کول‌بر

کول‌بر (به کردی: کۆڵبەر) اصطلاحی است که توسط مردم محلی مناطق کردنشین، به افرادی گفته می‌شود که برای کسب درآمد زندگی خود، به حمل اجناسی، بین دو طرف خط مرزی مبادرت می‌ورزند. کول‌بران بیشتر در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و ایلام مشغول به کار هستند؛ به نوشت ایسنا کولبران به خاطر بیکاری و از روی ناچاری و در قبال دستمزد ناچیز اقدام به عبور غیرقانونی از مرز و حمل و ورود کالای غیرقانونیِ خارجی می‌کنند. روزنامه همشهری می‌نویسد کول‌بران به دلیل نبود کار مناسب که درآمد آن برابر کول‌بری باشد به این کار روی آورده‌اند. درآمد هر کول‌بر ماهیانه به‌طور متوسطی ۳ میلیون تومان گزارش شده‌است.[1]

محدوده فعالیت کولبرها

کالای مورد نظر که بدون پرداخت عوارض طبق تعریف قانون قاچاق محسوب می‌شود‌، بر روی پشت کول‌بران یا از طریق حمل با حیوان بارکش از مناطق صعب العبور مرزی به داخل شهرها و روستاهای مرزی انتقال داده می‌شود. بیشتر این اجناس تلویزیون، کولر، بخاری، سیگار، لاستیک خوردرو، پوشاک و منسوجات می‌باشند. کول‌بری در استان‌های مرزی بیشتر رواج دارد و جزو یکی از خطرناک‌ترین کارها در ایران محسوب می‌شود. کول‌بران را هم جوانان و هم افراد میانسال تشکیل می‌دهند که فقط برای امرار معاش روزانه خود روی به این شغل خطرناک آورده‌اند. بازه سنی این کارگران مرزی بین ۱۳ الی ۶۰ سال می‌باشد. هزاران نفر از کارگران کول‌بر جان خود را در مرزهای ایران از دست داده‌اند.[2][3] بیشتر آن‌ها در حین گذر غیرقانونی از مرز بدون اخطار قبلی هدف تیراندازی نیروهای مرزی قرار می‌گیرند. بیشترین آمار کشته‌شدگان کول‌بر به شهرهای مریوان، سردشت، اشنویه، بانه، نوسود و کرمانشاه تعلق دارد.[4][5] بر اساس آمار‌های غیررسمی در سال ۱۳۹۹، تعداد کول‌بران در استان‌های مرزی کشور به ۴۰ هزار نفر می رسد. [6]

دید کلی

مقایسهٔ شاخص‌های توسعه اقتصادی استان‌های مرزی با دیگر مناطق کشور، به‌دلیل فراهم نبودن زیر ساخت‌ها و عدم توسعه صنعتی این مناطق باعث روی آوردن مردم به این شغل پر مخاطره شده‌است. یکی از عوامل اصلی گسترش این عمل خطرناک، نبودن فرصت‌های شغلی، همچنین نبود کار سیستم سرمایه‌گذاری در شهرهای مرزی به‌خصوص استان کردستان به دلیل قرار نداشتن در طرح‌های عمرانی است که باعث سیل عظیم هجوم کارگران به سوی کول‌بری شده‌است.

