سد کارون ۴

سد کارون ۴، در استان چهارمحال و بختیاری و شهرستان لردگان قرار دارد. این سد بر روی سرشاخه های اصلی رودخانه کارون از جمله رود بازفت و رود کوهرنگ احداث شده‌است. در حال حاضر از این سد می‌توان به عنوان بزرگ‌ترین سد دو قوسی خاورمیانه نام برد.[3]

سد کارون ۴
سد کارون ۴
موقعیت سد کارون 4 در ایران
نام رسمیسد کارون ۴
کشورایران
محلشهرستان لردگان
استان چهارمحال و بختیاری
مختصات۳۱°۳۵′۵۸″ شمالی ۵۰°۲۸′۲۰″ شرقی
آغاز ساختفروردین ۱۳۸۱
گشایشتیر ۱۳۹۰
سد و سرریزها
گونه سدبتنی دو قوسی
بر روی رودکارون
ارتفاع از پی۲۳۰ متر
طول تاج۴۴۰ متر
عرض تاج۸ متر
عرض در پی۳۷ متر
گونه سرریزآزاد
ظرفیت سرریز۸۶۰۰ متر مکعب بر ثانیه
مخزن
حجم کل مخزن۲۲۷۹میلیون متر مکعب
درازای مخزن۴۱ کیلومتر
سد پایین‌دست و سرریزها
گونه سدبتنی دو قوسی
نیروگاه
توربین‌ها۴ توربین ۲۵۰ مگاواتی[1]
بلندترین سد ایران[2]
دیواره سد کارون ۴ در دست احداث در سال ۱۳۸۷

این سد در حد فاصل مسیر لردگان به دهدز قرار دارد [2] که در تیرماه سال ۱۳۹۰ توسط رئیس‌جمهور وقت افتتاح شد. پل کارون ۴ بر روی همین سد ساخته شده است که استان چهارمحال و بختیاری را به استان خوزستان وصل می کند.

سازندگان

توسط شرکت ماشین‌سازی اراک به سفارش شرکت توسعه آب و نیروی ایران طراحی، ساخته و نصب شده‌است. سد کارون ۴ به مهندسی علی اصغر خوشنویسان، پیمانکاری شرکت توسعه منابع آب و انرژی و توسط مهندس پترائوس نسلا کلو طراحی شده‌است. مطالعات نخستین طرح کارون ۴در چارچوب طرح توسعه منابع آب و همچنین برنامه‌ریزی کلی منابع آب حوضه آبریز رودخانه کارون مطالعات مرحله نخست در سال ۱۳۷۴ و مطالعات مرحله دوم در سال ۱۳۷۶ توسط شرکت مهندسی مشاور «مهاب قدس» و شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران انجام شد.[4]

مقاطعه کاران ساخت
  1. کارهای اصلی ساختمانی: دالیم (کره) و ساتو (ژاپن)
  2. کارهای پیش از ساخت: ایلبائو (اتریش) و فورمن (ایران)
  3. سازه فلزی هیدرولیکی: ماشین‌سازی اراک (ایران)
  4. تجهیزات مکانیکی: فراب (ایران) و هاربین (چین)
  5. تجهیزات الکتریکی و تهویه: فراب (ایران) و الین (اتریش)
  6. سویچ گیر جی‌آی‌اس: آی ایی او (ایران)

اهداف و منافع سد کارون ۴
  • تولید انرژی برق‌آبی متوسط سالانه به میزان ۲۱۰۰ گیگا وات ساعت
  • کنترل آب‌های سطحی منطقه
  • پیوستن به گروه سدهای زنجیره‌ای کارون و تنظیم آب رودخانه به منظور تأمین آب مورد نیاز صنعت و کشاورزی در دشت‌های پایین‌دست
  • کنترل سیلاب‌های مخرب فصلی (وقوع سیلاب در زمان احداث سد دو مرتبه باعث تخریب سازه‌های وابسته به آن شد)[2]

ویژگی‌های طرح
  • تنظیم آب رودخانه کارون به میزان ۳/۷ میلیارد مترمکعب
  • بالادست‌ترین سد در رودخانه کارون.[5]
  • پل قوسی این سد با طول عرشه ۳۷۸ متر، طول دهانه ۳۰۰ متر، و ارتفاع ۶۲ متر از سطح دریاچهٔ سد، بزرگترین پل زیر قوسی ایران نامیده شده‌است.[6][7]

سرمایه‌گذاری، هزینه‌ها و منافع

طی برآورد اولیه هزینه‌های اجرای پروژه بالغ بر ۸۶۰۰ میلیارد ریال بوده که توسط منابع عمومی و داخلی همچون تسهیلات بانکی داخلی، اوراق مشارکت و نیز تسهیلات خارجی (فاینانس، وام) تأمین گردیده‌است. زیان‌های ناشی از طولانی شدن پروژه عبارت بوده از افزایش قیمت تمام شده طرح و همچنین عدم انتفاع از فروش برق تولید شده توسط نیروگاه آن. در نهایت منافع حاصل از تولید برق این سد بر اساس برآورد اولیه درآمد، سالانه برابر با ۱۳۵۳ میلیارد ریال تخمین زده شده‌است (بر حسب هر کیلو وات ساعت ۶۴۲ ریال).[2]

