خاندان دادوی
خاندان دادوی سوادکوهی(دادو یا دائو) از خانواده‌های مهم در طبرستان بودند. این خاندان در زمان کریم‌خان زند با شکست دادن ایل قاجار، قدرت را در مازندران به دست گرفتند. از جمله مشاهیر دادوی نخستین فرد از این خاندان که توسط کریم‌خان زند لقب بیگلربیگی دریافت محمد دادوی(محمد خان دادو یا محمد خان سوادکوهی) (حاکم مازندران میان ۱۱۷۲–۱۱۸۶ قمری)، جانشین او مهدی خان دادو (میان ۱۱۸۶–۱۱۹۳ قمری)، رضاقلی خان دادو از عارفان ناصری و میرزا عباس خان دادو از شاعران عهد ناصری، را می‌توان نام برد.
| بخشی از مجموعه مقالات تاریخ طبرستان و دیلم |
 |
 گرگان •  طبرستان •  گیلان •  تالش |
به قدرت رسیدن
پس از مرگ نادر، محمدحسن‌خان قاجار به مبارزه علیه زندیان پرداخت و بر سر تصرف مازندران با آنان درگیر شد. پس از گریختن محمدحسن‌خان به سمت مازندران و تعقیب او توسط طرفداران کریم‌خان زند، آقا محمد خان دادو که از کدخداهای جزء در سوادکوه بود، به لشکریان زندیه پیوست. فرمانده لشکر زندیه برای جلب توجه مردم مازندران، که اکثراً طرفدار قاجار بودند، به محمد دادو توجه کرده و به او لقب خانی داد. نهایتاً قاجار از آن‌ها شکست خورده و آغا محمد خان (قاجار)به عنوان گروگان به زندیه تحویل داده‌شد و پس از این زندیه حکومت مازندران را به خاندان دادو سوادکوهی سپردند.[1]
اقدامات
از اقدامات محمدخان سوادکوهی ساخت «خندق کلباد» (به مازندرانی: جرکلباد) بود. این خندق که احتمالاً بر روی ویرانه‌های حصار فرخان کبیر ساخته شده‌بود، از مردم بهشهر و شرق مازندران در برابر حملات ترکمن‌ها دفاع می‌کرد. [2] همچنین مرمت مسجد فرح‌آباد به دستور کریم خان زند و توسط محمد دادوی انجام گرفت.[3]
منابع
- علی اکبر عنایتی. «خاندان دادوی سوادکوهی» (PDF). تاریخ و جغرافیای ایران و جغرافیای تاریخی و تاریخ محلی: ۷۴۳–۷۵۷.
- رابینو، هاسنت لویی. «مازندران و استرآباد». فصل یکم. صفحهٔ ۴۱.
- «بهشهر». دانشنامه اسلام.