سده هجدهم میلادی

سدهٔ ۱۸ میلادی به فاصلهٔ بین سال‌های ۱۷۰۱ تا ۱۸۰۰ در گاهشماری گریگوری گفته می‌شود.

سده‌ها: سده ۱۷ - سده ۱۸ - سده ۱۹
دهه‌ها: ۱۷۰۰ ۱۷۱۰ ۱۷۲۰ ۱۷۳۰ ۱۷۴۰ ۱۷۵۰ ۱۷۶۰ ۱۷۶۰ ۱۷۷۰ ۱۷۸۰ ۱۷۹۰
عبور واشینگتن از دلاور در ۲۵ دسامبر ۱۷۷۶ (۵ دی ۱۱۵۵). رخدادی نمادین در طول انقلاب آمریکا
تسخیر زندان باستیل در ۱۴ ژوئیه ۱۷۸۹. رخدادی نمادین در طول انقلاب فرانسه

گاهی اوقات مورخین اروپایی، اصطلاح سدهٔ هجدهم میلادی را برای اشاره به دوره‌های دیگری استفاده می‌کنند. برای مثال سده ۱۸ کوتاه به سال‌های بین ۱۷۸۹-۱۷۱۵ یعنی از مرگ لویی چهاردهم فرانسه تا آغاز انقلاب فرانسه گفته می‌شود تا بتوان به دو رویدادی که با هم ارتباط تنگاتنگی دارند اشاره کرد. انقلاب فرانسه با ارائه تعریفی از ملت، آن را به‌طور مستقیم وارد معادلات بین‌المللی کرد.

از سوی دیگر مورخینی هستند که از اصطلاح سده ۱۸ طولانی برای اشاره به دورانی که از انقلاب باشکوه انگلستان در سال ۱۶۸۸ شروع و تا جنگ واترلو در سال ۱۸۱۵ یا حتی کمی بعد از آن طول می‌کشد استفاده می‌کنند.

در طول سده ۱۸ میلادی روشنگری در انقلاب‌های فرانسه، هائیتی و آمریکا به حد اعلای خود رسید. فلسفه و علم با سرعت زیادی پیشرفت کردند.

فیلسوفان، زمانی را تصور می‌کردند که دیگر بنیادگرایی مسیحی وجود نداشته باشد. این رؤیا با وقوع انقلاب فرانسه به واقعیت تبدیل شد اما چیزی نگذشت که دورهٔ وحشت به رهبری ماکسیمیلیان روبسپیر فرا رسید و این آرزو را به چالش کشید. سلاطین اروپایی در آغاز با آغوشی باز به استقبال عصر روشنگری رفتند اما پس از آن که شعله‌های انقلاب فرانسه درگرفت از ترس این که قدرتشان را از دست ندهند به ائتلاف‌های گستردهٔ ضدانقلابی پیوستند.

امپراتوری عثمانی پس از پذیرفتن معاهده کارلویتز، با شیبی آرام به سمت زوال حرکت می‌کرد زیرا نتوانسته بود با پیشرفت‌های اروپایی‌ها در فناوری همگام شود. عصر لاله نماد دورهٔ صلح و رویکرد به اروپا پس از پیروزی در مقابل روسیه جوان در سال ۱۷۱۱ بود. در طول این سده تلاش‌های زیادی برای اصلاحات انجام گرفت که موفقیت‌های محدودی داشتند. همچنین امپراتوری سوئد پس از شکست خوردن از روسیه در جنگ بزرگ شمالی، روند افول خود را آغاز کرد و روسیه به قدرت مطلق حوزه بالتیک تبدیل شد.

سده ۱۸، پایانی بر کار کشور مشترک‌المنافع لهستان - لیتوانی بود. این پادشاهی که زمانی قدرتمند و گسترده بود و می‌توانست مسکو را شکست بدهد و لشکریان عثمانی را مغلوب سازد، تحت حملات متعدد در هم شکست. نظام حکومتی نیمه‌دموکراتیک این کشور آن قدر مؤثر نبود که بتواند از پس قدرت رژیم‌های سلطنتی همسایه نظیر پروس، روسیه و اتریش برآید. این کشورها سرزمین‌های این اتحادیه را بین خود تقسیم کردند و دورنمای سیاسی اروپای مرکزی را برای صد سال آینده دستخوش تغییر قرار دادند.

در آسیا نیز امپراتوری‌های چین و هند رو به افول گذاشتند و در ایران، سلسله صفویه سقوط کرد.

امپراتوری بریتانیا با شکست دادن فرانسه در آمریکا در دهه ۱۷۶۰ و تسلط بر بخش‌های زیادی از هندوستان تبدیل به ابرقدرتی جهانی شد. با این حال بریتانیایی‌ها بخش اعظم مستعمرات خود در شمال آمریکا را در پی انقلاب آمریکا که فعالانه توسط فرانسوی‌ها حمایت می‌شد از دست دادند. با ثبت اختراع موتور بخار در بریتانیا در دهه ۱۷۵۰ انقلاب صنعتی در این کشور آغاز شد. هر چند این انقلاب شروع آرامی داشت اما بعدها تأثیر عظیمی بر جوامع انسانی و محیط زیست گذاشت.

