طبقه اجتماعی
طبقه[1] اجتماعی (کلاس اجتماعی) نوعی قشربندی است که در آن قشرها به وسیله مقررات قانونی یا مذهبی ایجاد نمی‌شوند و عضویت بر مبنای موقعیت موروثی نیست. هم‌چنین طبقه اجتماعی؛ گروه‌بندی وسیعی از افراد است که دارای منابع اقتصادی مشترکی هستند. نظام‌های طبقاتی انعطاف‌پذیرترین نظام‌های قشربندی هستند. هیچ‌گونه محدودیت‌های رسمی دربارهٔ ازدواج میان گروهی بین افراد متعلق به طبقات مختلف وجود ندارد.
| جامعه‌شناسی |
|---|
 Social Network Analysis diagram |
| نمای کلی |
|
| روش‌های پژوهش اجتماعی |
|
|
|
| جامعه شناسان |
|
| فهرست |
|
طبقه یک فرد تا اندازه‌ای اکتسابی است؛ نه این که صرفاً در هنگام تولد منسوب گردد. تحرک اجتماعی؛ حرکت صعودی یا نزولی در ساخت طبقاتی؛ بسیار معمول‌تر از انواع دیگر است. طبقات به تفاوت‌های اقتصادی میان گروه‌بندی‌های افراد و نابرابری در تملک و کنترل منابع مادی بستگی دارند. طبقات اقتصادی معمولا از طریق میزان برخورداری از ثروت و یا متوسط درآمد تفکیک می شوند.[2] نظام‌های طبقاتی اساساً از طریق ارتباطات گسترده غیرشخصی عمل می‌کنند. پایه‌های اصلی اختلافات طبقاتی؛ تفاوت در ثروت و شغل است. ثروت‌مندان، تاجران، کارفرمایان، صاحبان صنایع و مدیران اجرایی؛ معمولاً در طبقه بالا قرار دارند. کارمندان و کارکنان متخصص حرفه‌ای؛ طبقه متوسط را تشکیل می‌دهند. طبقه کارگر معمولاً در کارهای دستی و مشاغل زراعتی و باربری اشتغال دارند. در بعضی جوامع فئودالی روابط بین طبقات؛ رابطه بهره‌کشی است، در کشور های اسکاندیناوی و حوزه آن چه در ایام قدیم و امروز با وجود توزیع عادلانه ثروت و عوام دیگر اختلاف طبقاتی وجود ندارد و همه از یک شرایط بر خوردار هستند.
انواع
به‌طور کلی جامعه شناسان سه طبقهٔ اجتماعی را مشخص می‌کنند:[3]
- طبقهٔ ممتاز: این طبقهٔ بخشِ کوچکی از جمعیت را تشکیل می‌دهد .(حدودِ ۱۰ درصد) و چندان موردِ توجهِ جامعه شناسان نبوده‌است. این طبقه شاملِ اشرافِ زمین‌دار و کسانی است که از راه مالکیت بر زمین، تجارت، مستغلات و امثالِ آن امرار معاش می‌کنند و مارکسیست‌ها، آن‌ها را بورژوازی می‌نامند. مستخدمانِ عالی رتبهٔ دولت، رؤسای نیروهای نظامی و اعضای حکومت را نیز می‌توان در همین ردیف جای داد.
- طبقهٔ متوسط (میانی): این طبقه را کارگرانِ متخصص و کارمندان تشکیل می‌دهند. مثلاً معلمان، پزشکان، استادانِ دانشگاه، روحانیون، مدیرانِ کارخانه‌ها، کارکنانِ دفتری، مستخدمانِ دولت و غیره. بر اساس نظریه پارادوکس منافع، طبقه متوسط 40 درصد از جمعیت هر جامعه ای را شامل می شود که از 10 درصد ممتاز ثروت کمتری داشته و از 50 درصد فقیر جامعه، ثروت بیشتری در اختیار دارند. به عبارتی دیگر، طبقه متوسط دهک های 6 تا 9 را شامل می شود.[2]
- طبقهٔ کارگر: این طبقه از کارکنانِ خدمات و کارگرانِ یدی مثلاً پیشخدمت، آشپز، مکانیکِ اتوموبیل، بنا، رفتگر، کارگرانِ کارخانه‌ها و غیره تشکیل می‌شود که مارکس ایشان را پرولتاریا نامید.
مزیت اجتماعی
مزایای اجتماعی یا امتیاز اجتماعی در اصطلاح دانش جامعه‌شناسی، ویژگی باارزش کمیابی است که دست‌یابی به آن‌ها با محرومیت نسبی دیگران همراه باشد. ثروت، قدرت و احترام از مهم‌ترین مزایای اجتماعی به‌شمار می‌آیند. مزایای اجتماعی به صورت نابرابر تقسیم می‌شوند تا ایفای نقش ساده‌تر شود. سهم فرد از مزایای اجتماعی با فعالیت، آموزش، اشتغال و عضویت در تشکل‌های مدنی یا ازدواج افزایش می‌یابد.
مزیت رفاهی نوعی از مزیت اجتماعی است که همه باید حق داشتن ان را داشته باشند ولی بعضی‌ها به سختی و بعضی به صورت خیلی آسان از ان بهره‌مند هستند به عنوان مثال کودکان و نوجوانان حق این را دارند که به مدرسه بروند و دانش بیاموزند.
جستارهای وابسته
منابع
- «طبقه 3» [جامعه‌شناسی] هم‌ارزِ «class, social class»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دوازدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۶۶-۸ (ذیل سرواژهٔ طبقه 3)
- حرمتی زاد (۱ مهر ۱۳۹۹). [youngsociologists.com «نظریه پارادوکس منافع ؛ الگوی رفتاری محافظه کارانه در طبقه متوسط»] مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). - جامعه‌شناسی زنان اثر پاملا آبوت / کلر والاس ترجمهٔ منیژه نجم عراقی – نشر نی – چاپِ سوم 1383 – صفحهٔ 43
- فرامرز رفیع پور (۱۳۷۷)، آناتومی جامعه یا سنة الله: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی، تهران: انتشارات کاوه
- آنتونی گیدنز (۱۳۷۶)، جامعه‌شناسی، ترجمهٔ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی، ص. ۲۳۸
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