اقتصاد استان‌های مرزی

اکثر شهرهای کردنشین مرزی برخلاف دیگر مناطق کشور از توسعه اقتصادی کمتری برخوردار هستند. برای مثال مرز کیله در شهرستان سردشت رسمی نبوده و درآمد زایی از این مرز غیرممکن است. مقایسهٔ شاخص‌های توسعه اقتصادی شهرهای مرزی با دیگر مناطق کشور، از وجود نابرابری در امر سرمایه‌گذاری و توجه دولت به این مناطق حکایت دارد. برای مثال استان‌های مرزی در شاخص‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در رده‌های آخر استان‌های کشور قرار دارند. به عنوان یک شاخص کلیدی می‌توان به درآمد سرانه اشاره کرد، که به عنوان مثال بر اساس نتایج حساب‌های منطقه‌ای سال ۱۳۸۵ میزان درآمد سرانه استان کردستان برابر ۱۵٬۷۰۰٬۰۰۰ ریال (یک میلیون و پانصد و هفتاد هزار تومان) در سال بوده، در حالی که میانگین کشوری آن حدود ۳۸٬۸۰۰٫۰۰۰ ریال (سه میلیون و سیصد و هشتاد هزار تومان) است. بر این اساس درآمد سرانه استان تنها حدود ۴/۴۶ درصد درآمد سرانه میانگین کشوری است و از حیث این شاخص، استان رتبه ۲۹ را در کل کشور به خود اختصاص داده‌است از طرف دیگر سهم استان کردستان از کل تولید ناخالص داخلی کشور در سال ۱۳۸۵ تنها حدود۹۵/۰ درصد یعنی کمتر از یک درصد بوده‌است، و از این لحاظ حائز رتبه ۲۳ در کل کشور است. به عنوان مثال بر اساس آمارها، استان کردستان در پایان سال ۱۳۸۸ حدود ۲۷ درصد از راه‌های اصلی و فرعی و روستایی برخوردار بوده‌است که میانگین کشوری از نظر برخورداری از این لحاظ، برابر ۵۶ درصد بوده، که از این حیث استان کردستان رتبه ۲۰ را در کل کشور به خود اختصاص داده‌است.[7]

زنان کول‌بر

در سال‌های اواخر دههٔ ۱۳۹۰ خورشیدی، کول‌بری در میان زنان کردستان رواج زیادی پیدا کرده‌است. ۲۱ مهر ۱۳۹۸ هلاله امینی نمایندهٔ استان کردستان در شورای عالی استان‌ها از در نطق پیش از دستور خود در جلسهٔ این شورا ضمن انتقاد از بی‌عدالتی در توزیع امکانات و فقر مطلق در کردستان، اعلام کرد که شمار زنان کول‌بر در حال افزایش است.[8][9] همچنین سرویس اجتماعی روزنامهٔ همشهری با چاپ مقاله‌ای در ۲ بهمن ۱۳۹۸ از افزایش شمار زنان کول‌بر خبر داد.[10][11]

دیدگاه‌های مختلف در مورد کول‌بران

اولین نکته‌ای که در تحلیل قاچاق کول‌بران بایستی بدان پرداخته شود جنبهٔ فرهنگی این مسئله است، بدین معنی که درک و تعریف بسیاری از مردم مناطق مرزی که کول‌بران نیز بخشی از آن‌ها هستند از قاچاق و مرز تا حد زیادی با تعریف قانونی آن متفاوت است و درک و ذهنیت مشترکی در این زمینه موجود نیست؛ کول‌بران در شهرهای مرزی به عنوان افرادی شریف و زحمت کش که در پی کسب روزی و معیشت حلال هستند مورد تقدیر مردم قرار می‌گیرند. فقدان ذهنیت و تعریف مشترک میان مردم و قانون ناشی از سلطهٔ نگرش اقتصادی بر نگرش قانونی از سوی مردم منطقه و سلطهٔ نگرش امنیتی بر نگرش اقتصادی از سوی دولت در شهرهای مرزی است.

در گزارش احمد شهید دربارهٔ حقوق بشر نیز به این موضوع پرداخته شده و از آن با عبارت «کشتار سیستماتیک کول‌بران و کاسب‌کاران کُرد ساکن در مناطق مرزی» یاد شده‌است؛ بنابراین گزارش جرم کول‌بران که از طریق قاچاق محموله‌هایی نظیر چای، تنباکو و بنزین از مرز، امرار معاش می‌کنند، ماه‌ها زندان یا معادل ارزش کالاهاست. در این گزارش آمده‌است که مأموران مرزی ایران یک‌سره به کول‌بران تیراندازی می‌کنند و سالانه ده‌ها تن از آنان را می‌کشند یا مجروح می‌کنند.[12]

