شهرستان زرندیه

شهرستان زرندیه از توابع استان مرکزی با مرکزیت شهر مامونیه[2] دومین شهرستان بزرگ استان مرکزی از نظر وسعت است. شهر مامونیه مرکز شهرستان زرندیه در فاصله، 80 کیلومتری تهران و 35 کیلومتری ساوه قرار دارد.

مختصات: ۳۵٫۲۹۸۳°شمالی ۵۰٫۵۱۵۰°شرقی / 35.2983; 50.5150
شهرستان زرندیه
اطلاعات کلی
کشور ایران
استانمرکزی
سایر شهرهامامونیه، زاویه، پرندک، خشکرود، رازقان
بخش‌هامرکزی، خرقان
نام‌های پیشینزرند
اداره
فرماندارهادی فدایی
مردم
جمعیت۶۳٬۹۰۷ نفر[1](۱۳۹۵)
مذهبشیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت۴۱۳۱۳۵ هکتار مربع کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا۱۲۵۶ متر
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۸۶

جغرافیا

این شهرستان در جنوب و جنوب غربی تهران و در شمالیترین نقطه استان مرکزی قرار گرفته و در سال ۱۳۸۲ خورشیدی از شهرستان ساوه جدا شد. شهرستان زرندیه با وسعت ۴۱۵۰ کیلومتر مربع، بعد از شهرستان ساوه دومین شهرستان استان مرکزی از نظر وسعت است و با جمعیت ۶۳۹۰۷ نفر (سرشماری سال ۱۳۹۵ خورشیدی)، بعد از اراک، ساوه، شازند و خمین پنجمین شهرستان استان مرکزی از نظر جمعیت می‌باشد.

از شمال با استان تهران و استان البرز، از غرب با استان قزوین و استان همدان، از شرق با استان تهران و شهرستان قم و از جنوب با شهرستان ساوه همسایه است و مرکز شهرستان(مامونیه)با فاصله ۱۰۰ کیلومتر از پایتخت و به فاصله ۱۶۰ کیلومتر از مرکز استان(اراک) واقع شده‌است.

تقسیمات کشوری

شهرستان زرندیه دارای دو بخش به نام‌های بخش مرکزی و بخش خرقان است. این شهرستان دارای دهستان به شرح زیر است:

مردم

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان زرندیه در سال ۱۳۹۵ خورشیدی برابر با ۶۳٬۹۰۷ نفر بوده‌است که از این میان ۳۲٬۴۵۷ نفر مرد و ۳۱٬۴۵۰ زن بوده‌اند. این شهرستان ۲۰٬۴۸۳ خانوار دارد[1] و در سال ۱۳۹۵ خورشیدی ۲٫۲۴٪ رشد به ۶۳۹۰۷ نفر رسیده‌است.

زبان بیشتر مناطق این شهرستان ترکی است. مردم برخی روستاها مانند الویر و ویدر تات هستند و به زبان تاتی سخن می‌گویند.[3][4][5][6][7][8] و در روستای روستای وسمق زبان زرگری رایج است.

ارامنه در هشت روستای چناقچی علیا، آق بولاغ، چناقچی سفلی، لار (زرندیه)، چهارحد، مصرقان، ورچند و تیره در گذر از خوانسار به بخش خرقان در میان کوه‌ها بعد از دوران صفویه پناه می‌برند و در آنجا تا این اواخر زندگی می‌کرده‌اند، تعداد آن‌ها به ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر می‌رسیده و بعد از زلزله خرقان - بویین زهرا در سال ۱۳۴۱ اکثر ساکنین ارمنی این ناحیه به تهران مهاجرت کردند.

