نعیم بن حماد

أبو عبد الله نُعَیم بن حَمّاد بن معاویة بن الحارث ابن همام بن سلمة بن مالک الخزاعی (درگذشته به ۱۳ جمادی‌الاول ۲۲۸ هـ. ق. /۱۸ فوریه ۸۴۳ میلادی در سامرا) محدث سنی مذهب اهل مرو رود که به دلیل نوشتن «کتاب الفتن و الملاحم»، که قدیمی‌ترین و مفصل‌ترین کتاب در زمینهٔ آخرالزمان و مهدویت در اسلام است، مشهور است.[1]

زندگی

او مدتی را در مصر گذراند و زمانی که در بغداد بود توسط معتصم احضار شد تا به «خلق‌شده بودن قرآن» اعتراف کند. اما از از اظهار نظر خودداری کرده و در سامرا زندانی شده و در همانجا درگذشت.[1]

حدیث

او از محدثانی مانند سفیان بن معاویه روایت کرده و محدثانی مانند محمد بخاری و یحیی بن معین از او روایت کرده‌اند. اگرچه او فردی موثق دانسته نشده و افرادی مانند احمد بن شعیب نسائی او را به جعل آزادانهٔ حدیث متهم کرده‌اند.[1] او یک اهل حدیث و همسو با احمد بن حنبل بود. رسول جعفریان او را یک اخباری بسیار ضعیف می‌داند که کارش گردآوری اخبار پراکنده و بی‌اساس بود. گفته‌شده که او زمانی جهمی مذهب بوده و بعدها اهل حدیث شده‌است.[2] از میان اهل سنت، عجلی، احمد بن حنبل، یحیی بن معین، و ابن حبان او را ثقه دانسته‌اند. اما نسائی، ابن عدی، ذهبی، ابن حجر عسقلانی او را تضعیف کرده‌اند.[3] حتی کسانی که او را تضعیف نکرده‌اند، او را به اشتباه در حدیث و توهمات نادرست متهم کرده‌اند.[4]

کتاب الفتن

کتاب الفتن از جمله کامل‌ترین گردآوری‌های احادیث در مورد حوادث آخرالزمان در اسلام است.[5] این کتاب دایرةالمعارفی از نقل‌ها در زمینهٔ فتنه‌های آخرالزمان است و منبع بسیاری از آثار بعدی در این زمینه است.[2] این کتاب ۷۷ باب دارد که از جملهٔ آنها مهدی موعود و نشانه‌های ظهورش است. نعیم بن حماد اکثر روایات را از صحابه یا تابعین نقل می‌کند و سند احادیث به پیامبر اسلام نمی‌رسد. این گونه روایات نه‌تنها از نظر شیعه ارزشی ندارند، از نظر اهل سنت نیز حجیت ندارند، چون موقوف‌اند و سند آنان به صحابی متوقف می‌شود.[3]

کتاب الفتن بعدها توسط بعضی از نویسندگان شیعی مانند سید بن طاووس گلچین شده (در کتابی با نام «التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن») و پس از آن روایات این کتاب در منابع شیعی راه پیدا کرده و در زمان صفویان به عنوان روایات شیعی مطرح گشته‌اند.[2]

جستارهای وابسته

منابع
  1. Pellat, Ch.. "Nuʿaym b. Ḥammād. بایگانی‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine" Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Brill Online, 2014
  2. جعفریان، رسول (۱۳۹۱). مهدیان دروغین. علم. ص. ۲۴-۲۵. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۲۴-۴۷۶-۸. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک)‌
  3. صادقی، مصطفی (۱۳۸۲). ««الفتن» ابن حماد قدیمی ترین کتاب در مهدویت». آینه پژوهش (۸۴): ۴۶–۵۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۱-۲۷.‌
  4. جلالی، سید لطف الله (۱۳۸۵). «بررسی کتاب «التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن»». علوم حدیث (۴۱): ۱۶۹–۱۸۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۱-۲۷.‌
  5. Michael Cook, "Apocalypticism." Religion Past and Present. Brill Online, 2014
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.