مغربی تبریزی

ملا محمد شیرین مغربی تبریزی معروف به شیرین یا ملامحمد شیرین و مشهور به شمس مغربی (۷۴۹–۸۰۹ هجری) صوفی و شاعر ایرانی نیمه دوم قرن هشتم هجری است.

ملا محمد شیرین مغربی تبریزی
مقبرةالشعرای تبریز
زادهٔ۷۴۹ هجری
درگذشت۸۰۹ هجری
آرامگاهمقبرةالشعرای تبریز
ملیتایرانی
دیگر نام‌هاشمس مغربی، مغربی تبریزی
پیشهشاعر
عنوانشیرین یا ملامحمد شیرین
دورهنیمه دوم قرن هشتم هجری

علت ناموری و تخلص وی به مغربی را عده‌ای سفر او به مغرب و خرقه پوشیدن از دست یکی از منسوبین ابن عربی می‌دانند.[1]

مغربی در طریقت پیرو اسماعیل سیسی از یاران نورالدین عبدالرحمان اسفراینی و مصاحب کمال الدین خجندی بود.[2] علاوه بر اسماعیل سیسی دیگر استادان او عبارتند از: بهاءالدین همدانی و محیی الدین بن عربی و سعدالدین تبریزی و عبدالمومن سراوی.[3] عده ای او را به طریقه سهروردیه یا معروفیه منسوب کرده‌اند.[4] باوجود اینکه بعضی از استادان وی پرورش یافته مشربهایی بودند که دنباله سنت اول به‌شمار می‌رود اما آثار وی از حکایت می‌کند که او به سنت دوم و آراء ابن عربی و شاگردانش سخت تمایل داشته‌است.

به اعتقاد ابن کربلایی، شمس‌الدین اقطابی و پسرش عبدالرحیم خلوتی مشرقی، هر دو مرید مغربی تبریزی بوده‌اند.[5] به علاوه زبان فارسی، اشعاری به زبان عربی و فهلوی آذری از وی بدست رسیده‌است.[6] بیشتر این اشعار موضوعات عرفانی به ویژه وحدت وجود، اهمیت سلوک، تقرب و حسب حال عرفانی سالک است.

دیوان مغربی حاوی سه هزار بیت در قالب غزل، ترجیع بند و رباعی است که مضمون بیشتر آنها موضوعات عرفانی به ویژه وحدت وجود، اهمیت سلوک، تقرب و حسب حال عرفانی سالک است. با همه توجهی که مغربی به عرفان و موضوعات توحیدی دارد، شعر او از جاذبه هنری ممتاز خالی است. شعر مغربی به تقلید از آثار سده ششم و هفتم هجری و خالی از صنایع بدیع دل‌انگیز و کاربردهای تازه استعاره، تشبیه و دیگر آرایه‌های ادبی است. وی علاوه بر دیوان آثار دیگری نیز دارد از جمله: اسرار الفاتحه، رساله جام جهان‌نمادر شرح آراء ابن عربی و منتخبی از شرح قصیده تائیه ابن فارض، درالفرید فی معرفة التوحید به زبان فارسی در توحید و افعال و صفات حق، نزهة الساسانیه، نصیحت نامه، ارائة الدقایق فی شرح مرآت الحقائق.[7]

درگذشت

شمس الدین محمد مغربی در یکی از سالهای ۸۰۹ تا ۸۱۰ ق در سرخاب تبریز درگذشت و در حظیره بابافرید به خاک سپرده شد.[8]

منابع
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مغربی تبریزی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
  1. آفتاب
  2. عبدالرحمان جامی، نفحات الانس من حضرات الانس، 610.
  3. حافظ حسین کربلایی، روضات الجنان و جنات اجنان، 69.
  4. حافظ حسین کربلایی، روضات الجنان و جنات اجنان، 69.
  5. دائرةالمعارف شهر تبریز
  6. Aḥmad Tafażżolī,"FAHLAVĪYĀT" in Encyclopaedia Iranica. A ḡazal and fourteen quatrains under the title of fahlavīyāt by Maḡrebī (d. 809/1406-7; Dīvān, pp. 255-63; Adīb Ṭūsī, 1956).
  7. محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، 5:‎ 355.
  8. حافظ حسین کربلایی، روضات الجنان و جنات اجنان، 66.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.