این شهرستان از ویژگی‌هایی مانند نزدیکی به تهران، شهر جدید پرند، فرودگاه بین‌المللی امام خمینی و مرز مشترک با استان‌های تهران، قزوین، البرزاست[9]

آداب و رسوم

از مراسم رایج مذهبی و فرهنگی شهرستان می‌توان از تعزیه خوانی، سیزده بدر، مراسم عید نوروز، چهارشنبه سوری، پاتختی، حنابندان، عروس بران، جشن کوسه ناقالی (ناقلدی)، مراسم بیل گردان، مراسم انگور (جشن انگور) نام برد که برخی از آن‌ها در حال حاضر رواج بیشتری دارد.[10]

صنایع دستی

صنایع دستی شهرستان زرندیه شامل دستبافت‌های سنتی (قالی بافی و گلیم بافی)، رودوزیهای سنتی، آثار چوبی (منبت و کنده کاری روی چوب، معرق کاری، خراطی)، سفالگری، کتابت و نگاری، آثار فلزی (قلمزنی) است.

پیشینه زرندیه

دربارهٔ پیشینه زرندیه، ازواژه‌های باقی‌مانده در زبان فارسی کنونی زرنگ که معرب زرنج است با نام زرند از یک ریشه بوده که زرنگ به زرند تبدیل شده‌است. واژه زرند درنسخ قدیمی به خرده ریزطلا و زر معنی شده‌است. بنا برپژوهش باستان شناسان، راه دوم اکباتان (همدان امروزی) به نام راگا (ری) از زرند می‌گذشته که حدود هفتصد سال سابقه تاریخی دارد؛ و محل دریافت عوارض پول و طلا بوده و واژه زرند از همین موضوع اقتباس شده‌است.

شهرستان زرندیه بخشی از قلمرو ماد بود و اولین حکومت ایرانی در این حوالی شکل گرفت. بعد از مادها، هخامنشیان به این سرزمین حکومت می‌کردند، اما این سرزمین همچنان محل سکونت قوم ماد باقی ماند. این شهرستان شاهد فراز و فرودهای بسیاری بوده‌است.

زرند تا ۲۶ بهمن ۱۳۲۳ دهستان بود و از این تاریخ با مصوبه هیئت وزیران، یکی از بخش‌های شهرستان ساوه شد. [11]

دانشمندان

ابوعلی مسکویه یکی از حکیمان قرن سوم هجری است.

آثار تاریخی
روستای ویدر از توابع شهرستان زرندیه

از نقاط دیدنی آن می‌توان به امامزاده منصور، آبشار چناقچی، کلیسای چناقچی، یخچال مهدی‌آباد، مسجد چلسبان، تپه قلعه باش علیشار، مقبره اشموئیل نبی، کاروانسرای خشکرود، کبوتر خانه خورآباد، امامزاده سید منصور مامونیه، امام زاده عبد المطلب پرندک، امامزاده قاسم ویدر، امامزاده پنج تن زرند کهنه، امامزادگان اهلعلی و سهلعلی سید باوقار (سدباقار طبق گویش محلی)، سر قلعه، حمام کلبعلی خان ویدر، حمام آسیابک، حمام چال مامونیه، مسجد چال مامونیه، قلعه قارقالوخ بند امیر، قلعه تپهٔ حسن‌آباد بربر، سد بند امیر، سد خاکی لارگلو مصرقان امامزاده بند امیر، سد ورامه، سد لار و همچنین از روستاهای دیدنی این مناطق می‌توان روستای بربر، حکیم آباد، حسین‌آباد را نام برد…

شهرستان زرندیه با توجه به قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم دارای آثار و ابنیه تاریخی بسیار با قدمت می‌باشد.