رویدادها

دههٔ ۱۷۰۰
پتر کبیر در جنگ پلتاوا
توکوگاوا یوشیمونه، شوگون ژاپن

دههٔ ۱۷۱۰

دههٔ ۱۷۲۰
سلسلهٔ صفوی با هجوم افغان‌ها به ایران به پایان رسید.
روسیه با حمله به ایران در سال ۱۱۰۱ شهرهای دربند، باکو، شیروان، گیلان، مازندران و استرآباد را اشغال کرد.

دههٔ ۱۷۳۰
نادر شاه افشار
فردریک دوم کبیر، پادشاه پروس

دههٔ ۱۷۴۰
پس از جنگ کالودن در سال ۱۷۴۶ نظام طایفه‌ای اسکاتلندی‌ها رو به زوال گذاشت.

دههٔ ۱۷۵۰
مرگ فرمانده ولف
  • ۱۷۵۰: آغاز دوران یخبندان کوچک
  • ۱۷۵۴: عهدنامه پاندیچری دومین جنگ کرناتک را پایان داد و بر اساس آن محمد علی خان والاجاه به عنوان نواب کرناتک شناخته شد.
  • ۱۷۵۴-۱۷۶۳: جنگ فرانسه و انگلستان در خاک آمریکا و کانادا بین فرانسه و متحدانش و انگلستان و متحدانش درگرفت. این جنگ نسخهٔ آمریکای شمالی جنگ‌های هفت‌ساله است.
  • ۱۷۵۵: زلزلهٔ لیسبون
  • ۱۷۵۵-۱۷۶۳: تحول بزرگ، باعث انتقال آکادی‌های فرانسوی از نوا اسکاتیا و نیوبرانزویک شد.
  • ۱۷۵۶-۱۷۶۳: جنگ هفت ساله میان قدرت‌های مختلف اروپایی درگرفت.
  • ۱۷۵۶-۱۷۶۳: سومین جنگ کرناتک بین بریتانیایی‌ها، فرانسوی‌ها، مراتاها و میسور در هند درگرفت.
  • ۱۷۵۷: نبرد پلاسی آغازی بر حکومت رسمی بریتانیا پس از سال‌ها فعالیت تجاری کمپانی هند شرقی بر هند گردید.
  • ۱۷۵۸: جیمز ولف، سرهنگ بریتانیایی، اعلامیه ولف را منتشر کرد.
  • ۱۷۵۹ - (۱۱۳۸): لویی ژوزف دومونتکالم، فرمانده فرانسوی و جیمز ولف، فرمانده بریتانیایی در جنگ دشت‌های آبراهام کشته شدند.

دههٔ ۱۷۶۰
کریم‌خان زند، بنیان‌گذار سلسلهٔ زند در ایران

دههٔ ۱۷۷۰
جیمز کوک، دریانورد و پویندهٔ بریتانیایی

دههٔ ۱۷۸۰
شیخ المنصور رهبری چچنی‌تبار بود که در سده ۱۸ (میلادی) علیه امپریالیسم کاترین کبیر در قفقاز به پا خواست.

دههٔ ۱۷۹۰
آقا محمدخان قاجار، مؤسس سلسلهٔ قاجار در ایران
ناپلئون بناپارت در حال عبور از گردنه آلپ

