محمد مختاری
محمد مختاری (۱ اردیبهشت ۱۳۲۱ – ۱۲ آذر ۱۳۷۷) شاعر، نویسنده، مترجم و منتقد چپ‌گرای ایرانی و از فعالان کانون نویسندگان ایران بود.[3]
محمد مختاری | |
|---|---|
 | |
| زاده | ۱ اردیبهشت ۱۳۲۱۲۱ آوریل ۱۹۴۲ مشهد، ایران |
| درگذشته | ۱۲ آذر ۱۳۷۷۲ دسامبر ۱۹۹۸ (۵۶ سال) تهران، ایران یکی از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای |
| آرامگاه | امامزاده طاهر کرج |
| پیشه | شاعر، نویسنده، مترجم، منتقد ادبی و نظریه‌پرداز ادبی، منتقد فرهنگی، منتقد سیاسی |
| ملیت | ایرانی |
| رویدادهای مهم | عضو هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران |
| همسر(ها) | مریم حسین‌زاده[1] |
| فرزند(ان) | سیاوش و سهراب[2] |
زندگی‌نامه
مختاری در ۱ اردیبهشت ۱۳۲۱ در مشهد زاده شد و در ۱۲ آذر ۱۳۷۷ در ماجرای موسوم به قتل‌های زنجیره‌ای کشته شد. وی، چندین سال در بنیاد شاهنامه، فعالیت داشت. از اعضای کانون نویسندگان ایران و همچنین عضو هیئت دبیران آن بود. او در پاییز ۱۳۷۷ ترور شد. مختاری، آثاری در بررسی آثار شاعران معاصر از جمله نیما یوشیج و منوچهر آتشی دارد. وی از دوستان دیرین محمد بیابانی، شاعر، نویسنده، منتقد ادبی و اسطوره‌شناس اهل بوشهر نیز بود.[4]
محمد مختاری برای نخستین‌بار، شعرهای پل سلان، شاعر آلمانی را به فارسی ترجمه کرد و درباره‌اش نوشت.[5]
قتل
پروانه اسکندری و داریوش فروهر (رهبر حزب ملت ایران) از جمله قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای هستند.
محمد مختاری در روز پنج‌شنبه ۱۲ آذر ۱۳۷۷ پیش از غروب برای خرید از منزلش خارج شد و دیگر بازنگشت.[5] تیمی از اعضای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران او را ربودند و به قتل رساندند. قتل او، محمدجعفر پوینده، داریوش فروهر و پروانه اسکندری، بخشی از ترورهای سیاسی بود که بعدها به قتل‌های زنجیره‌ای معروف شد و مقامات وقت وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در بیانیه‌ای اعتراف کردند که این قتل‌ها به دست عوامل این وزارتخانه صورت گرفته‌است.[6]
واکنش علی خامنه‌ای
سیدعلی خامنه‌ای، رهبر حکومت جمهوری اسلامی ایران، در یک سخنرانی عمومی گفت:
«محمد مختاری و محمدجعفر پوینده نویسندگانی شناخته‌شده نبودند که جمهوری اسلامی بخواهد برخوردی با آن‌ها بکند.»
وی مدعی شد که قتل‌ها با سناریویی خارجی برای ضربه‌زدن به نظام جمهوری اسلامی انجام گرفتند.[1][1]
زندگی شخصی
از مختاری دو فرزند به نام‌های «سیاوش» و «سهراب» به‌جا مانده‌است که حاصل ازدواج وی با مریم حسین‌زاده است.[6]
کتاب‌شناسی
اشعار
- پنجاه و هفت. تهران: شباهنگ، ۱۳۵۷.
- ب‍ر ش‍ان‍ه ف‍لات. تهران: توس، ۱۳۵۶.
- در وهم سندباد: (مجموعه شعر). تهران: انتشارات پیوند، ۱۳۵۸.
- س‍ح‍اب‍ی خ‍اک‍س‍ت‍ری (۱۳۶۵–۱۳۷۰) و پ‍ان‍زده شعر از خ‍ی‍اب‍ان ب‍زرگ (۱۳۶۵–۱۳۶۸). تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۲۲-۶
- قصیده‌های هاویه. تهران: آرمان، ۱۳۵۶.
- آرای‍ش درون‍ی (یک شعر ب‍ل‍ن‍د). تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۲۱-۸
- م‍ن‍ظوم‍ه ایرانی. تهران: ق‍طره، ۱۳۶۹.
