گینه

گینه با نام رسمی جمهوری گینه Republic of Guinea کشوری است در باختر آفریقا در سواحل اقیانوس اطلس. پایتخت آن کوناکری است. جمعیت این کشور ۱۳٬۱۳۳٬۰۰۰ نفر[6] و زبان رسمی آن فرانسوی است. زبان‌های بومی رایج آن عبارتند از فولانی، مالینکه و سوسو. این کشور در دوم اکتبر ۱۹۵۸ از فرانسه مستقل شده‌است. واحد پول گینه فرانک گینه است. ۸۵ درصد از جمعیت این کشور مسلمان هستند[7]و ۱۰ درصد از مردم این کشور نیز مسیحی‌اند.[8]

مختصات: ۷°۳۲′۱۷″ شمالی ۸°۲۹′۵۰″ غربی

جمهوری گینه République de Guinée (فرانسوی) Gine ߖߌ߬ߣߍ߫ کد زبان نامعتبر است. Republik bu Gine 𞤈𞤫𞤨𞤵𞤦𞤤𞤭𞤳 𞤦𞤵 𞤘𞤭𞤲𞤫 (Fula) گینه
پرچم Seal
شعار: "Travail, Justice, Solidarité" (فرانسوی) "کار، دادگری، همبستگی"
سرود: Liberté (فرانسوی) آزادی
موقعیت  گینه  (آبی تیره) – در آفریقا  (آبی روشن و خاکستری تیره) – در اتحادیه آفریقا  (آبی روشن)
پایتخت	کوناکری ۹°۳۱′ شمالی ۱۳°۴۲′ غربی
بزرگترین شهر	پایتخت
زبان(های) رسمی	زبان فرانسوی
زبان محلیs	فهرست زبان فرانسوی زبان عربی زبان انگلیسی زبان فرانسوی زبان فولانی زبان فولانی زبان مندیکا (N'Ko) Susu Kissi Koro Kpelle Toma Badyara Baga زبان بامبارایی Bassari Dan Guinea Dyula Landoma Limba Maninka Mano Pular Sua Wamey Yalunka Zialo
گروه‌های قومی (۲۰۱۴[1])	۳۳٫۹٪ مردمان فولانی ۳۱٫۱ Mandinka (Mande) ۱۹٫۱% Susu (Mande) ۴٫۵٪ Koniaka (Mande) ۴٫۷% Kissi (Mande) ۴٫۰٪ Kpelle ۱۰٫۲٪ سایرین
نام(های) اهلیت	Guinean
حکومت	حکومت متمرکز نظام ریاستی
• رئیس‌جمهور	آلفا کنده
• نخست‌وزیر	Ibrahima Kassory Fofana
قوه مقننه	مجلس ملی
استقلال
• از فرانسه	۲ اکتبر ۱۹۵۸
مساحت
• کل	۲۴۵٬۸۵۷ کیلومترمربع (۹۴۹۲۶مایل‌مربع) (۷۷ام)
• آبها (٪)	negligible
جمعیت
• برآورد سال ۲۰۱۶	۱۲٬۳۹۵٬۹۲۴[2] (۷۷ام)
• سرشماری ۲۰۱۴	۱۱٬۵۲۳٬۲۶۱[1]
• تراکم	۴۰٫۹ /به ازای هر کیلومترمربع (۱۰۵٫۹ /مایل‌مربع) (۱۶۴ام)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)	برآورد ۲۰۲۰
• کل	$۲۶٫۴۵۱ بیلیون[3]
• سرانه	$۲٬۳۹۰[3]
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی)	برآورد ۲۰۲۰
• کل	$۹٫۱۸۳ بیلیون[3]
• سرانه	$۸۱۸[3]
شاخص جینی (۲۰۱۲)	۳۳٫۷[4]
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۸)	▲ ۰٫۴۶۶[5] ۱۷۴ام
واحد پول	فرانک گینه (GNF)
منطقه زمانی	یوتی‌سی (ساعت گرینویچ)
جهت رانندگی	right
پیش‌شماره تلفنی	+۲۲۴
کد ایزو ۳۱۶۶	GN
دامنه سطح‌بالا	.gn

