اوئیش‌دیش
اوئیش دیش (Uišdiš) به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم در دههٔ هشتم قرن هشتم - ۷۲۰ - پ. م. تحت فرمان ایرانزو پادشاه ماننا قرار داشت ولی در مرزهای پادشاهی ماننا، متصرّفات فرمانفرمایان نیمه مستقلی قرار داشتند که برای موجودیت ماننا خطرناک بودند. یکی از نواحی نیمه مستقل سرزمین ماننا، عبارت بود از ناحیهٔ اوئیش دیش تحت فرمان فردی با نام بغداده[1] بود. محل این پادشاهی را نزدیک شهرستان بناب وروستای روشت بزرگ ( در تلفظ ترکی به نام اییوویش) قرار می‌دهند که ازجمله دلایل این رخداد یافت منطقه و تجهیزات نظامی و باستانی متعلق به زمان اؤئیش دیش یا هزاره اول و وجود دیوار ( دژ ) قدیمی تا چندین سال پیش در روستای روشت بزرگ مربوط به هزاره اول می باشد .
| اوئیش‌دیش | |
|---|---|
 نمای یک شهردژ | |
| نام | اوئیش‌دیش |
| کشور | ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | حدودبناب امروزی |
| اطلاعات اثر | |
| نوع بنا | سرزمین. شهردژ. قبیله |
| کاربری | ناحیه، کشور |
| دیرینگی | آغاز هزارهٔ یکم |
موقعیت جغرافیایی
ناحیهٔ مزبور یکی از ایالت‌های کشور ماننا (در حدود آذربایجان ) بشمار می‌آمد و موقعیت آن در کرانه‌های شرقی یا جنوب شرقی دریاچه اورمیه احتمالا بناب واقع بوده . در آغاز جانشینانی از جانب دولت ماننا یا آشور بر آن حکمرانی می‌نمود[2]. اما ساکنان اوئیش‌دیش در آن زمان نخستین کسانی بودند که پرچم استقلال خواهی را قبل از دیگر اقوام و قبایل بر دوش کشیدند. آشوریان فرمانروایان کوچک و استقلال طلب را در اراضی مستعمرهٔ خویش را بل آلی می‌نامیدند[3].
اوضاع سیاسی اوئیش‌دیش
ایرانزو که علاوه بر کشور ماننا بر ناحیهٔ اوئیش‌دیش نیز فرمانروا بود در سال - ۷۱۶ پ. م. - در گذشت، در آن سال پسر وی آزا از جانب سارگون دوم بر تخت سلطنت نشست. بغداده (Bagdattu)، فرمانروای محلی اوئیش‌دیش به همراه چند فرمانروای دیگر علیه اَزا، پسر و جانشین ایرانزو شورید.[1]
متاتی فرمانفرمای زیکرتو و تلوسینا فرمانفرمای آندیا به همراه بغداده فرمانفرمای اوئیش‌دیش علیه اَزا دست‌نشاندهٔ آشور خروج کردند، ازا دستگیر و به هلاکت رسید. سارگون‌دوم بیدرنگ مداخله نمود و موفق به دستگیری بغداده شد و فرمان داد پوست از تنش بکنند و لاشهٔ او را در معرض تماشای ماننائیان قرار دهند.
از مصائبی که بر سر بغداده آمد بالنسبه می‌توان به مفهوم بلالی پی‌برد در واقع اغلب فرمانفرمایان کوچک دچار چنین سرنوشتی می‌شدند و احتراز از بلا غیره ممکن بود. نزد عوام حاکمان دست نشانده به بلا کشیده، دردمند یا به بلالی شهره بودند.
پانویس
- The Cambridge History of Iran, Volume 2, (1985) Cambridge University Press, p. 81.
- رئیسانی که دست نشاندهٔ ماننا یا آشور بودند به این لقب موسوم می‌شدند. در اصل این نوع مستمرات، زمین اختصاصی شاهان آشور یا همان شهر شاهی بودند که تحت عنوان «شاکنّو» به شاهزادگان یا معتمدین شاه واگذار می‌شد.
- این اصطلاح ممکن است در زبان فارسی معادل بلا، بلاکش تعبیر شود.Bel-âli
پیوند به بیرون
پیش از پادشاهی ماد | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| دوران تکوین |
| ||||||||||||||||
| سکنه ماننا |
| ||||||||||||||||
| سکنه ماد |
| ||||||||||||||||
| متجاوزین |
| ||||||||||||||||
| القاب |
| ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| منابع کهن |
|  | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|