آمار کول‌بران تا اسفند ۱۳۹۵ و ریشهٔ کول‌بری

آمار اعلام شدهٔ کول‌بران کردستان و آذربایجان غربی و سیستان و بلوچستان تا اسفند ۱۳۹۵ توسط پایگاه‌های خبری جمهوری اسلامی ایران همچون سلامت نیوز و روزنامهٔ وقایع اتفاقیه، عبارت است از ۴۰ هزار نفر که سال‌هاست جان خود را در کف دست می‌گذارند تا نانی برای معیشت خود به دست آورند. طبق آخرین خبرها تا اسفند ۱۳۹۵ کول‌بری از اساس در استان کردستان جریان دارد که به دلیل نابرابر بودن این استان در سرمایه‌گذاری و کم توجهی دولتی به این استان از فقر بیشتری رنج می‌برد. استان کردستان از نظر توسعهٔ اقتصادی و فرهنگی در رده‌های آخر استانهای کشور قراردارد. درآمد سرانه در این استان حدود ۴٫۴۶ درصد درآمد سرانهٔ میانگین کشوری است. در سال ۱۳۹۳ سهم کردستان از تولید ناخالص داخلی ۰٫۹۵ و به عبارت دیگر کمتر از یک درصد بوده و رتبهٔ کردستان از این نظر در کل کشور ۲۳ است.

بیش از 20٪ مردم که توان کار دارند بیکارند و این بیکاری عامل اصلی گرایش بیکاران و محرومان به کول‌بری است. حتی افرادی با مدارک بالا به‌خاطر بیکاری به کولبری می‌پردازند. این باعث شده‌است که بسیاری از محققان ریشهٔ کول‌بری را فقر بدانند.[13] دولت هم به جای ایجاد کار برای این افراد از شلیک نیروهای مرزبانی چشم پوشی می‌کند و به راحتی از این مسئله می‌گذرد.

طرح در مجلس

بسیاری از کول‌بران در مسیر حمل کالا از مرز، علاوه بر این که گرفتار بهمن می‌شوند یا در اثر پرتاب از صخره‌ها و غرق شدن در رودخانه کشته می‌شوند توسط نیروهای انتظامی مورد اصابت گلوله قرار می‌گیرند و کشته می‌شوند. این موضوع در مجلس شورای اسلامی نیز توسط نمایندهٔ سردشت و پیرانشهر بنام رسول خضری در ۲۲ اسفند ۱۳۹۵ بیان شد که کول‌بران در مرزها به علت شلیک گلوله توسط هنگ مرزی و نیروی انتظامی جان می‌بازند و بدنبال آن خانواده‌های داغدارشان سرپرست و نان‌آور خود را از دست می‌دهند و همچنین این امر باعث نارضایتی عمومی در سطح منطقه می‌گردد. این موضوع نیز در مجلس مطرح شد که نباید به کول‌بران شلیک کرد بلکه چنانچه کولبری جرم محسوب می‌شود باید حداکثر بازداشت شوند و در دادگاه به اتهام آنان پرداخته شود.[14][15]

کشتار روبوسکی در ترکیه

در عملیاتی به وسیلهٔ نیروی هوایی ارتش ترکیه در تاریخ چهارشنبه ۲۸ دسامبر ۲۰۱۱ (۷ دی ۱۳۹۰) در جنوب خاوری این کشور، ۳۵ نفر که همگی از کُردهای محلی غیرمسلح که اغلب نوجوان و جوان بودند در روستای اولودره در استان شیرناک (شرناخ) واقع در نزدیکی مرز با عراق کشته شدند. کشته شدگان برای امرار معاش از عراق سیگار و شکر قاچاق می‌کردند که به کشتار روبوسکی یاد می‌شود.[16]؛ یکی از اهالی روستای ارتاسو که به‌صورت عینی شاهد این حمله بوده‌است در گفتگو با شبکه تلویزیونی الجزیره گفت: «غیرممکن است که کشتن این افراد به اشتباه صورت گرفته باشد. سربازان ارتش در فاصله ۱۵۰ متری محل حمله قرار داشتند و از ارتفاعات همه چیز را مشاهده می‌کردند.» در سال ۲۰۱۷ و مصادف با چهارمین سالگرد این واقعه نیز دولت نماد و مجسمه کشتار روبوسکی را که در میدان روژآوای دیاربکر بود، از بین برد. نماد روبوسکی در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۳ توسط شهرداری دیاربکر در این پارک نصب شده بود.[17]