کشور گینه پیش از این، گینه کوناکری نامیده می‌شد. امروزه نیز گاه به آن گینه کوناکری می‌گویند تا از گینه بیسائو و جمهوری گینه استوایی بازشناخته شود.گینه از شمال باختری با گینه بیسائو و از شمال با سنگال و از شمال خاوری و خاور با مالی و همچنین از خاور با ساحل عاج و از جنوب خاوری با لیبریا واز جنوب با سیرالئون مرز مشترک دارد و از سوی باختر به اقیانوس اطلس پیوند می خورد. رودخانه نیجر، رودخانه گامبیا و رودخانه سنگال، همگی از بلندی‌های گینه سرچشمه می‌گیرند.[9]

شهرهای اصلی گینه عبارتند از کوناکری، کانکان، نزرکوره، کیندیا، لابه، گوئکدو، مامو و بوکه.

جغرافیا

کشور گینه با مساحتی معادل ۲۴۵٫۸۵۷ کیلومتر مربع در غرب آفریقا واقع شده و از شمال با کشورهای گینه بیسائو، سنگال و مالی و از شرق با مالی و ساحل عاج، از جنوب با سیرالئون و لیبریا هم‌مرز می‌باشد. مرز غربی این کشور به طول تقریبی ۳۰۰ کیلومتر را اقیانوس اطلس تشکیل می‌دهد. به‌طور کلی دما در کشور گینه در فصل خشک و بارانی متمایز می‌باشد. پایینترین دما حدود ۱۱ درجه در ماه‌های دسامبر و ژانویه و بالاترین دما در ماه‌های مارس و آوریل حدود ۳۵ درجه گزارش شده‌است. کشور گینه از نظر تقسیمات کشوری به ۷ استان و ۳۳ شهرستان و از نظر جغرافیائی طبیعی به چهار قسمت زیر بخش می‌شود:

گینه ساحلی یا گینه سفلی: حدود ۱۸ درصد از خاک گینه را تشکیل می‌دهد و شهرهای کوناکری، کیندیا، کویا، بوکه٬، دوبریکا، بوفا، فوره کاریا، فریا، تله مله در این منطقه قرار دارند و طایفه سْو سْو بیشتر در این ناحیه زندگی می‌کنند. گینه میانی یا فوتاجالون: این بخش ۲۰ درصد از خاک گینه را شامل شده و فولاها در این محدوده مستقر می‌باشند. شهرهای مهم این قسمت مامو، دالابا، لابه، توگه، کوبیا، پیتا، للوما، مالی، کوندارا و گاوال می‌باشد. گینه علیا: گینه علیا رودخانه مشهور نیجر از آن می‌گذرد. حدود ۴۰ درصد از خاک گینه را تشکیل داده و قوم مالینکه در این بخش متمرکز می‌باشند. شهرهای دابولا، سیگیری، کان کان، دینگیرای، کروسا، فرانا، کیروانی و ماندیانا در این منطقه قرار گرفته‌اند.

نقشه عوارض‌شناسی گینه.

گینه جنگلی: در جنوب غربی گینه قرار گرفته و ترکیبی از طایفه‌های مختلف در آن زندگی می‌کنند. شهرهای زره کوره، بیلا، لولا، ماسانتا، کی سی دوگو، گه که دو و یومو در این محدوده قرار دارند. جمهوری گینه در غرب آفریقا قرار دارد. از شمال با سنگال و گینه بیسائو، از جنوب با سیرالئون و لیبریا، و از شرق با مالی و ساحل عاج هم‌مرز است، از غرب نیز به اقیانوس اطلس محدود می‌شود. مساحت این کشور ۲۴۵٬۸۵۷ کیلومترمربع و جمعیت آن در حدود ۱۳ میلیون نفر است. پایتخت آن شهر کوناکری و زبان رسمی آن فرانسه‌است، در عین حال زبان‌های سوسو و مالینکه و سایر زبان‌های محلی نیز در آن رایج است.