- وزن دن‍ی‍ا: مجموعه اشعار. تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۲۳-۴
- مجموعه‌اشعار محمد مختاری. مشهد: بوتیمار، ۱۳۹۵. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۴۰۴-۲۸۲-۶
ترجمه‌ها
- ت‍راس، وی‍ک‍ت‍ور. م‍ای‍اک‍وف‍س‍ک‍ی. تهران: ک‍ه‍ک‍ش‍ان: دف‍ت‍ر وی‍راس‍ت‍ه، ۱۳۷۶. شابک ۹۶۴-۶۱۷۹-۰۸-۸
- ک‍ی‍ن‍گ، م‍اری‍ن. م‍اری‍ن‍ا ت‍س‍وت‍ای‍وا. تهران: ک‍ه‍ک‍ش‍ان: دف‍ت‍ر وی‍راس‍ت‍ه، ۱۳۷۳.
- درای‍ور، سام. آن‍ا آخ‍م‍ات‍ووا. تهران: ک‍ه‍ک‍ش‍ان: دف‍ت‍ر وی‍راس‍ت‍ه، ۱۳۷۵.
سایر آثار
- اس‍طوره زال: ت‍ب‍ل‍ور ت‍ض‍اد و وح‍دت در ح‍م‍اس‍ه م‍ل‍ی. تهران: ن‍ش‍ر آگ‍ه، ۱۳۶۹.
- ان‍س‍ان در شعر معاصر، یا، (درک ح‍ض‍ور دی‍گ‍ری): با ت‍ح‍ل‍ی‍ل شعر نیما، ش‍ام‍ل‍و، اخ‍وان، فرخزاد. تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۳۷۸-۹
- ت‍م‍ری‍ن م‍دارا: (ب‍ی‍س‍ت م‍ق‍ال‍ه در بازخوانی ف‍ره‍ن‍گ و…). تهران: وی‍س‍ت‍ار، ۱۳۷۷. شابک ۹۶۴-۵۵۰۷-۱۷-۰
- چ‍ش‍م م‍رک‍ب (ن‍وان‍دی‍ش‍ی از ن‍گ‍اه شعر معاصر). تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۱۸-۸
- ح‍م‍اس‍ه در رم‍ز و راز م‍ل‍ی. تهران: ن‍ش‍ر ق‍طره، ۱۳۶۸.
- زاده اضطراب جهان (۱۵۰ شعر از ۱۲ شاعر اروپایی). تهران: سمر، ۱۳۷۱.
- منوچهر آتشی. تهران: توس، ۱۳۷۸. شابک ۹۶۴-۳۱۵-۵۲۰-X
- ه‍ف‍ت‍اد سال ع‍اش‍ق‍ان‍ه: ت‍ح‍ل‍ی‍ل‍ی از ذه‍ن‍ی‍ت غ‍ن‍ای‍ی معاصر و گ‍زی‍نهٔ شعر ۲۰۰ شاعر ۱۳۷۰–۱۳۰۰. تهران: ت‍ی‍راژه، ۱۳۷۷. شابک ۹۶۴-۹۰۸۳۶-۵-۸
پانویس
- پانزدهمین سالگرد قتل‌های زنجیره‌ای در امامزاده طاهر برگزار شد، بی‌بی‌سی فارسی
- پاییز ۷۷ ، آخرین پاییز محمد مختاری، بی‌بی‌سی فارسی
- سهراب مختاری: آمران و عاملان قتل‌های زنجیره‌ای، نتیجه عکس گرفته‌اند، بی‌بی‌سی فارسی
- خبرگزاری ایسنا
- سهراب مختاری: «آمران و عاملان قتل‌های زنجیره‌ای، نتیجه عکس گرفته‌اند»، بی‌بی‌سی فارسی
- پنجمین جشنوارهٔ سینمای ایران در تبعید - پاریس (پیوند آرشیو)، ایرج ادیب زاده، رادیو زمانه ۲ فروردین ۱۳۸۶
منابع
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به محمد مختاری در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- بازخوانی پرونده قتل‌های زنجیره‌ای
- بازماندگان پرونده قتل‌های زنجیره‌ای
- واکنش یونسکو به خبر ترور مختاری
- گزارشی از مراسم یادبود در سال ۱۳۸۴
- مصاحبه عنایت فانی با سهراب مختاری پسر محمد مختاری پیرامون مرگ پدرش بی بی‌سی فارسی، ۲۸ شهریور ۱۳۸۹
- گزارشی تصویری از زندگی یکی از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای (محمد مختاری)
- گشتی در دنیای شعر محمد مختاری | مهدی مرعشی (شاعر واژه‌های نجات)