شخصیت‌های مهم

رهبران، سیاستمداران و نظامیان جهان
محی‌الدین محمد اورنگ‌زیب عالمگیر ششمین امپراتور گورکانی هند و سومین پسر شاه‌جهان و ارجمندبانو
بنجامین فرانکلین، یکی از پدران بنیانگذار ایالات متحده
توماس جفرسون نویسنده اصلی اعلامیه استقلال ایالات متحده و سومین رئیس جمهور آمریکا
کاترین دوم روسیه ملقب به کاترین کبیر ۳۴ سال امپراتور روسیه بود.
فردیناند ششم اسپانیا
امپراتور چیانلانگ، ششمین امپراتور منچویی سلسلهٔ چینگ در چین
ماکسیمیلیان روبسپیر، انقلابی فرانسوی و از آغازگران دوره وحشت فرانسه
  • آدولف فردریک، شاه سوئد، گوت‌ها و وندها
  • آرون بور، دولتمرد آمریکایی
  • آگوستوس سوم، منتخب ساکسونی، شاه لهستان و دوک بزرگ لیتوانی
  • آن، ملکه بریتانیای کبیر
  • احمد سوم، سلطان امپراتوری عثمانی
  • احمدشاه ابدالی، شاه افغانی
  • الساندرو مالاسپینا، پویندهٔ اسپانیایی
  • الکساندر سوووروف، رهبر نظامی روسی
  • الکساندر منیشکوف، دولتمرد روسی
  • الکساندر همیلتون، دولتمرد آمریکایی
  • الیزابت روسیه، امپراتور روسیه
  • امپراتور کانگخی، امپراتور چین
  • امپراتور هیگاشیاما، امپراتور ژاپن
  • انگوین هو، امپراتور سلسله تای سون ویتنام
  • اورنگزیب، امپراتور مغول
  • ایتن آلن، ارتش انقلابی آمریکا
  • بتسی راس، سازنده پرچم آمریکایی
  • بنجامین فرانکلین، رهبر، دانشمند و دولتمرد آمریکایی
  • بوروماراچای پنجم، شاه آیوتایا
  • بوروماکوت، شاه آیوتایا
  • پاتریک هنری، دولتمرد آمریکایی
  • پتر کبیر، امپراتور روسیه
  • پل رور، سیمگر و رهبر انقلابی آمریکایی
  • تادئوس رجتان، سیاستمدار لهستانی
  • توپاک آماروی دوم، انقلابی پرویی
  • توسنت لوورتور، رهبر انقلابی هائیتی
  • توکوگاوا سونایوشی، شوگون ژاپنی
  • توکوگاوا لتسوگو، شوگون ژاپنی
  • توکوگاوا لشیگه، شوگون ژاپنی
  • توکوگاوا لنوبو، شوگون ژاپنی
  • توکوگاوا لهارو، شوگون ژاپنی
  • توکوگاوا یوشیمونه، شوگون ژاپنی
  • توماس جفرسون، دولتمرد آمریکایی
  • جان آدامز، دولتمرد آمریکایی
  • جان پل جونز، فرمانده دریایی آمریکا
  • جان جی، دولتمرد آمریکایی
  • جان راسل، سیاستمدار انگلیسی-ایرلندی
  • جان کاترت، سیاستمدار انگلیسی-ایرلندی
  • جرج اول، شاه بریتانیا و ایرلند
  • جرج دوم، شاه بریتانیا و ایرلند
  • جرج سوم، شاه بریتانیا و ایرلند
  • جرج میسون، دولتمرد آمریکایی
  • جرج واشینگتن، فرمانده آمریکایی و نخستین رئیس‌جمهور ایالات متحده
  • جرج ونکور، ناخدا و پویندهٔ بریتانیایی
  • جوزف اول، شاه پرتغال
  • جوزف دوم، امپراتور اتریش
  • جونگ جو، شاه سلسلهٔ جوزئون
  • جیمز مدیسون، دولتمرد آمریکایی
  • جیمز ولف، افسر بریتانیایی
  • چاتراپاتی شاهو، امپراتور مراتا
  • چارلز ادوارد استورات، تبعیدی جاکوبی انگلیسی
  • چارلز پنجم، امپراتور روم مقدس، شاه بوهم و مجارستان
  • شارل دوازدهم، شاه سوئد، گوت‌ها و وندها
  • چارلز سوم، شاه اسپانیا، ناپل و سیسیل
  • حیدر علی خان، حاکم میسور
  • خوان فرانسیسکو، افسر و پویندهٔ دریایی اسپانیایی
  • خوزه مونینو ردوندو، دولتمرد اسپانیایی
  • رابرت گری، بازرگان، پوینده و انقلابی آمریکایی
  • رابرت والپول، نخست‌وزیر بریتانیای کبیر
  • راجارم دوم ساتارا، سلطان ایالات هم‌پیمان مراتا
  • ژرژ دانتون، رهبر انقلابی فرانسوی
  • ساموئل آدامز، دولتمرد آمریکایی
  • سباستیو دملو، نخست‌وزیر پرتغال
  • سلیم سوم، سلطان امپراتوری عثمانی
  • سوکجونگ، شاه سلسله جوزئون
  • شارلوت کوردی، انقلابی فرانسوی
  • شاهرخ‌میرزای افشار، شاه ایران
  • شیواپا نایاکا، شاه کلادی نایاکا
  • عبدالحمید یکم، سلطان امپراتوری عثمانی
  • عثمان سوم، سلطان امپراتوری عثمانی
  • فرانسیس دوم راکوکزی، شاهزاده مجارستان و ترانسیلوانیا، رهبر انقلابی
  • فرخ سیر، امپراتور مغول
  • فردریش کبیر، شاه پروس
  • فردیناند اول، شاه ناپل، سیسیل و دو سیسیل
  • فردیناند ششم، شاه اسپانیا
  • فیلیپ پنجم، شاه اسپانیا
  • کاترین کبیر، امپراتور روسیه
  • کریم‌خان زند، شاه ایران
  • چیانلانگ، امپراتور چین
  • گریگوری پوتمکین، فرمانده و دولتمرد روسی
  • گوستاو سوم، شاه سوئد، گوت‌ها و وندها
  • گیونگ جون، شاه سلسلهٔ جوزئون
  • لویی پانزدهم، شاه فرانسه
  • لویی چهاردهم، شاه فرانسه
  • لویی ژوزف دو مونتکالم، افسر فرانسوی
  • لویی هفدهم، شاه دربند فرانسه که هیچ‌گاه حکمی نراند.
  • لیونل ساکویل، سیاستمدار انگلیسی-ایرلندی
  • مادهاورائوی اول سیندیا، رهبر مراتایی
  • مادهاورائوی اول، پیشوا/نخست‌وزیر امپراتوری مراتا
  • ماری آنتوانت، ملکه اتریشی‌زادهٔ فرانسه
  • ماری ژوزف لافایت، افسر ارتش قاره‌ای
  • ماریا ترزا، امپراتور اتریش
  • ماکسیمیلیان روبسپیر، رهبر انقلابی فرانسوی
  • محمود یکم، سلطان امپراتوری عثمانی
  • مصطفی سوم، سلطان امپراتوری عثمانی
  • میچیکینیکیوا، رهبر و مبارز میامی
  • ناتان هال، میهن‌پرست آمریکایی که به خاطر جاسوسی برای بریتانیا اعدام شد.
  • نادرشاه افشار، شاه ایران
  • ناکامیکادو، امپراتور ژاپن
  • ناناصاحب، پیشوا/نخست‌وزیر امپراتوری مراتا
  • ویلیام کاوندیش، سیاستمدار انگلیسی-ایرلندی
  • هوراشیو نلسون، آدمیرال بریتانیایی
  • یونگجو، شاه سلسلهٔ جوزئون