رودها: نیجر، سنگال، بالا، کومبا، مالو و گامبیا قله‌ها: ناکاکا (۲۸۵۰ متر)

جزایر: تریستائو، لس دلوس و کوبنومبی

تقسیمات کشوری

گینه به هشت استان تقسیم شده که این استان‌ها نیز جمعاً به ۳۳ شهرستان تقسیم شده‌اند. مراکز همه هشت استان با خود استان‌ها هم‌نام هستند.

نقشه گینه.

استان	جمعیت	نقشه
بوکه	۹۶۵٬۷۶۷
فارانا	۸۳۹٬۰۸۳
کانکان	۱٬۴۲۷٬۵۶۸
کوناکری	۲٬۳۲۵٬۱۹۰
کیندیا	۱٬۳۲۶٬۷۲۷
لایه	۹۰۳٬۳۸۶
مامو	۷۱۹٬۰۱۱
نزره‌کوره	۱٬۵۲۸٬۹۰۸

شهر	جمعیت[10]
کوناکری	۱٬۷۶۷٬۰۰۰
انزره کوره	۱۳۳٬۰۰۰
کیندیا	۱۱۷٬۰۰۰
کان کان	۱۱۴٬۰۰۰

تاریخ

کشوری که امروزه گینه نام دارد در قدیم به یک‌رشته از پادشاهی‌های آفریقایی تعلق داشت. سده‌ها پیش، کشور گینه و مناطق مالی و سنگال امپراتوری بزرگی را تشکیل می‌دادند که از میان رفت. در سده ۱۵م. پرتغالی‌ها وارد این سرزمین شدند و بر آن حکومت راندند. در سده ۱۷ دولت اسلامی فولانی در منطقه فوتاجالون تشکیل شد.

گینه در ۱۸۴۹ مستعمره فرانسه شد و گینه فرانسه نام گرفت و بخشی از آفریقای غرب فرانسه شد.[11] گینه در ۲ اکتبر ۱۹۵۸ مستقل شد و نخستین مستعمره فرانسه بود که به‌طور مسالمت‌آمیز مستقل شد. گینه از زمان استقلال تا انتخابات ۲۰۱۰ توسط حکمرانان خودکامه‌ای اداره شد که باعث شده‌اند که این کشور یکی از فقیرترین کشورهای جهان شود.[12][13][14]

گینه استقلال خود را در ۱۹۵۸ به رهبری احمد سکوتوره به دست آورد. احمد سکوتوره در روز ۱۵ ژانویه سال ۱۹۵۹ میلادی به مقام ریاست جمهوری گینه انتخاب گردید. او با کشورهای سوسیالیستی روابط نزدیکی برقرار کرد و یک حکومت مارکسیستی با حزب واحد تشکیل داد. روابط میان پاریس و کوناکری بین سال‌های ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۵ میلادی به‌طور کامل قطع شدند. در اواخر سال‌های دهه ۱۹۷۰ میلادی احمد سکوتوره در سیاست مارکسیستی خود تعدیل کرد و به کشورهای اسلامی نزدیک شد. احمد سکوتوره پس از این که در سال ۱۹۵۹ میلادی به قدرت رسید در ۵ نوبت متوالی به مقام ریاست جمهوری انتخاب گردید و به مدت بیست و پنج سال از ۱۹۵۸ تا ۱۹۸۴ بر این کشور حکومت نمود.