  • غاربریه

آموزش

دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرندیه

دانشگاه آزاد اسلامی در سال۱۳۸۶ در این شهر مرکز این شهرستان با ۴۴ دانشجو در رشته‌های الکتروتکنیک و حسابداری در ساختمانی استیجاری آغاز به کار کرد. در نیمسال دوم سال ۱۳۸۶ با ۱۱۰ دانشجو به فعالیت رو به رشد خود سرعت بخشید و در رشته‌های کامپیوتر، تربیت بدنی، و آموزش زبان انگلیسی دانشجو پذیرفت و هم‌زمان در کنار فعالیت‌های آموزشی، در زمینی به وسعت ۴ هکتار کار ساخت ساختمان اداری و آموزشی خود را به مساحت ۵۰۰ مترمربع آغاز کرد و در مهر سال ۱۳۸۷ به ساختمان جدیدالاحداث نقل مکان کرد و با چهارصد دانشجو در ساختمان مستقل در پی جذب هیئت علمی دانشگاه برآمده و ۵ نفر را در رشته‌های مورد نیاز جذب نموده و رشته‌های تحصیلی را از ۸ رشته به ۱۵ رشته افزایش داده که ۳ رشته کارشناسی و ۱۲ رشته کاردانی می‌باشند. این دانشگاه در تیرماه ۱۳۸۹ رسماً با حضور دکتر جاسبی ریاست عالیه دانشگاه افتتاح گردید. همچنین، این واحد در آبان ماه ۱۳۸۹ از واحد ساوه استقلال یافته و به واحد مستقل تبدیل شد.

مؤسسه آموزش عالی زرندیه

[13]

شهرک صنعتی زرندیه

شهرک صنعتی زرندیه با مساحت ۹۱۰ هکتار در ۳۵ کیلومتری مامونیه و مجاورت مرز استان تهران قرار دارد.

  • فاصله تا فرودگاه: ۷۵ کیلومتر
  • فاصله تا راه‌آهن: ۳۵ کیلومتر
  • فاصله تا مرکزاستان: ۱۶۰ کیلومتر
  • فاصله تا نزدیکترین شهرستان: ۳۵ کیلومتر
  • فاصله تا گمرک: ۴۵ کیلومتر
  • فاصله تا نزدیکترین بندر: ۵۰۰ کیلومتر

مشاهیر
  • ابن مسکویه: مورخ، ادیب، طبیب، فیلسوف، کیمیاگر و عالم اخلاق قرن چهارم و پنجم[14]

منابع
  1. «پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران-آمار سال ۱۳۹۰» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۳ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۲.
  2. اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
  3. مقاله «گویش‌های الویر و ویدر»، پروفسور احسان یارشاطر، ۱۹۶۹
  4. «گونه‌های زبان تاتی»، دونالد استیلو، ۱۹۸۱؛ ۸: گونه‌های الویر و ویدر در نزدیکی ساوه در استان مرکزی
  5. مقدمه کتاب «دستور زبان گویش‌های تاتی جنوبی»، پروفسور احسان یارشاطر، لاهه - پاریس ١٩٦٩
  6. اداره فرهنگ وارشاد اسلامی شهرستان زرندیه
  7. کتاب «تات‌های ایران و قفقاز»، علی عبدلی، ۱۳۸۹
  8. «Alvir Language. : Alvir.org :. زبان الویر - بخش اول». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۶.
  9. خبرگزاری ایرنا: [«نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در 30 اوت 2014. دریافت‌شده در 23 اكتبر 2019. تاریخ وارد شده در |بازبینی= را بررسی کنید (کمک). ۵ آبان ۱۳۹۲.
  10. خبرگزاری تسنیم: کهن زرندیه سکونت گاه مادها. ۷ فروردین ۱۳۹۳.
  11. «مذاکرات جلسه ۱۰۷ دوره چهاردهم مجلس شورای ملی سوم اسفند ۱۳۲۳».
  12. برگرفته از اطلاعات وارد شده در ویکی‌پدیای فارسی و تارنمای شهرستان زرندیه
  13. [http://hamshahrionline.ir/details/23766 بایگانی‌شده در ۵ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine همشهری آنلاین
  14. مشکویه بیانگر تاریخ کهن شهر پرندک زرندیه است ایرنا

جستارهای وابسته
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.