صنعت نمایش، تئاتر و سرگرمی
دیوید گریک، بازیگر، نمایش‌نامه‌نویس، مدیر تئاتر و تهیه‌کنندهٔ انگلیسی
  • آن اولدفیلد، بازیگر انگلیسی
  • ادوارد لامپی استیونز، بازیکن انگلیسی کریکت
  • بارتون بوث، بازیگر
  • توماس داگت، بازیگر
  • جان اسمال، بازیکن انگلیسی کریکت
  • جان اوکیفی، نمایشنامه‌نویس ایرلندی
  • جان گی، نمایشنامه‌نویس و شاعر انگلیسی
  • چارلز جانسون، نمایشنامه‌نویس انگلیسی
  • چارلز مکلین، بازیگر
  • چیکاماتسو مونزامون، نمایشنامه‌نویس ژاپنی
  • دیوید گریک، بازیگر
  • رابرت ویلکز، بازیگر انگلیسی
  • ریچارد بریسنلی شریدان، نمایشنامه‌نویس ایرلندی
  • کولی سیبر، بازیگر، شاعر، نمایشنامه‌نویس
  • کونگ شانگرن، شاعر و نمایشنامه‌نویس انگلیسی
  • هانا پریچارد، بازیگر انگلیسی
  • هستر سانتلو، بازیگر، بالرین و رقصندهٔ انگلیسی
  • وانگ یون، شاعر و نمایشنامه‌نویس چینی

موسیقی‌دانان و آهنگسازان
موتزارت، نابغه موسیقی اهل اتریش
بتهوون، نابغه موسیقی کلاسیک اهل آلمان
یوزف هایدن، موسیقی دان شهیر اتریشی
یوهان سباستیان باخ، آهنگساز و نوازنده ارگ آلمانی

