عمل سزارین

عمل سزارین (به انگلیسی: Caesarean section) که به آن عمل رُستَم‌زایی یا عمل رُستَمینه[1] نیز می‌گویند یک نوع زایمان غیرطبیعی است که در آن نوزاد با ایجاد برشی در دیواره شکم و رحم مادر خارج می‌شود. در شرایط ویژه‌ای که زن باردار به دلایل پزشکی توانایی یک زایمان طبیعی را نداشته باشد از روش سزارین که نوعی عمل جراحی است استفاده می‌شود تا زایمان میسر گردد.

عمل سزارین
تیمی از پزشکان در حال انجام عمل سزارین.
ICD-10-PCS10D00Z0
ICD-9-CM74
سرعنوان‌های موضوعی پزشکیD002585
مدلاین پلاس002911

چگونگی انجام عمل سزارین

قبل از شروع عمل سزارین، توسط آنژیوکت از یکی از رگ‌های خانم بارداری که قرار است زایمان سزارین کند عمل رگ‌گیری انجام می‌شود تا از طریق آن، مایعات و در صورت لزوم دارو داده شود. سپس به روش بی‌حسی اسپاینال (نخاعی)، بی‌حسی اپیدورال و یا هر دو، شکم را بی‌حس می‌کنند. همچنین نوع دیگری از بیهوشی به نام بیهوشی عمومی که به سرعت باعث به خواب رفتن می‌شود، فقط در موارد اورژانسی انجام می‌گیرد. در اغلب موارد هنگام عمل سزارین به دلیل استفاده از بی‌حسی ناحیه‌ای، مادر می‌تواند هشیار باشد و پس از تولد نوزاد، او را در آغوش بگیرد.

پس از بی‌حس شدن، یک برشی عرضی در بالای اندام تناسلی ایجاد می‌کنند که گاهی هم این برش می‌تواند عمودی و از ناف تا بالای اندام تناسلی باشد. بعد از انجام برش، نوزاد از رحم خارج می‌شود. پس از خارج کردن نوزاد، جفت را نیز از رحم خارج می‌کنند و بعد محل برش جراحی را بخیه می‌زنند.[2]

آمار عمل سزارین در دنیا

از آنجا که زایمان به صورت سزارین با درد کمتری برای زن باردار همراه است، این گونه زایمان بسیار شایع شده و تعداد زیادی از زنان باردار مایل به استفاده از این روش هستند. اگر چه سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که حداکثر ۱۵ درصد از تولدها به روش سزارین انجام شوند، اما شیوع عمل سزارین در بسیاری کشورها بیش از این مقدار است. چنان که حدود ۳۰ درصد از تولدها در آمریکا و ۴۶ درصد تولدها در چین به روش سزارین انجام می‌گیرد.[3] در ایران نیز گرایش زیادی به تولد نوزاد به روش سزارین وجود دارد.[4] ایران پس از برزیل دومین کشوری است که بیشترین آمار سزارین را به خود اختصاص داده است. و پس از ایران، مکزیک در رتبه سوم قرار دارد. اتریش و هلند به‌عنوان کمترین میزان سزارین با ١۵ درصد شناخته می‌شوند.[5]

شرایطی که عمل سزارین ضروری است
نوزاد حاصل زایمان سزارین.

عوارض

سزارین می‌تواند به توصیه پزشک درمانگر و به دلایل مختلفی ازجمله زایمان‌های پیشین مادر و مشکلات جنین انجام شود. به اعتقاد بسیاری از مادران، سزارین روش ساده و بدون درد برای طی کردن فرایند زایمان است؛ این درحالی است که بسیاری از مادران از عوارض و مشکلات پس از زایمان سزارین بی‌اطلاع هستند. به همراه افزایش سزارین، میانگین سن هنگام تولد نوزادان یک تا ٣ هفته کمتر شده و بیشتر تولدها قبل از شروع علایم زایمان اتفاق می‌افتد. تولد بدون علایم زایمان یعنی زایمان زودرس ممکن است مطابق با تعریف نوزاد نارس نباشد. ولی به خاطر اینکه بین یک تا ٣ هفته از زندگی داخل رحم به‌طور عمد محروم شده‌است می‌تواند تبعات بسیار زیادی در پی داشته باشد.[5] برخی از عوارض سزارین شامل موارد زیر است:

عوارض برای مادر

برخی از عوارض این عمل شبیه سایر عمل جراحی مانند عوارض بیهوشی مثل حالت تهوع، استفراغ، سردرد شدید و کمردرد، خطر از دست دادن حجم زیادی از خون، احتمال بروز حاملگی‌های پرخطر در آینده مثل جفت اکرتا، جفت سر راهی، طولانی شدن زمان زایمان، زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد می‌باشد.[7] عفونت‌های مثانه و رحم و آسیب سیستم ادراری از جمله عوارض دیگر است. همچنین سزارین ممکن است در بارداری‌های بعدی مشکلاتی مثل سخت جدا شدن جفت از رحم را ایجاد کند. اما یکی از خطرسازترین عوارض سزارین برای مادر که البته کم اتفاق می‌افتد گاهی می‌تواند شامل ترومبوز وریدی، تشکیل لخته های خون در پا ها یا ریه‌ های مادران باشد.

