انسان‌ها در آفریقای شرقی اتفاق نظر دارند.[5][6][7][8][9] با این حال، یافته‌های جدید از ژنوم‌های کامل نئاندرتال این فرض را ایجاد می‌کند که برخی از انسان‌های مدرن امروزی دارای ژن‌های مشترکی با برخی ژن‌های نئاندرتال هستند. فردی که این مطالعه را انجام داده گفته‌است که یافته‌های آنان با ترکیب بالای ۴٪ از نئاندرتال در برخی از جمعیت‌ها مطابقت دارد. اما در همان مطالعه نیز گفته شده‌است که ممکن است دلایل دیگری برای اشتراک ژن‌های انسان امروزی با ژن‌های باستانی وجود داشته باشد.[10]

فرگشت

بازهٔ زمانی برای فرگشت از نسل شامپانزه-انسان به گونهٔ انسان (سرده) تقریباً ۱۰ تا ۲۰ میلیون سال پیش و از انسان راست‌قامت به انسان خردمند تقریباً ۱٫۸ تا ۰٫۲ میلیون سال پیش تخمین زده شده‌است. مطالعات علمی بر روی فرگشت انسان عمدتاً بر روی ژنوم انسان (سرده) تمرکز دارد (ایجاد و انقراض گونه‌ها)، اما مطالعه بر روی دیگر گونهٔ انسانیان را نیز شامل می‌شود، برای مثال «میمون‌های بزرگ» که شامل جنوبی‌کپی به عنوان مهم‌ترین اجداد انسان‌ها می‌شود و همچنین گونه‌هایی که در بین انسان‌ساییان بوده و منقرض شدند: شامپانزه‌ها، بونوبوها، گوریل‌ها و دیگر گونه‌های منقرض شده. «انسان‌های امروزی» به عنوان گونه انسان خردمند (هومو ساپینس) شناخته می‌شود که تنها زیرگونه منشعب شده از آنچه که هومو ساپینس بوده، است. انسان خردمند ایدالتو که یک زیرگونه شناخته شده دیگر است، نیز منقرض شده‌است.[11] گونه انسان نئاندرتال که در ۳۰ هزار سال پیش منقرض شده به عنوان یک زیرگونه از «هومو ساپین نئاندرتال» طبقه‌بندی شده که مطالعات ژنتیک امروزه نشان دادند که DNA انسان‌های امروزی از نئاندرتال در ۵۰۰ هزار سال پیش جدا شده‌است.[12] آناتومی انسان‌های امروزی ابتدا در فسیل‌های پیدا شده در آفریقا که ۱۹۵ هزار سال قدمت دارند دیده شده‌است (بقایای اومو را ببینید)، که بر اساس شواهد مطالعات زیست‌شناسی مولکولی می‌توان زمان تقریبی جدا شدن اجداد تمام جمعیت انسان‌ها را به ۲۰۰ هزار سال پیش تخمین زد.[13][14][15][16][17] مطالعات وسیع انجام شده بر تنوع ژنتیکی آفریقایی‌های مردم بوشمن و خویسان که نشان‌دهندهٔ بیشترین تنوع ژنتیکی در بین ۱۱۳ جمعیت مجزای نمونه‌برداری شده هستند، آنها را جزو ۱۴ «خوشه‌های اجدادی جمعیت» قرار داده‌است. همچنین تحقیقات نشان داده‌است که مهاجرت انسان‌های اولیه از جنوب غربی آفریقا نزدیک مرزهای نامیبیا و آنگولا بوده‌است.[18][19] نیروهای انتخاب طبیعی بر روی جمعیت انسان ادامه داشته و شواهد نشان می‌دهد که در برخی از مناطق ژنوم‌ها انتخاب هدایتی در طی ۱۵ هزار سال پیش داشتند.[20]

کتاب انسان خردمند

برای داشتن دید بازتر دربارهٔ مفهوم خردمندی (خردورزی) در گونهٔ انسان‌ها بهتر است که کتاب «انسان خردمند» اثر «نوح هراری» مطالعه شود. این کتاب تاریخ را به چهار بخش اصلی انقلاب شناختی، انقلاب کشاورزی، وحدت انسان‌ها و انقلاب علمی مورد مطالعه قرار می‌دهد. نوح هراری در این کتاب علت پیشرفت انسان خردمند را در همکاری در ابعاد بالا می‌داند.

جستارهای وابسته

منابع
  1. Wikipeida. "Homo sapiens".
  2. Wikipeida. "Homo_sapiens#cite_note-NAT-20170607a-6".
  3. Wikipeida. "Homo_sapiens#cite_note-NYT-20170704-7".
  4. Wikipeida. "Homo_sapiens#cite_note-NC-20170704-8".
  5. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-9".
  6. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-10".
  7. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-11".
  8. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-12".
  9. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-13".
  10. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-14".
  11. Wikipeida. "Homo_sapiens#cite_note-19".
  12. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-20".
  13. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-21".
  14. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-22".
  15. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-23".
  16. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-24".
  17. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-25".
  18. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-26".
  19. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-news.bbc.co.uk-27".
  20. Wikipedia. "Homo_sapiens#cite_note-28".

    پیوند به بیرون
    در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ انسان مدرن اولیه موجود است.
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.