بمبگذاری در حرم امام رضا
انفجار در حرم علی بن موسی الرضا حادثه‌ای است که طی آن با انفجار بمبی در حرم علی بن موسی الرضا در مشهد در ۳۰ خرداد ۱۳۷۳ (۲۰ ژوئن ۱۹۹۴) مقارن روز عاشورا، ۲۶ نفر کشته و بیش از ۳۰۰ نفر زخمی شدند.
| بمبگذاری در حرم علی بن موسی الرضا | |
|---|---|
| جایگاه | حرم علی بن موسی‌الرضا در مشهد |
| تاریخ | ۳۰ خرداد ۱۳۷۳ ۲۰ ژوئن ۱۹۹۴ ساعت ۱۴ و ۲۶ دقیقه روز دوشنبه |
| کشته‌‌ها | ۲۶ نفر |
| زخمی‌ها | بیش از ۳۰۰ نفر |
شرح حادثه
این حادثه در ساعت ۱۴ و ۲۶ دقیقه روز دوشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۷۳ هم‌زمان با روز عاشورا و در حالی که در رواق‌ها، صحن‌ها، بست‌ها و اطراف آرامگاه امام هشتم شیعیان، مردم حضور داشتند و مشغول عزاداری بودند، روی داد.[1]
این بمبگذاری در محلی واقع در قسمت بالای سر ضریح انجام و منفجر شد. بر اثر شدت انفجار که طبق نظر کارشناسان مربوطه حجم آن معادل ۱۰ پوند (۴٫۵ کیلوگرم) ماده منفجره تی.ان.تی بود، ۲۶ نفر جان داده و بیش از ۳۰۰ تن زخمی شدند.[1]
شرایط ویژه پس از انفجار، موجب شد درهای صحن‌ها و حرم بسته شود به نحوی که در ساعات اولیه، تنها مسؤولان و خادمان آستان قدس رضوی امکان ورود و خروج به حرم را داشتند.[1]
در این انفجار، به بنای آرامگاه، آسیب کمی رسید و کاشی‌کاری‌ها و آیینه‌کاری‌های بسیار ظریف ۸۰۰ ساله حرم، تا حدودی آسیب دید.[1]
عاملان حادثه
دولت ایران سازمان مجاهدین خلق را عامل این حادثه دانست و اعلام کرد که هدف آن سازمان از این کار اختلاف افکنی بین شیعه و سنی بوده‌است. دو زن به همین اتهام و همچنین قتل کشیش‌های مسیحی -مهدی دیباج و هایک هوسپیان مهر- (که سپس در زمره قتلهای زنجیره‌ای قرار گرفت) محاکمه و سپس با تخفیف در مجازات از اعدام رهایی یافتند. به علاوه، پس از دستگیری علیرضا رحمانی، وزارت اطلاعات ایران، مهدی نحوی را عضو سازمان مجاهدین خلق و عامل بمبگذاری مشهد معرفی کرد و تصویری چهره نگاری شده از او در رسانه‌ها منتشر شد. اوایل مرداد ماه خبر دستگیری مهدی نحوی را در حالیکه گلوله خورده بود، منتشر شد.[2]
اما در ۲۷ مارس ۱۹۹۵ یک نشریه پاکستانی اعلام کرد که یک جوان ۲۴ ساله مذهبی متعصب به نام عبدالشکور که یکی از دستیاران نزدیک رمزی یوسف از اعضای القاعده است به انجام این بمبگذاری اعتراف نموده‌است. رمزی یوسف به اتهامات گوناگون از جمله بمبگذاری در مرکز تجارت جهانی در سال ۱۹۹۳ هم‌اکنون در آمریکا دوره حبس ابد خود را می‌گذراند.[3]
از «سپاه صحابه» پاکستان و «نهضت اسلامی ایران» در کویتهٔ پاکستان نیز به عنوان مسببان این بمبگذاری یاد شده‌است.[2]
در اواخر دهه هفتاد نیز، اکبر گنجی و عمادالدین باقی که تحقیقات زیادی در قتل های رنجیره‌ای داشتند، مسئول این انفجار را بخشی از وزارت اطلاعات معرفی کردند و دستگیرشدگان را افرادی بدون ارتباط با این حادثه دانستند که از آنها اعتراف گیری شده است.[4][5][6] به علاوه در مناظره‌ای که در بهمن‌ماه ۱۳۹۷ میان مصطفی تاجزاده و علیرضا زاکانی بر سر قتلهای زنجیره‌ای انجام شد، تاجزاده اعلام کرد که «در مورد قتلهای زنجیره‌ای به آقای خاتمی سناریو دادند عین مشهد؛ گفتند دو نفر منافق را بگویید آنها بودند و از همین اعتراف‌گیری‌هایی که بلدند!»[7][8] در مرداد ماه سال ۱۳۹۸ نیز علی مطهری، نماینده تهران، اعلام کرد که در موضوع انفجار در حرم امام رضا در نیز ابهاماتی مطرح است و لازم است درباره آن روشنگری صورت بگیرد.[9]
جستارهای وابسته
منابع
- «نگاهی به حادثه بمبگذاری در حرم امام رضا». عصرایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۰ مهر ۱۳۸۸.
- علی قدیمی (۲۳ سپتامبر ۲۰۱۸). «نگاهی به حوادث امنیتی ایران در سه دهه اخیر». بی‌بی‌سی فارسی.
- «southasiaanalysis». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ آوریل ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۲.
- روزنامه آریا، روز ۱۳آذر ۱۳۷۸.
- تراژدی دموکراسی در ایران؛ بازخوانی قتلهای زنجیره ای و همه چیز برای قدرت (جلد دوم)؛ چاپ اول؛ ۱۳۷۹، بخش همه چيز براي قدرت: جنايت انفجار در حرم حضرت رضا(ع).
- «نگاهی به حوادث امنیتی ایران در سه دهه اخیر».
- «در دومین مناظره مصطفی تاجزاده با علیرضا زاکانی با موضوع حوادث سال ۱۳۸۸ چه گذشت؟».
- «بازخوانی پرونده بمبگذاری حرم امام رضا، پیگیری نکنید!».
- «مصلحی باید پاسخگو باشد/ دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی و حتی قضایی، باید عذرخواهی کنند/ در موضوع انفجار در حرم امام رضا(ع) نیز ابهاماتی مطرح است».