پس از مرگ وی در سال ۱۹۸۴ میلادی، لانسانا کونته در یک کودتای ارتشی، قدرت را در این کشور به دست گرفت و به مدت بیست چهار سال در این کشور حکومت کرد. کونته در دوران حکومتش با مشکلات متعدد داخلی روبه رو بود و برای تداوم قدرت خود به نیروی ارتش تکیه می‌کرد. در یکی از آخرین نمونه‌های این شیوه حکومت، تظاهرات سال ۲۰۰۷ مردم گینه در اعتراض به شرایط سخت اقتصادی به شدت توسط نیروهای دولتی سرکوب شد و دست کم ۱۸۶ نفر از معترضان کشته شدند. وی به دلیل شیوه استبدادی در حکومت، به دیکتاتور گینه شهرت یافت و سرانجام در اوایل دی ماه سال جاری ۱۳۸۷ به دلیل بیماری قلبی در گذشت.

سیاست

بر اساس قوانین این کشور، در صورت درگذشت رئیس‌جمهور، می‌بایست رئیس مجمع ملی (رئیس مجلس نمایندگان) امور کشور را به‌طور موقت به دست گیرد تا ظرف ۶۰ روز، انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود؛ اما یک گروه نظامی به رهبری یک سروان ارتشی به نام موسی دادیس کامارا، با اعلام کودتا، دولت و قانون اساسی را منحل نمود و حکومت را در این کشور به دست گرفت. نظامیان کودتاچی، در نخستین اظهار نظرها اعلام نمودند که انتخابات آزاد را در سال ۲۰۱۰ برگزار خواهند کرد، سرانجام در روز ۲۷ ژوئن ۲۰۱۰ اولین انتخابات آزاد و دمکراتیک گینه از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۵۸ برگزار شد و با توجه به تعدد نامزدها، این انتخابات به دور دوم کشیده شد؛ و در دور دوم این انتخابات که در هفتم نوامبر این سال برگزار شد، پروفسور آلفا کنده به عنوان نخستین رئیس‌جمهور گینه در انتخابات به پیروزی رسید.

گینه‌ای‌ها پس از تاخیرهای متعدد و لطمه دیدن کارزار انتخاباتی توسط ناآرامی‌های خونبار، روز ۱۲ مه ۲۰۱۳ در نخستین انتخابات پارلمانی این کشور در یک دهه اخیر شرکت کردند. این انتخابات که ابتدا قرار بود شش ماه پس از تحلیف «آلفا کنده»، رئیس‌جمهوری گینه در سال ۲۰۱۰ برگزار شود، به خاطر مناقشات بر سر سازماندهی آن به تأخیر افتاد و این باعث تحریک تنش‌های خونبار قومی شد که از زمان استقلال گینه از فرانسه در سال ۱۹۵۸ جامعه گینه را تهدید می‌کند. مجمعی که در نتیجه این انتخابات تشکیل می‌شود جایگزین هیئت انتقالی خواهد شد که از زمان پایان حاکمیت نظامی در سال ۲۰۱۰ کشور را اداره می‌کند.[15]

سیاست گینه به‌طور معمول حدود ۲۰ گروه قومی را رو به روی هم قرار می‌دهد؛ گروه‌هایی که از جهاتی با یکدیگر در سازگاری زندگی می‌کنند. «فولانی» بزرگترین گروه قومی است که حدود ۴۰ درصد جمعیت گینه را تشکیل می‌دهد و پس از آن «مالینکه» و «سوسو» قراردارند.[15] رئیس‌جمهوری که از قوم مالینکه است «تجمع مردم گینه» را رهبری می‌کند و مدعی پشتیبانی از سوسیالیسم است. این در حالی است که رقیب اصلی او، دیالو، یک «فولانی» است و ریاست اتحادیه مرکزی لیبرال نیروهای دموکراتیک گینه را برعهده دارد.[15]

اقتصاد

جمهوری گینه دارای مواد معدنی فراوانی است. حدود یک سوم ذخایر قطعی بوکسیت (ماده اولیه آلومینیم) دنیا، بیش از ۸/۱ میلیارد متریک تن سنگ آهن با عیار بالا، میزان قابل توجهی از ذخایر طلا و الماس در این کشور وجود دارد. وجود زمین مناسب برای کشاورزی و آب فراوان و وضعیت آب و هوایی، شرایط مناسبی را برای کشاورزی مکانیزه در مقیاس صنعتی فراهم آورده‌است. صادرات قهوه نیز یکی از منابع ورود ارز به این کشور است.