هنرمندان نگارگر، نقاشان، پیکرتراشان، گراورسازان و معماران
ژان باپتیست سیمون شاردن
جاشوا رینولدز، نقاش انگلستانی الاصل
جیوانی پائولو پانینی
یوری فلتن، معمار کاخ کاترین کبیر
ژاک لویی داوید، نقاش فرانسوی سبک نئوکلاسیسیسم
  • آنتوان ایگناس ملینگ، نقاش، معمار فرانسوی-آلمانی
  • آنتوان واتئو، نقاش فرانسوی
  • اتین موریس فالکونت، پیکرتراش فرانسوی
  • ادمه بوشاردون، پیکرتراش فرانسوی
  • الکساندر کوکورینوف، معمار روسی
  • ایوان مارتوس، پیکرتراش روسی
  • بارتولومو راسترلی، معمار روسی ایتالیایی‌زاده
  • برناردو بلوتو، نقاش ایتالیایی
  • توماس گینسبورو، نقاش انگلیسی
  • جاشوا رینولدز، نقاش انگلیسی
  • جاکوب فیلیپ هکرت، نقاش آلمانی
  • جان سینگلتون کاپلی، نقاش آمریکایی
  • جوزپه کاستیگلیون، نقاش و معمار ایتالیایی مبلغ در چین
  • جوزپه گریسونی، نقاش ایتالیایی
  • جیان تینکسی، هنرمند و پژوهشگر چینی
  • جیوانی باتیستا پیرانسی، نقاش ایتالیایی
  • جیوانی باتیستا تیپولو، نقاش ونیزی
  • جیوانی پائولو پانینی، نقاش ایتالیایی
  • دومنیکو ترزینی، معمار روسی ایتالیایی‌زاده
  • دیمیتری لویتزکی، نقاش روسی
  • رابرت لورین، پیکرتراش فرانسوی
  • ژاک لویی داوید، نقاش فرانسوی
  • ژان اتین لیوتارد، نقاش سوییسی
  • ژان باپتیست سیمون شاردین، نقاش فرانسوی
  • ژان باپتیست گروز، نقاش فرانسوی
  • ژان باپتیست لمون، پیکرتراش فرانسوی، شاگرد پدرش
  • ژان لویی لمون، پیکرتراش فرانسوی
  • ژان هونوره فراگونارد، نقاش فرانسوی
  • سوزوکی هارونبو، نقاش ژاپنی
  • فرانچسکو گواردی، نقاش ایتالیایی
  • فرانسوا بوشه، نقاش فرانسوی
  • فرانسیسکو گویا، نقاش اسپانیایی
  • کارل بلانک، معمار روسی
  • کانالتو، نقاش ایتالیایی
  • کیتاگاوا اوتامارو، گراورساز و نقاش ژاپنی
  • گئورگ ونزسلاوس فون نوبلسدورف، نقاش و معمار آلمانی
  • گای کی، نقاش و شاعر چینی
  • گیاکومو کارنگی، معمار روسی ایتالیایی‌زاده
  • گیلبرت استوارت، نقاش آمریکایی
  • لئونارد کوکورانت، نقاش ایتالیایی
  • لویی مونتویر، معمار بلژیکی
  • لوییجی وانویتللی، معمار ایتالیایی
  • ماتئوس دانیل پوپلمان، معمار آلمانی
  • ماتوی کازاکف، معمار روسی
  • میخائیل ایوانویچ کازلوفسکی، پیکرتراش روسی
  • میخائیل زمتزوف، معمار روسی
  • میشل بنوئیست، نقاش و معمار فرانسوی مبلغ در چین
  • نیشیکاوا سوکنوبو، گراورساز و معلم ژاپنی
  • واسیلی باژنوف، معمار روسی
  • ولادیمیر بوروویکوفسکی، نقاش روسی
  • ویلیام بلیک، شاعر و هنرمند انگلیسی
  • ویلیام هوگارت، نقاش و کنده‌کار انگلیسی
  • یوان می، نقاش، شاعر و مقاله‌نویس چینی
  • یوری فلتن، معمار روسی
  • یوهان برنارد فیشر فون ارلاخ، معمار اتریشی
  • یوهان لوکاس فون هیلدربانت، معمار اتریشی-ایتالیایی

نویسندگان و شاعران
الکساندر پوپ شاعر و منتقد انگلیسی
جاناتان سوییفت هجونویس، شاعر و نویسنده رساله‌های سیاسی
جین آستن، نویسنده انگلیسی
ولتر، نویسنده و فیلسوف فرانسوی عصر روشنگری
  • آن رادکلیف، رمان‌نویسی انگلیسی
  • آنا لاتیتیا باربالد، شاعر، مقاله‌نویس، نویسنده کودکان انگلیسی
  • الکساندر پوپ، شاعر انگلیسی
  • الیزا هیوود، نویسنده انگلیسی
  • الیور گلداسمیت، نویسنده، شاعر و نمایشنامه‌نویس انگلیسی-ایرلندی
  • اودا آکیناری، نویسنده ژاپنی
  • پو سونگلینگ، نویسنده داستان کوتاه چینی
  • پیر بومارشیه، نویسنده فرانسوی
  • پیر شودرلو دو لاکلو، نویسنده فرانسوی
  • توماس گری، شاعر، پژوهشگر و آموزگار انگلیسی
  • جان نیوبری، ناشر انگلیسی ادبیات کودکان
  • جاناتان سویفت، هجونویس ایرلندی-انگلیسی
  • جسپر ملکور دوجوولانوس، نویسنده اسپانیایی
  • جیمز باسول، زندگی‌نامه‌نویس اسکاتلندی
  • جین آستن، نویسنده انگلیسی
  • دانیل دفو، رمان‌نویس و روزنامه‌نگار انگلیسی
  • رابرت برنز، شاعر اسکاتلندی
  • رابرت ساوثی، زندگی‌نامه‌نویس و شاعر انگلیسی
  • رامپرساد سن، شاعر و خواننده بنگالی
  • ژان پل مارا، روزنامه‌نگار فرانسوی
  • ساداک کامالاکانتا، شاعر هندی
  • ساموئل جانسون، نویسنده، لغت‌نویس، شاعر و منتقد ادبی بریتانیایی
  • ساموئل ریچاردسون، رمان‌نویس انگلیسی
  • شارلوت ترنر اسمیت، نویسنده انگلیسی
  • شارلون لنوکس، رمان‌نویس و شاعر انگلیسی
  • فرانسیس برنی، رمان‌نویس انگلیسی
  • فردریش شیلر، نویسنده آلمانی
  • فرنک کازینکزی، نویسنده مجار
  • کائو خوکین، نویسنده چینی
  • کارلو گلدانی، نمایشنامه‌نویس ایتالیایی
  • کارلو گوتزی، نمایشنامه‌نویس ایتالیایی
  • کریستوفر اسمارت، شاعر و بازیگر انگلیسی
  • گیاکومو کاسانوا، نویسنده و ماجراجوی ونیزی
  • لورنس استرن، نویسنده ایرلندی-انگلیسی
  • لی روژن، رمان‌نویس چینی
  • لیانگ دشنگ، نویسنده و شاعر چینی
  • مارکی دوساد، فیلسوف و نویسنده فرانسوی
  • ماریا اجورث، رمان‌نویس انگلیسی-ایرلندی
  • متیو لویس، رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس انگلیسی
  • مری ولستون‌کرافت، نویسنده فمینیست بریتانیایی
  • نیکولا بویلو دپریو، شاعر و منتقد ادبی فرانسوی
  • هستر ترال، خاطره‌نویس انگلیسی
  • هنری فیلدینگ، رمان‌نویس انگلیسی
  • هنری مکنزی، رمان‌نویس اسکاتلندی
  • هوراس والپول، سیاستمدار و نویسنده انگلیسی
  • هونور میرابو، نویسنده و سیاستمدار فرانسوی
  • والتر اسکات، شاعر و رمان‌نویس اسکاتلندی
  • ولتر، فیلسوف و نویسنده فرانسوی
  • وو جینگزی، نویسنده چینی
  • یوان می، شاعر، پژوهشگر و هنرمند چینی
  • یوهان ولفگانگ فون گوته، نویسنده آلمانی

