دستگرد امامزاده
دستگرد امامزاده، دهستانی از توابع بخش فرخشهر شهرستان شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری ایران است. که با مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۵۹ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۵ دقیقه عرض شمالی، در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرکرد قرار دارد. این روستا از جنوب غربی به دهستان کیار و از شرق به روستای ایرانچه و از شمال به شهر فرخشهر محدود شدهاست.
اطلاعات
ارتفاع این روستا از سطح دریا ۲۰۵۹ متر است و اقلیمی معتدل و نیمه خشک دارد. آب و هوای آن در فصول بهار و تابستان مطبوع و ملایم و در زمستان سرد است. روستای دستگرد امامزاده از روستاهای تاریخی استان چهارمحال و بختیاری است. بناهای قدیمی از قبیل امامزاده، مسجد، قلعه، حمام و چندین اثر دیگر در پیرامون آن، نشانگر قدمت طولانی آن است. برخی از آثار موجود در روستا به دوره صفویه و برخی دیگر به دوره قاجاریه تعلق دارد. مردم روستای دستگرد امامزاده به زبان فارسی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهبی شیعه جعفری هستند. وجه تسمیه دستگرد امامزاده: دستگرد امامزاده در ابتداء مکانی موسوم و معروف به مدار از توابع عراق عجم نامیده میشده است که بعداً به دستگرد موسوم و معروف شده. البته در زمانهای گذشته و طبق مدارک و اسناد قدیمی به دلیل تداخل زبان عربی به زبان فارسی، از دستگرد به دستجرد و به دلیل واقع شدن امامزاده واجب التعظیم و منور به دستجرد امامزاده نیز موسوم بوده، و هماکنون این مکان با نام دستگرد امامزاده یک نقطه منور از جمهوری اسلامی ایران میباشد .
الگوی معیشت و سکونت
براساس سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای دستگرد امامزاده ۱۳۸۳ نفر جمعیت داشتهاست، که در سال ۱۳۸۵، به ۴۰۰۰ نفر افزایش یافتهاست. درآمد اکثر ساکنان این روستا از فعالیتهای زراعی، باغداری، دامداری، تولید صنایع دستی تأمین میشود. گندم، جو، لوبیا، چغندر قند، سیبزمینی، یونجه و شبدر عمدهترین محصولات زراعی و گوشت قرمز و فراوردههای لبنی مانند شیر، ماست، کره محلی، کشک و دوغ از محصولات دامی روستای دستگرد است. زنان و دختران روستا، هنگام فراغت از فعالیتهای دیگر، به تولید صنایع دستی مانند قالی و گلدوزی روی پارچه میپردازند.
روستای دستگرد امامزاده، در یک محدوده کوهستانی استقرار یافته و بافت مسکونی متراکم دارد. خانههای روستاییان اکثراً در یک طبقه ساخته شدهاند و سقفهای مسطحی دارند. جهت خانهها به منظور بهرهگیری از نور و گرمای خورشید، جنوبی است و فضاهای درونی آنها با نحوه فعالیت و معیشت روستاییان هماهنگ میباشد. مصالح به کار رفته در خانههای قدیمی سنگ، چوب، خشت، گل و گچ میباشد. اما خانههای جدید با مصالح مقاوم آهن، آجر، سیمان، گچ و غیره ساخته میشوند. ازشخصیتهای معروف دستگرد امامزاده میتوان به عارف بزرگ شیخ احمد قزوینی اشاره کرد .