سرزمین گینه دارای منابع عظیم بوکسیت، الماس، طلا و آهن می‌باشد به گونه‌ای که در خاک و زمین نقاط مختلف شهر کوناکری و بسیاری از مناطق این کشور، ذرات آهن مشاهده می‌گردد. محصول عمده این کشور، غلات، برنج، موز، قهوه، ارزن و بادام زمینی است و صادرات آن قهوه، عسل، موز، آهن خام و آلومینیوم خام می‌باشد.

گینه از نظر کانی‌ها ازجمله بوکسیت، الماس و طلا بسیار غنی است. این کشور دومین تولیدکننده بزرگ بوکسیت در جهان است.

مردم

دین: ۸۵ درصد مردم، مسلمان و باقیمانده اکثراً مسیحی می‌باشند. این کشور شکلی هلالی دارد و سرچشمه رود نیجر در بلندی‌های جنوب شرقی آن قرار گرفته‌است.

مردم گینه به ۲۴ قوم گوناگون تعلق دارند و بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اقوام این کشور به ترتیب فولا ۴۰ درصد، ماندینگو ۳۰ درصد و سوسو ۲۰ درصد، هستند. ۸۵ درصد از جمعیت این کشور مسلمان هستند[7] و مسیحیان که بیشتر پیرو کلیسای کاتولیک رومی می‌باشند حدود ۱۰ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند. زبان رسمی گینه فرانسوی است ولی بیش از ۲۴ زبان محلی نیز در این کشور رایج است. مردم گینه به عنوان کم‌ترین مصرف‌کننده سیگار در جریان هستند

فرهنگ

پانزده روزنامه و نشریه ادواری در این کشور منتشر می‌شود. میزان باسوادی نیز طبق آمار رسمی یونسکو ۳۵٫۹ درصد است. علاوه بر گروهی از شیعیان بومی در این کشور، گروه‌هایی از وهابی‌ها، بهایی‌ها و احمدیه قادیانی در این کشور فعالیت تبلیغی و آموزشی دارند.

منابع

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به گینه در ویکی‌گفتاورد موجود است.

http://en.wikipedia.org/wiki/Guinea

1. "Etat et Structure de la Population Recensement General de la Population et de l'habitation 2014" (PDF). Direction Nationale de la Statistique de Guinée. Archived from the original (PDF) on 24 November 2019. Retrieved 27 March 2020.
2. "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Retrieved 10 September 2017.
3. "Guinea". International Monetary Fund. Retrieved 18 April 2012.
4. "GINI index (World Bank estimate)". World Bank. Archived from the original on 10 January 2019. Retrieved 10 January 2019.
5. "Human Development Report 2019". برنامه عمران ملل متحد. 10 December 2019. Archived from the original (PDF) on 21 May 2020. Retrieved 10 December 2019.
6. «World Population Prospects - Population Division - United Nations». population.un.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۶.
7. بایگانی‌شده در ۵ فوریه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine
8. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۱۴.
9. ,niger river basin, gambia river basin
10. "Guinea Population (2020) - Worldometer". www.worldometers.info. Retrieved 2020-05-27.
11. "History of Guinea". Historyofnations.net. Archived from the original on 11 May 2011. Retrieved 28 March 2010.
12. Zounmenou, David (2 January 2009). "Guinea: Hopes for Reform Dashed Again". allAfrica.com. Retrieved 27 December 2009.
13. "UN Human Development Report 2009". Hdrstats.undp.org. Archived from the original on 13 April 2010. Retrieved 28 March 2010.
14. Ross, Will (2 October 2008). "Africa | Guineans mark '50 years of poverty'". BBC News. Retrieved 28 March 2010.
15. خبرگزاری ایسنا. ۷ مهر ۹۲.

ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای گینه دارد.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ گینه موجود است.