فیلسوفان و دین‌شناسان
امانوئل سویدنبرگ، عالم و عارف سوئدی
گوتهولد افرایم لسینگ، فیلسوف و منتقد ادبی و نویسنده اهل آلمان
ایمانوئل کانت، فیلسوف آلمانی
دیوید هیوم، فیلسوف اسکاتلندی و از پیشروان مکتب تجربه‌گرایی
  • آرای هاکوسِکی، نویسنده، پژوهشگر و سیاستمدار ژاپنی
  • آرون هال وولفسون، نویسنده، مترجم، فیلسوف و کلیمی‌شناس آلمانی
  • آلفونسوس لیگوری، اسقف و قدیس ایتالیایی
  • ادموند برک، فیلسوف و دولتمرد بریتانیایی
  • اراسموس داروین، فیلسوف، شاعر و دانشمند انگلیسی
  • الیهو پالمر، دائیست آمریکایی
  • امانوئل سویدن برگ، دانشمند، متفکر و عارف سوئدی
  • امانوئل کانت، فیلسوف آلمانی
  • بال شم تاو، خاخام اوکراینی
  • توماس پرسی، ویراستار و اسقف انگلیسی
  • توماس پین، فیلسوف انگلیسی
  • توماس تنیسون، اسقف اعظم کانتربری
  • توماس سِکِر، اسقف اعظم کانتربری
  • توماس هرینگ، اسقف اعظم کانتربری
  • جان پاتر، اسقف اعظم کانتربری
  • جان مور، اسقف اعظم کانتربری
  • جان وسلی، دین‌شناس انگلیسی و مبدع متدیسم
  • جرج برکلی، فیلسوف تجربه‌گرای ایرلندی
  • جرمی بنتام، فیلسوف و اصلاح‌طلب انگلیسی
  • جوزف پرل، نویسنده، آموزگار و کلیمی‌شناس آلمانی
  • جوزف دماستره، فیلسوف و دیپلمات ایتالیایی
  • جیامباتیستا ویکو، فیلسوف ایتالیایی
  • دنیس دیدرو، فیلسوف و نویسنده فرانسوی
  • دیوید هیوم، فیلسوف اسکاتلندی
  • ژان ژاک روسو، نویسنده و فیلسوف فرانسوی
  • سزار بکاریا، فیلسوف و سیاستمدار ایتالیایی
  • سوگیتا گنپاکو، مترجم و پژوهشگر ژاپنی
  • شارل دو سکوندا (مونتسکیو) متفکر فرانسوی
  • فردریک کورنوالیس، اسقف اعظم کانتربری
  • کامونو مابوچی، فیلسوف ژاپنی
  • کریستین توماسیوس، فیلسوف و حقوق‌دان آلمانی
  • گوتهولد افرایم لسینگ، فیلسوف و نویسنده آلمانی
  • متیو هاتن، اسقف اعظم کانتربری
  • محمد بن عبدالوهاب، مؤسس مذهب وهابیت در اسلام
  • موتواوری نوریناگا، فیلسوف و پژوهشگر ژاپنی
  • موسی مندلسون، فیلسوف آلمانی
  • نیکولاوس لودویگ فون زینزندورف، اسقف و نویسنده دینی آلمانی
  • ویلیام گادوین، فیلسوف و رمان‌نویس انگلیسی
  • ویلیام لا، دین‌شناس انگلیسی
  • ویلیام وِیک، اسقف اعظم کانتربری
  • یوهان گوتفرید هردر، فیلسوف، نویسنده و منتقد آلمانی