جاذبههای گردشگری
از جاذبههای گردشگری و زیارتی دستگرد امامزاده میتوان به امامزاده محمداکبر(ع ) فرزند بلافصل امام اول شیعیان حضرت مولا علی( ع)نام برد منطقه ای کوهستانی دستگرد امامزاده، با چشماندازها و مناظر دلپذیر طبیعی، مراتع سرسبز و حاصلخیز و آب و هوای لطیف و دلپذیر به ویژه در بهار و تابستان، یکی از جذابترین روستاهای استان چهارمحال و بختیاری است. روستای دستگرد امامزاده، جاذبههای تاریخی و مذهبی جالب توجهی دارد، که واجد ارزش و اهمیت گردشگری است. منطقه حفاظت شده تنگ صیاد، با وسعت ۲۷ هزار هکتار در ۲ کیلومتری روستای دستگرد امامزاده واقع شدهاست. این منطقه یکی از زیستگاههای ارزشمند و با اهمیت استان چهارمحال و بختیاری است. تنوع اکوسیستمهای گیاهی و جانوری این منطقه بسیار غنی است. جانوران موجود در تنگ صیاد را بیش از ۶۰۰۰ قطعه و واحد برآورد کردهاند. از مهمترین گونههای حیات جانوری این منطقه میتوان به بز کوهی، قوچ، میش، خرس قهوهای، گراز، گرگ، روباه، شغال، خرگوش، کبک و تیهو و کرکس اشاره نمود. از دیگر مناطق حفاظت شده و جالب توجه پیرامون روستای دستگرد، شکارگاه شیدان (شهیدان) است. این منطقة به لحاظ چشماندازهای کوهستانی و طبیعت زیبا، جذابیت خاصی دارد. این ناحیه که پوشش گیاهی متراکمی دارد، زیستگاه انواع گونههای جانوری مانند بز کوهی، قوچ، میش، خرس قهوهای، گرگ، شغال، روباه، خرگوش و پرندگان و نیز زیستگاه عقاب طلایی، کبک و تیهو است.
مجموعة بنای امامزاده دستگرد شامل سردری بلند، جلوخانی وسیع، دهلیزی با غرفههای متعدد و سقف آجری است، که با طرح هشت ضلعی ساخته شده و گنبد بلند دوپوشه دارد. بر روی در ورودی ضریح، اشعاری دربارة مقام و اهمیت امامزاده نوشته شدهاست. این بنا در دورة سلطنت مظفرالدین شاه و توسط شخصی به نام محمود خان ملقب به خان بابا خان ریاحی چالشتری تعمیر شدهاست. بنای این امامزاده به دورة صفوی نسبت داده میشود. کتیبه سنگی عهد صفوی با تاریخ ۱۱۲۴ ه. ق. به خط محمد صالح از آثار باارزش این آرامگاه است. مسجد شبستانی روستا که ستونهای آن از سنگ تراشیده شده و سقف آجری دارد، از آثار دورة صفوی است که در دورة قاجار مرمت شدهاست.
دیگر آثار
بقایای قلعه قدیمی از دیگر آثار تاریخی روستا است که به احتمال زیاد، در دورة صفوی یا قبلاز آن بنا گردیده است و مسجد قدیمی و حمام قدیمی وجود درختان کهن . ارامگاه سید ابوالقاسم نیز در داخل روستا قرار دارد و مورد توجه مردم روستاست. در این روستا نیز همانند سایر نقاط ایران، مردم به هنگام برگزاری جشنهای ملی و مذهبی نوروز، فطر، قربان، غدیر و ... به جشن و شادی و در مراسم سوگواری ائمه (ع) به عزاداری میپردازند.
از پرطرفدارترین غذاهای محلی این روستا میتوان به آش دوغ وکوفته اشاره نمود آش دوغ، مخلوطی از دوغ جوشیده شده همراه با برنج، نمک و روغن داغ میباشد. مواد کوفته نیز شامل گوشت، لپه، برنج، سبزیجات معطر، نمک و ادویهجات است. کاچی، کاکلی و نان جو از دیگر غذاهای محلی این روستا هستند. مهمترین صنایع دستی این روستا شامل قالی و گلدوزی روی پارچه میباشد. سوغات این روستا نیز شامل فراوردههای لبنی از قبیل ماست، کره محلی، روغن محلی و کشک است. دسترسی: روستای دستگرد امامزاده از طریق شهرهای شهرکرد، فرخشهر ، کیار، بروجن، با جاده آسفالت قابل دسترسی است.
جستارهای وابسته
- فهرست روستاهای ایران
- دست نوشتههای رسول ابراهیمی دستگردی
منابع
- «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانیشده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافتشده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.
- درگاه رسمی دهستان دستگرد امام زاده