کادوسیان

کادوسیان (به یونانی: Kαδoύσιοι) مردمانی بودند که در دورهٔ باستان در گیلان و آذربایجان می‌زیسته‌اند(تالش ها). به نظر رودیگر اشمیت در دانشنامهٔ ایرانیکا، آن‌ها از اقوام ایرانی‌تبار بودند. به‌گفتهٔ استفان بیزانسی در بین دریای خزر و دریای سیاه سکونت داشتند و بنا بر گفتهٔ استرابو، در کرانهٔ جنوب غرب دریای کاسپین و جنوب رود ارس، بین آلبانی در شمال و ماردی در شرق یعنی در بخش کوهستانی مادیه پیرامون پاراچوآتراس می‌زیستند.

قلمرو کادوسی ها ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح

ریشه تاریخی
کادوسیان دز زمان هخامنشیان

این مردمان در کنار گِل‌ها، آماردها، ویتی، آناریاکه و دیگران ذکرشده و پرشمار، مهاجرت‌کننده و یغماگر توصیف شده‌اند. استرابو همچنین ذکر می‌کند که مارکوس آنتونیوس، در یک اردوکشی علیه پارتیان فهمید کادوسیان زوبین‌اندازها و پیاده‌نظامی عالی دارند و بنابراین با کسنوفون که آن‌ها را جنگاورترین می‌خواند هم‌نظر است. به نظر می‌رسد که فرضیهٔ غیر ایرانی و حتی ترک یا تاتار بودن کادوسی‌ها ناشی از خلط آن‌ها با آناریاکه‌ها بود که توسط استرابو و دیگران در کنار کادوسیان ذکر شده‌اند و به‌سبب ریشه‌شناسی نام آن قبیله غیر آریایی بود.[1]

پلوتارک، نویسنده ی یونان باستان، کادوس را سرزمینی کوهستانی با راه های دشوار معرفی نمود که همیشه ابر آسمانش را پوشانده و در جنگل هایش سیب و گلابی خودرو می روید. استرابون، جغرافی دان یونانی زیستگاه کادوسیان را بلندی های کوهستانی بخش غربی و نیز قسمت جلگه ای گیلان می دانست. به گزارش سرهنری راولینسون کوهستان های شمالی و جنوبی دره ی سپید رود، زیستگاه طوایف کادوسی به شمار می رفت.

به نظر می‌رسد که کادوسیان با دولت مرکزی هخامنشی، پیوسته مشکل داشته‌اند:[2] می‌دانیم که در سال ۴۰۵ پیش از میلاد، در اواخر حکومت داریوش دوم شورشی رخ داده بود که تا شورش کوروش کوچک ادامه داشت و نیز موارد دیگر رخ داده‌است. به‌طور خاص، در مورد اردوکشی اردشیر دوم علیه کادوسیان در جریان شورش بزرگ ساتراپی در حدود سال۳۸۰ پیش از میلاد، شواهدی موجود است. این اردوکشی شکستی مفتضحانه بود و تنها مذاکرات دیپلماتیک توسط ساتراپ تیریبازوس عقب‌نشینی را ممکن کرد و خود شاه پیاده راه پیمود.[3]

گفته‌شده که داریوش سوم در پی شکست دادن کادوسیان در نبردی تن به تن در جریان اردوکشی علیه آن قبیله در اولین سال‌های حکومت اردشیر سوم ساتراپ ارمنستان شده بود. کادوسیان به همراه مادها و دیگر شمالی‌ها در سپاه داریوش سوم می‌جنگیدند و به سوی مقدونیان در آربلا / گوگمل پیش می‌رفتند، گرچه ترکیب دقیق آن ارتش، در منابع متغیر ذکر شده‌است.[4]

کادوسیان در زمان کورش بزرگ بخشی از سپاهیان هخامنشی را تشکیل می‌دادند و به کورش وفادار بودند. به گزارش پلوتارک اینان در میانهٔ پادشاهی هخامنشیان بر ایشان شوریده‌اند. در زمان چیرگی سلوکیان بر ایران اینان را در سپاه سلوکی نیز می‌بینیم. برای نمونه در نبرد رافیا با مصر کادوسیان بخشی از جنگجویان سلوکی بوده‌اند.

واپسین نشانه‌های از کادوسیان در زمان اشکانیان در تاریخ دیده می‌شود. می‌نماید که اینان در دیگر تیره‌های کرانهٔ دریای کاسپین حل شده‌باشند.

کادوسیان در دوره مادها

گفته‌شده که کادوسی‌ها از نی‌نوس، شاه افسانه‌ای آشوری‌ها شکست خوردند. در دورهٔ مادها آنان آشکارا قادر به حفظ استقلال‌شان بوده‌اند و حتی گفته‌شده در دورهٔ ارتئوس، وقتی یک پارسی به نام پارسوندَس[5] که از دست مادها گریخته بود، آن‌ها را مجبور کرد تا با مادها بجنگند؛ بنابراین کادوسیان هرگز تابع شاهان ماد نبوده‌اند و فقط در دورهٔ کوروش بود که گفته‌شده آن‌ها داوطلبانه فرمان‌بردارش شدند. بنابر گفتهٔ کسنوفون، او هنگام مرگ، پسرش تانااوکسارس را به ساتراپی مادها، ارمنیان و کادوسیان گمارد.[6]

کادوسی‌ها در هیچ‌کجای منابع کهن ایرانی ذکر نشده‌اند، در نتیجه از منشأ نام‌شان یا ساتراپی‌ای که بدان تعلق داشتند اطلاعی در دست نیست.[7] در هیچ‌کجای دیگر شرق نزدیک باستان شواهدی در دسترس نیست. اشاره نشدن به کادوسیان در منابع ایران باستان نباید موجب تشویش خاطر گردد بلکه باید به اصطلاح دیگری غیر از کادوس اندیشید.

پانویس
  1. Schmitt, CADUSII.
  2. "Barthold, V. and Soucek, S. : An Historical Geography of Iran (Paperback, Hardcover and eBook) page 230". Princeton University Press. Retrieved 2018-12-28.
  3. Schmitt, CADUSII.
  4. Schmitt, CADUSII.
  5. برادر زن رهبر کادوسی‌ها
  6. نی‌نوس ممکن است همان شمشی-اداد پنجم تاریخی باشد
  7. ماد یا در زمان‌هایی شاید هیرکانی

منابع
  • ای. م. دیاکونوف. تاریخ ماد. ترجمه کریم کشاورز. انتشارات: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. تهران ۱۳۸۰. شابک ‎۹۶۴−۴۴۵−۱۰۶−۶

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.