دانشمندان و پژوهشگران
آدام اسمیت، اقتصاددان اسکاتلندی و نویسنده کتاب ثروت ملل
جیمز وات، پدر انقلاب صنعتی
ماریا گائتانا آنیزی، زبان‌شناس، ریاضی‌دان و فیلسوف ایتالیایی نویسنده اولین کتاب حساب دیفرانسیل و انتگرال
  • آدام اسمیت، فیلسوف و اقتصاددان اسکاتلندی
  • آدرین-ماری لژاندر، ریاضی‌دان فرانسوی
  • آنتوان لاوازیه، شیمی‌دان فرانسوی و پدر شیمی مدرن
  • آنتونیو دئولوا، پوینده و دانشمند اسپانیایی
  • آندرس سلسیوس، اخترشناس سوئدی
  • ادموند مالون، پژوهشگر ادبی ایرلندی
  • ادوارد جنر، مخترع انگلیسی واکسیناسیون
  • ادوارد گیبون، تاریخ‌دان انگلیسی
  • الکسیس کلارو، ریاضی‌دان فرانسوی
  • اندرس کیدنیوس، فیلسوف و اقتصاددان فنلاندی
  • پان لی، ریاضی‌دان و پژوهشگر چینی
  • پیر سیمون لاپلاس، ریاضی‌دان و فیزیک‌دان فرانسوی
  • توماس مالتوس، اقتصاددان انگلیسی
  • جان اسمیتون، مهندس ساختمان و فیزیک‌دان
  • جان لا، اقتصاددان اسکاتلندی
  • جان وایتهرست، زمین‌شناس انگلیسی
  • جرج فوردیس، فیزیک‌دان و شیمی‌دان اسکاتلندی
  • جوزف بلک، شیمی‌دان اسکاتلندی (کاشف دی‌اکسیدکربن)
  • جوزف بنکس، گیاه‌شناس انگلیسی
  • جوزف پریستلی، شیمی‌دان
  • جیمز کوک، ناوبر، پوینده و نقشه‌کش انگلیسی
  • جیمز وات، مخترع و دانشمند اسکاتلندی
  • دانیل برنولی، ریاضی‌دان و فیزیک‌دان سوییسی
  • دای ژن، ریاضی‌دان، جغرافی‌دان، صوت‌شناس و فیلسوف چینی
  • رابرت جوزف بوسکویچ، فیزیکدان، ریاضی‌دان و اخترشناس
  • ژان لروند دالامبر، ریاضی‌دان، فیزیکدان و دانشنامه‌نویس فرانسوی
  • ژوزف لویی لاگرانژ، ریاضی‌دان و فیزیک‌دان ایتالیایی-فرانسوی
  • کارل فردریش گاوس، ریاضی‌دان، فیزیک‌دان و اخترشناس آلمانی
  • کارل لینه، زیست‌شناس سوئدی
  • کارل ویلهلم شیله، شیمی‌دان سوئدی (کاشف اکسیژن)
  • گابریل دانیل فارنهایت، فیزیک‌دان و مهندس آلمانی
  • لئونارد اویلر، ریاضی‌دان سوییسی
  • لارا باسی، دانشمند ایتالیایی و نخستین استاد کالج زن در اروپا
  • ماریا گائتانا آنیزی، ریاضی‌دان ایتالیایی
  • میخاییل لومونوسوف، دانشمند روسی
  • ویلیام جونز، زبان‌شناس انگلیسی
  • هنری کاوندیش، شیمی‌دان
  • یوجینیو اسپیو، دانشمند اکوادوری

دزدان دریایی
  • آن بونی
  • ادوارد تیچ (توکا)
  • جک رکهم
  • ساموئل میسون، سرباز جنگ‌های داخلی آمریکا و دزد رودخانه‌ای

اختراعات، اکتشافات و نوآوری‌ها
نمونه‌ای از یک ماشین بخار اولیه
اختراع اکتنت به دقت ناوبری در دریاها کمک شایانی کرد.
نمونه‌ای از یک دستگاه چاپ سنگی (لیتوگرافی)

آثار شاخص ادبی و فلسفی
تصویر ویراست نخست کتاب سفرهای گالیور اثر جاناتان سویفت
تصویر عنوان کتاب سنجش خرد ناب اثر امانوئل کانت
تصویر عنوان کتاب ثروت ملل اثر آدام اسمیت

