چیش‌پیش

چیش‌پیش (به پارسی باستان: ) (زاده ۶۵۰ پ.م - درگذشتهٔ ۶۲۰ پ.م) فرزند و جانشین هخامنش، شاه سرزمین پارس بود.

چیش پیش
شاه پارس
سلطنت	۶۵۰ - ۶۲۰ پ.م.
پیشین	هخامنش
جانشین	کوروش یکم آریارمنه
زاده	پارسوماش
درگذشته	۶۲۰ پ.م.
آرامگاه	گور دختر (احتمالاً)
فرزند(ان)	کوروش یکم آریارمنه
خاندان	هخامنشی
پدر	هخامنش

نام

نام وی چیش‌پیش یا تیش‌پیش و حتی کیش‌پش (پارسی باستان: ČIŠPIŠ/چیش‌پیش؛ عیلامی: Zi-iš-pi-iš/زی-ایش-پی-ایش؛ بابلی: Ši-iš-pi-iš/شی-ایش-پی-ایش؛ یونانی: Teíspēs/تَیس‌پیس یا Tíspēs/تیس‌پیس)[1] بوده است.

حکومت

چیش‌پیش در درازای پادشاهی خود انشان را تصرف کرد و افزون بر پارسه بر انشان نیز چیره شد. او دارای دو فرزند بود که پس از او هر دو به فرمان‌روایی رسیدند. یکی از این فرزندان آریارمنه و دیگری کورش یکم بود. آریارمنه به فرمان‌روایی پارسوماش و کورش یکم شاهِ انشان شد. بعدها آریارمنه جای خود را به فرزندش آرشامه و کورش یکم جای خود را به کمبوجیه یکم، پدر کورش بزرگ داد. این درست در زمانی بود که مادها قلمرو خود را گسترش داده و پارسیان از آنان فرمان‌برداری می‌کردند و به آن‌ها خراج می‌پرداختند.

به روایت کتیبه بیستون[2] که تألیف هرودوت نیز تاییدکننده آن است[3] از سده هفتم پ.م. در سرزمین پارس خاندان هخامنشیان حکومت می‌کردند[4] پس از هخامنش بنیان‌گذار خاندان هخامنشی و پسرش چیش‌پیش این خاندان به دو شاخه جدا گشت که هر دو در سرزمین پارس پادشاهی داشتند. ظاهراً شاخه نخست فرمان‌روایان انشان و شاخه دوم فرمان‌روای پارسوماش بودند و خاندان کوروش بزرگ از شاخه یکم و خاندان داریوش بزرگ از شاخه دوم بودند.

پانویس

1. Schmitt، ČIŠPIŠ، صص۶۰۰-۶۰۱.
2. Beh, I. 1-4
3. هرودوت دو شجرهٔ خانوادگی را توأم ساخته خاندان داریوش - خشایار را با کوروش بزرگ یک کاسه کرده. بدین سبب نام چیش‌پیش (تئ‌سپ) دو بار آمده
4. پس از آنکه اراضی مزبور که متعلق به عیلام بوده قبایل پارسی آن را اشغال کردند

منابع

• ای. م. دیاکونوف. تاریخ ماد. شابک ‎۹۶۴−۴۴۵−۱۰۶−۶

• Schmitt, Rüdiger (1992). "ČIŠPIŠ". Encyclopædia Iranica. ۵. New York: Bibliotheca Persica Press. p. صص۶۰۰-۶۰۱. Retrieved ۲۰۱۲-۰۷-۲۳.

پیوند به بیرون

آتشکده جاویدان مسجد سلیمان

پیشین: هخامنش

چیش‌پیش شاه پارس ۶۵۰ - ۶۲۰ پیش از میلاد

جانشین: کوروش یکم و آریارمنه