رابرت مرتون
رابرت کینگ مرتون (به انگلیسی: Robert K. Merton)٫ (زاده ۴ ژوئیه ۱۹۱۰ در پنسیلوانیا٫ مرگ در ۲۳ فوریه ۲۰۰۳ در نیویورک) از جمله کسانی بود که در توسعه علم سنجی نقشی مهم ایفا کرد. او در مقام یکی از دانشمندان حوزه جامعه‌شناسی علم به حوزهٔ علم سنجی وارد شد و با دیدگاه جامعه شناسانهٔ خود، علم سنجی را تحت تأثیر خویش قرار داد.
| جامعه‌شناسی |
|---|
 Social Network Analysis diagram |
| نمای کلی |
|
| روش‌های پژوهش اجتماعی |
|
|
|
| جامعه شناسان |
|
| فهرست |
|
| رابرت کی. مرتون | |
|---|---|
.jpg.webp) | |
| زادهٔ | ۴ ژوئیهٔ ۱۹۱۰ فیلادلفیا، پنسیلوانیا، ایالات متحده آمریکا |
| درگذشت | ۲۳ فوریهٔ ۲۰۰۳ (۹۲ سال) نیویورک، ایالت نیویورک، ایالات متحده آمریکا |
| محل تحصیل | دانشگاه تمپل |
| پیشه | جامعه‌شناس |
| شناخته‌شده برای | نظریه انحرافات |
| فرزندان | روبرت مرتون |
| جایزه(ها) | John Desmond Bernal Prize (1982) نشان ملی علوم (1994) |
از میان مشهورترین نظریه‌های او دربارهٔ علم و اندازه‌گیری آن، باید به «اثر متیو» و «نظریه استناد» او اشاره کرد که به منزله «نظام پاداش» یا «رواج علم» مطرح است.
شاید بتوان اظهارکرد که ارائه شاخص «اثر متیو» از جانب مرتون، بیش از سایر دستاوردهای او به چشم می‌آید؛ این شاخص به نوعی نشان دهنده میزان اثربخشی تولیدهای علمی یک فرد، یک مؤسسه یا یک کشور است.[1]
همچنین رابرت مرتون در سال ۱۹۴۲ در مقاله «ساختار هنجاری علم» رویکرد کارکردگرایانه دربارهٔ اجتماع علمی را پایه ریزی کرد و معیارهای حاکم بر رفتارهای دانشمندان را مورد بررسی قرار داد. به نظر مرتون دانشمندان در رفتارهای علمی خویش چهار هنجار عام گرایی؛ اجتماع گرایی؛ بی طرفی علمی؛ و شک سازمان یافته را رعایت می‌کنند. این دید از هنجارها و اخلاقیات عم مورد انتقاد سایر جامعه شناسان قرار گرفت و مرتون نیز در مقاله «ابهام دانشمندان» در سال ۱۹۶۳ دو هنجار جدید به آن‌ها افزود. یک اصالت/ نوآوری و دیگری فروتنی/تواضع.[2]
منابع
- نوروزی چاکلی، عبدالرضا (۱۳۹۰)، آشنایی با علم سنجی (مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه‌ها)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعهٔ علوم انسانی؛ دانشگاه شاهد، مرکز چاپ و انتشارات، ص ۱۳۰ و ۱۳۱.
- قانعی راد، محمد امین و فرهاد خسرو خاور (۱۳۹۰)، "ذهنیت‌های پژوهشگران برجسته علوم پایه دربارهٔ اجتماع علمی در ایران"، دو فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال سوم، شماره ۴، ص ۱۲ و ۱۳