عوارض برای نوزاد

کودکان سزارینی ۵۰ درصد بیشتر در معرض ابتلا به آسم، دیابت، چاقی، آلرژی و بیماری سلیاک هستند.[5] افزایش شیوع اختلالات تنفسی در نوزادان به دلیل زایمان زودتر از موعد، یکی از شایع‌ترین عوارض در رابطه با تولد با سزارین است.

تأثیر بر روند تکامل

استفاده روزافزون از سزارین باعث شده تا زنانی که دارای لگن خاصره کوچک هستند و تا حدود اوایل قرن بیستم به خاطر درد زیاد در هنگام زایمان جان خود را از دست می‌دادند با توانایی زایمان، ژن خود را به نسل‌های بعدی منتقل کنند. بر اساس تخمین محققان، موارد تنگی مجاری زایمان از ۳۰ مورد در هر هزار زایمان در دهه ۱۹۶۰ به ۳۶ مورد در هر هزار زایمان در حال حاضر افزایش یافته‌است.

از سوی دیگر سزارین باعث افزایش تعداد نوزادان درشت‌تر می‌شود که البته سالم‌تر هستند. اما اگر نوزادان بیش از حد درشت باشند در جریان زایمان در رحم مادر گیر می‌کنند. این وضع در گذشته می‌توانست برای مادر و فرزند مرگبار باشد و افزایش سزارین باعث انتقال ژن‌های درشتی جثه از مادر به فرزند می‌شود.[8]

سزارین اورژانسی

سزارین‌های اورژانسی به ندرت اتفاق می افتد زمانی که مراقبت‌های قبل از زایمان با دقت و خوب انجام شود، اما احتمالا در بیمارستان‌ های دولتی بیشتر اجرا می شود، زیرا بانوان باردار فقط در مراحل پیشرفته زایمان یا زمانی که با پیچیدگی روبرو می شوند به این بیمارستان مراجعه می کنند. سزارین اورژانسی فقط و فقط زمانی است که خطری زندگی مادر یا نوزاد یا هر دو را به خطر بیندازد. این سزارین زمانی رخ می‌دهد که:

تاریخچه

ایران

در این زمینه اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما وجود داستانی در شاهنامه فردوسی مشخص می‌کند که این شیوه زایمان در ایران قدمتی هزاران ساله دارد. هنگام فارغ شدن رودابه، همسر زال و مادر رستم؛ به علت درشتی نوزاد با مشکل مواجه شده و درد بسیاری را متحمل می‌شود. زال برای حل این مشکل و نجات جان همسر و فرزندش از سیمرغ کمک می‌خواهد و این پرنده افسانه‌ای روشی که امروز به سزارین شهرت دارد را به زال آموزش می‌دهد. به این دلیل در فرهنگ ایران به این عمل «رستم‌زایی» یا «رستمینه» گفته می‌شود.

اروپا

در اروپا مشابه این روایت برای تولد سزار نقل می‌شود و ریشهٔ نام سزارین نیز از آن است.[9]

سزارین در ایران

آمار سزارین در ایران بالاتر از کشورهای پیشرفته‌است. کارشناسان و برخی پزشکان علت این امر را اختلاف تعرفه زایمان طبیعی در قیاس با سزارین و انگیزه‌های مالی پزشکان می‌دانند.[10][11]

در سال‌های اخیر به دنبال اجرایی شدن طرح تحول سلامت در کشور، کاهش 12 درصدی سزارین را شاهد هستیم.ضمن اینکه این روند کاهش با رشد مثبت روبروست.[12]

تلاش‌های بیشتری نیز در این زمینه انجام می‌شود،مانند: زایمان‌های بی درد دارویی یا بدون دارو،روش‌های حمایتی و تکنیک‌های کاهش درد توسط ماما، تا زایمان طبیعی در بین زنان گسترش بیشتری پیدا کند.[13]

جستارهای وابسته

منابع
  1. «عمل رستمينه». ۱۵/02/۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۵. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  2. «روند و ضرورت زایمان سزارین». مادرشو. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۰-۳۰.
  3. «نرخ عمل سزارین در دنیا». msnbc. ۱۲ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۶ آوریل ۲۰۱۰.
  4. «جنون سزارین در ایران». تایم. ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۱۶ آوریل ۲۰۱۰.
  5. ایران دومین کشور دنیا در سزارین خبرگزاری انتخاب
  6. کتاب راهنمای سزارین برای پرستاران
  7. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «[This is the current revision of this page, as edited by Lmp883 (talk Caesarean section]». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
  8. «'عمل‌های سزارین بر روند تکامل اثر گذاشته'». بی‌بی‌سی فارسی - ۱۶ آذر ۱۳۹۵.
  9. واژه یاب
  10. «یک پزشک اعتراف کرد خیانت برخی پزشکان بخاطر پول بیشتر!». وبگاه روزنامه قدس. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۴.
  11. «رئیس انجمن مامایی: با سزارین یک نسل بیمار تحویل جامعه می‌دهیم». وبگاه مشرق. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۴.
  12. باشگاه خبرنگاران جوان 19 دیماه1395 http://www.yjc.ir/fa/news/5930278/
  13. باشگاه خبرنگاران جوان 27 دیماه1395 http://www.yjc.ir/fa/news/5940157/

دکتر های زنان زایمان

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.