اطلاعات فنی نیروگاه
مشخصات کلی نیروگاه
نوع نیروگاهسطحی
انرژی متوسط سالیانه۲۱۰۷ گیگا وات ساعت
ظرفیت نیروگاه۱۰۰۰ مگاوات
تعداد واحد۴ واحد ۲۵۰ مگاواتی
حداقل تراز بهره‌برداری۹۹۶+ متر از سطح دریا
ابعاد نیروگاه۱۲۰ متر طول × ۲۲متر عرض × ۶۵ متر ارتفاع
حجم حفاری۹۴۲۰۰۰ مترمکعب
حجم بتن‌ریزی۱۸۰۰۰۰ مترمکعب
مشخصات توربین نیروگاه
نوع توربینفرانسیس با محور عمودی
سرعت چرخش توربین۱۸۷/۵ دور در دقیقه
حداکثر راندمان توربین در هد نرمال۹۵/۷٪
هد نرمال بهره‌برداری۱۹۱ متر
قدرت تولید در هد نرمال۲۵۵ مگاوات
دبی طراحی برای هر واحد۱۷۱ مترمکعب در ثانیه
سطر رانر۴/۸ متر
مشخصات ژنراتور نیروگاه
ولتاژ نامی۱۵/۷۵ کیلوولت
قدرت خروجی نامی (هر واحد)MVA۲۶۳
قدرت خروجی حداکثر (هر واحد)MVA۳۰۰
فرکانس نامی۵۰ هرتز
تعداد قطب‌ها۳۲
مشخصات ترانسفورماتورهای اصلی
تعداد۱۳ دستگاه (۱۲ دستگاه اصلی و یک دستگاه ذخیره)
نوعتک فاز
قدرت نامی۱۰۰ مگاولت آمپر (تکفاز)
ولتاژ نامی اولیهKV ۱۵/۷۵
ولتاژ نامی ثانویهKV(410/√۳)±5%kv
سیستم خنک‌کنندهOFWF
مشخصات کلیدخانه
نوع پستGIS
ولتاژ نامی۴۰۰ کیلوولت
آرایشباس‌بار دوبل
تعداد رآکتوریک رآکتور ۵۰ مگاوار
جرثقیل اصلی نیروگاه
نوعسقفی
تعداد۲ دستگاه
ظرفیت کل باربری۶۰۰ تن
دهانه عبور۲۳/۷ متر
مشخصات تونل‌های آب بر نیروگاه
تعداد تونل۴ رشته
مجموع طول پوشش فلزی در تونل‌های آب‌بر۸۴۰ متر
طول کل تونل‌ها۱۴۲۶ متر
تعداد کل استرک‌ها۱۷۲ عدد
طول شفت‌های عمودی۲۱۲ متر
قطر استرک۶ متر
حجم کل حفاری۱۸۷۶۰۰ مترمکعب
طول استرک۵ متر
حجم کل بتن‌ریزی تونل‌ها۳۶۰۰۰ مترمکعب
وزن هر استرک۱۶ تا ۲۹ تن
حجم بتن‌ریزی پشت پوشش فلزی۲۱۰۰۰ مترمکعب
پانویس[5]

ترک خوردگی

در آبان ۱۳۹۲ اعلام شد که این سد ترک خورده‌است. اما حسن رنجبران، مجری طرح سد و نیروگاه کارون ۴ اعلام کرد: «ترک خوردن سد طبیعی است، خاصیت بتن ترک خوردن است و تمام سدهای بتنی دنیا ترک می‌خورند.»[4][8]

پانویس
  1. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲ مه ۲۰۱۷.
  2. «پایگاه اینترنتی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۰۹.
  3. الفت پور، محمدعلی (1391). به کوشش بنیاد خاتم‌الاوصیاء. «ایران سومین سد ساز دنیا». سفیران ثریا. تهران: محمدعلی الفت پور: ۲۰. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۰۴-۸۲۱۰-۰. تاریخ وارد شده در |تاریخ دسترسی= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  4. مجری سد کارون ۴: ترک خوردن سد طبیعی است بی‌بی‌سی فارسی
  5. کتابچه معرفی طرح‌های شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران. تهران: روابط عمومی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران. ۱۳۹۱.
  6. خبرگزاری تسنیم (2017-04-11). قوسی-کشور "افتتاح جاده جایگزین و پل کارون ۴ به‌عنوان بزرگترین پل زیر قوسی کشور" Check |url= value (help). خبرگزاری تسنیم. Retrieved 2017-04-11.
  7. "ایرنا". پل کارون 4 قطب گردشگری ایران می‌شود. 2017-04-11. Retrieved 2017-04-11.
  8. پشت پرده شایعه ترک خوردن سد کارون 4

منابع

جستارهای وابسته
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سد کارون ۴ موجود است.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.