مردم نیاهندواروپایی

مردم نیا-هندو-اروپایی (به انگلیسی: Proto-Indo-European people) نامی‌است برانگاشته برای گویشوران زبان نیا-هندواروپایی، مردمانی که در روزگار پیشاتاریخ در اوراسیا می‌زیسته‌اند. آگاهی ما از این مردمان مبتنی بر گمانه زنی در بازسازی زبانی و داده‌های باستان‌شناختی است. نیاهندواروپاییان نیاکان هندواروپاییان بوده‌اند. زمان زندگی این مردمان به دوران نوسنگی متاخر یا حدود هزاره چهارم پیش از میلاد بازمی‌گردد. اینان بر پایه نظریه های گوناگون به‌احتمال در ایران کنونی و جنوب قفقاز[1][2][3][4]، ارمنستان[5]، جنوب آناتولی[6]یا سبزدشتهای کاسپی-پونتی[7]در شمال غربی ایران می‌زیسته‌اند. بر پایه یکی از نظریه ها در هزارهٔ دوم پیش از میلاد شاخه‌هایی از این مردمان به مناطق دیگر اوراسیا راهی شدند، از جمله در آناتولی (هیتی‌ها، اژه‌ای‌ها و تمدن میسنی ) و شمار دیگری هم رهسپار اروپای غربی، جنوب سیبری و آسیای میانه شدند. بسیاری از پژوهشگران در گذشته نیاهندواروپایی‌ها و آریایی‌ها را یکی می‌انگاشتند.

بخشی از رده:هندواروپایی
موضوعات هندواروپایی
زبان‌های هندواروپایی فهرست زبان‌های هندواروپایی تاریخی زبان آلبانیایی زبان ارمنی بالتواسلاوی زبان‌های بالتیک زبان‌های اسلاوی زبان‌های سلتی زبان‌های ژرمنی زبان‌های هلنی‌تبار زبان یونانی زبان‌های هندوایرانی زبان‌های هندوآریایی زبان‌های ایرانی زبان‌های ایتالی زبان‌های رومی منقرض‌شده آناتولی تخاری دیرین‌بالکان Dacian ایلیری Liburnian Messapian Mysian Paeonian فریجی تراسی بازسازی‌شده زبان نیا-هندواروپایی Phonology: Sound laws, Accent, Ablaut فرضی Daco-Thracian Graeco-Armenian یونانی-آریایی Graeco-Phrygian Indo-Hittite Italo-Celtic Thraco-Illyrian دستور Vocabulary Root Verbs Nouns Pronouns شمارگان پیش-هندو-اروپایی Particles سایر Proto-Anatolian Proto-Armenian نیاژرمنی (زبان نیانورس) Proto-Celtic Proto-Italic Proto-Greek Proto-Balto-Slavic (Proto-Slavic) زبان نیاهندوایرانی (زبان نیاایرانی)
علم زبان Hittite texts Hieroglyphic Luwian Linear B ریگ‌ودا اوستا هومر سنگ‌نبشته بیستون Gaulish epigraphy Latin epigraphy Runic epigraphy Ogam Gothic Bible Armenian Bible Slanting Brahmi Old Irish glosses
ریشه‌ها خاستگاه نیاهندواروپاییان نیاهندواروپاییان جامعه دین نیاهندواروپایی Mainstream فرضیه کورگان Indo-European migrations Eurasian nomads Alternative and fringe فرضیه آناتولیایی فرضیه ارمنستان آریاییان بومی Baltic homeland Paleolithic Continuity Theory
باستان‌شناسی مس‌سنگی Pontic Steppe Domestication of the horse کورگان فرضیه کورگان Steppe cultures Bug-Dniester Sredny Stog Dnieper-Donets Samara Khvalynsk فرهنگ گورچالی Mikhaylovka culture Caucasus فرهنگ مایکوپ East-Asia Afanasevo Eastern Europe Usatovo Cernavodă Cucuteni Northern Europe Corded ware Baden Middle Dnieper عصر برنز Pontic Steppe گردونه فرهنگ گورچالی Catacomb Multi-cordoned ware Poltavka فرهنگ گورالواری Northern/Eastern Steppe فرهنگ آباشه‌وو فرهنگ آندرونوو Sintashta Europe Globular Amphora Corded ware Beaker Unetice Trzciniec Nordic Bronze Age Terramare Tumulus فرهنگ زمین خاکستردان Lusatian South-Asia تمدن آمودریا Yaz Gandhara grave عصر آهن Steppe Chernoles Europe Thraco-Cimmerian فرهنگ هالشتات Jastorf Caucasus Colchian India Painted Grey Ware Northern Black Polished Ware
مردم و جوامع عصر برنز Anatolians مردم ارمنی تمدن میسنی هندوایرانیان عصر آهن Indo-Aryans مردم هندوآریایی Iranians مردمان ایرانی سکاها ایرانیان فارسی‌زبان ماد Europe سلت‌ها گل‌ها (فرانسه) Celtiberians Insular Celts یونانی‌ها Italic peoples ژرمن‌ها Paleo-Balkans/Anatolia: تراکیان داس‌ها ایلیری‌ها Phrygians قرون وسطی East-Asia تخارها Europe بالت‌ها Slavs Albanians قرون وسطی Indo-Aryan Medieval India Iranian ایران بزرگ
دین و اسطوره‌شناسی بازسازی‌شده دین نیاهندواروپایی کیش کهن آریایی تاریخی Hittite Indian دین ودائی هندوئیسم آیین بودایی جین (دین) Iranian اساطیر ایران مزدیسنا Kurdish یزیدیان اهل حق دین سکایی اساطیر آسی سایر اساطیر ارمنستان اروپا Paleo-Balkans دین یونان باستان آیین در روم باستان Celtic Irish Scottish Breton Welsh Cornish Germanic Anglo-Saxon Continental Norse Baltic Latvian Lithuanian Slavic Albanian آداب Fire-sacrifice Horse sacrifice ساتی (رسم) انقلاب زمستانی/یول
مطالعات هندواروپایی پژوهشگران ماریا گیمبوتاس جیمز پاتریک مالری موسسات Copenhagen Studies in Indo-European انتشارات Encyclopedia of Indo-European Culture The Horse, the Wheel and Language Journal of Indo-European Studies Indogermanisches etymologisches Wörterbuch Indo-European Etymological Dictionary

جستارهای وابسته

• زبان های هندواروپایی
• زبان‌شناسی تطبیقی
• زبان نیا-هندواروپایی
• مهاجرت هندوآریایی‌ها

منابع

1. «Who We Are and How We Got Here by David Reich review – new findings from ancient DNA | Science and nature books | The Guardian». amp-theguardian-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۱۸.
2. "How Genetics Is Changing Our Understanding of 'Race'". www.nytimes.com. Retrieved 2019-12-18.
3. "What Happens When Geneticists Talk Sloppily About Race". The Atlantic. Retrieved 2019-12-18.
4. "David Reich Unearths Human History Etched in Bone". www.nytimes.com. Retrieved 2019-12-18.
5. Thomas V. Gamkrelidze and V.V. Ivanov. The Early History of Indo-European Languages (به English).
6. Healey, John F. (1989-01-01). "Archaeology and Language: the puzzle of indo-european origins. By Colin Renfrew". Archaeological Journal. 146 (1): 606–607. doi:10.1080/00665983.1989.11021323. ISSN 0066-5983.
7. دیوید آنتونی. «کتاب اسب، چرخ و زبان».

Wikipedia contributors, "Proto-Indo-Europeans," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Proto-Indo-Europeans&oldid=693167444 (accessed December 22, 2015).