آثار شاخص موسیقی
بخش آغازین فوگوی شش قسمتی به خط باخ

پانویس
  1. 曽根崎心中
  2. Les Mille et Une Nuits
  3. A Tale of a Tub
  4. The Rape of the Lock
  5. Robinson Crusoe
  6. The New Science
  7. Gulliver's Travels
  8. The Dunciad
  9. A Little Pretty Pocket-Book
  10. 忠臣蔵
  11. Clarissa
  12. The History of Tom Jones, a Foundling
  13. Elegy Written in a Country Churchyard
  14. A Dictionary of the English Language
  15. Candide
  16. The Theory of Moral Sentiments
  17. Tristram Shandy
  18. Émile, ou De l'éducation
  19. Du contrat social ou Principes du droit politique
  20. Die Leiden des jungen Werthers
  21. 雨月物語
  22. The Wealth of Nations
  23. The History of the Decline and Fall of the Roman Empire
  24. Amazing Grace
  25. Lives of the Most Eminent English Poets
  26. Kritik der reinen Vernunft
  27. Die Räuber
  28. Les Liaisons dangereuses
  29. Federalist Papers
  30. Kritik der praktischen Vernunft
  31. Songs of Innocence
  32. Путешествие из Петербурга в Москву
  33. Reflections on the Revolution in France
  34. Rights of Man
  35. Poor Liza
  36. Songs of Experience
  37. Lyrical Ballads
  38. An Essay on the Principle of Population
  39. 紅樓夢
  40. Rinaldo
  41. Brandenburgische Konzerte
  42. Le quattro stagioni
  43. Johannes-Passion
  44. Matthäus-Passion
  45. Hippolyte et Aricie
  46. Goldberg-Variationen
  47. Messiah
  48. h-Moll-Messe
  49. Die Kunst der Fuge
  50. Orphée et Eurydice
  51. Le nozze di Figaro, ossia la folle giornata
  52. Il dissoluto punito, ossia il Don Giovanni
  53. Jupiter-Sinfonie
  54. Die Zauberflöte
  55. London symphonies
  56. The Creation
    • دهه‌ها و سال‌ها

‎

جستارهای وابسته
هزارهسده
۹ پ‌م: ۹۰ پ‌م ۸۹ پ‌م ۸۸ پ‌م ۸۷ پ‌م ۸۶ پ‌م ۸۵ پ‌م ۸۴ پ‌م ۸۳ پ‌م ۸۲ پ‌م ۸۱ پ‌م
۸ پ‌م: ۸۰ پ‌م ۷۹ پ‌م ۷۸ پ‌م ۷۷ پ‌م ۷۶ پ‌م ۷۵ پ‌م ۷۴ پ‌م ۷۳ پ‌م ۷۲ پ‌م ۷۱ پ‌م
۷ پ‌م: ۷۰ پ‌م ۶۹ پ‌م ۶۸ پ‌م ۶۷ پ‌م ۶۶ پ‌م ۶۵ پ‌م ۶۴ پ‌م ۶۳ پ‌م ۶۲ پ‌م ۶۱ پ‌م
۶ پ‌م: ۶۰ پ‌م ۵۹ پ‌م ۵۸ پ‌م ۵۷ پ‌م ۵۶ پ‌م ۵۵ پ‌م ۵۴ پ‌م ۵۳ پ‌م ۵۲ پ‌م ۵۱ پ‌م
۵ پ‌م: ۵۰ پ‌م ۴۹ پ‌م ۴۸ پ‌م ۴۷ پ‌م ۴۶ پ‌م ۴۵ پ‌م ۴۴ پ‌م ۴۳ پ‌م ۴۲ پ‌م ۴۱ پ‌م
۴ پ‌م: ۴۰ پ‌م ۳۹ پ‌م ۳۸ پ‌م ۳۷ پ‌م ۳۶ پ‌م ۳۵ پ‌م ۳۴ پ‌م ۳۳ پ‌م ۳۲ پ‌م ۳۱ پ‌م
۳ پ‌م: ۳۰ پ‌م ۲۹ پ‌م ۲۸ پ‌م ۲۷ پ‌م ۲۶ پ‌م ۲۵ پ‌م ۲۴ پ‌م ۲۳ پ‌م ۲۲ پ‌م ۲۱ پ‌م
۲ پ‌م: ۲۰ پ‌م ۱۹ پ‌م ۱۸ پ‌م ۱۷ پ‌م ۱۶ پ‌م ۱۵ پ‌م ۱۴ پ‌م ۱۳ پ‌م ۱۲ پ‌م ۱۱ پ‌م
۱ پ‌م: ۱۰ پ‌م ۹ پ‌م ۸ پ‌م ۷ پ‌م ۶ پ‌م ۵ پ‌م ۴ پ‌م ۳ پ‌م ۲ پ‌م ۱ پ‌م
۱:   ۱   ۲   ۳   ۴   ۵   ۶   ۷   ۸   ۹ ۱۰
۲: ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ ۲۰
۳: ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴ ۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ ۳۰
۴: ۳۱ ۳۲ ۳۳ ۳۴ ۳۵ ۳۶ ۳۷ ۳۸ ۳۹ ۴۰
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.