حوادث کول‌بران تا پایان ۱۳۹۵

آمار حوادث کول‌بران در سال۱۳۹۱

براساس گزارش منتشر شده در سال ۱۳۹۱، آمار حوادث یکسال کول‌بران ۷۴ مورد مرگ و ۷۶ مورد مجروح‌شدن بوده‌است. از این تعداد ۷۰ نفر با شلیک نیروهای انتظامی کشته شده‌اند و ۴ نفر بر اثر سرما یا انفجار مین یا سایر حوادث جان خود را از دست دادند.[18]

آمار کول‌بران کشته شده تا فروردین ۱۳۹۵

آمار اعلام شدهٔ کول‌برانی که با شلیک نیروهای مرزبانی جان می‌دهند از زمان دولت حسن روحانی ۲۱۲ نفر اعلام شده‌است. سن این افراد بین سال‌های ۱۳ تا ۷۰ ساله اعلام شده. گفته می‌شود بعضی از کول‌برها نیز زیر فشارهای وارده به‌ویژه آنگاه که کالاهایشان به دست نیروهای مرزبانی ضبط شده، خودکشی کرده‌اند.[19]

حادثه برای کول‌بران در سردشت

در شهر سردشت همه ساله کول‌بران زیادی اکثراً به دلیل شلیک نیروهای مرزبانی، افتادن از کوه، سرما و ریزش بهمن جان خود را از دست می‌دهند. برای مثال: در ۹ بهمن ۱۳۹۵ در نتیجه ریزش بهمن در حوالی روستای «بیوران علیا» در ۱۰ کیلومتری شهر سردشت، ۱۶ کولبر زیر برف ماندند. این حادثه منجر به جان باختن ۴ تن از کول‌بران و وارد آمدن جراحات و آسیب‌هایی به‌شماری دیگر از آنان شد.[20] کشته شدگان علی محمدنژاد ۱۸ساله، شیرزاد عبداللهی ۲۷ ساله اهل سردشت، هیوا ابراهیمی‌نیا ۲۲ ساله اهل بانه و محمد حمزه‌زاده ۲۱ ساله اهل مهاباد هستند.[21][22]

در نیمه اسفند ۱۳۹۵ بر اثر سرمای شدید پنج کول‌بر سردشتی در منطقه روستای بیوران دچار سرمازدگی شدند. یکی از این کول‌بران که جوانی ۱۸ ساله بود جان خود را از دست داد.[23]

آمار کول‌بران کشته و مجروح در سال ۱۳۹۵

در سال ۱۳۹۵ تعداد ۱۵۴ کول‌بر در حوادث مختلف تیراندازی، انفجار مین، سرما، تعقیب و گریز کشته یا زخمی شده‌اند.[24]

حوادث کول‌بران در سال ۱۳۹۶

روز شنبه ۵ فروردین ماه ۱۳۹۶، دو کول‌بر در منطقه مرزی «شیخ سیله» از توابع منطقه «تازه آوا» در ثلاث باوه جانی، بر اثر شلیک مستقیم نیروهای هنگ مرزی و انتظامی این شهرستان به شدت مجروح شدند. هویت یکی از کول‌بران «ولی رمضانی» اعلام شد.[25] غروب روز جمعه ۱۱ فروردین ماه ۱۳۹۶ شمسی، یک کول‌بر کرد بنام عبدالله از اهالی روستای «کوربناو» سردشت، بر اثر سقوط از ارتفاعات در مرز «بیتوش» این شهرستان جان باخت. وی ۶۵ ساله بود.[25] شامگاه ۱۹ فروردین ۱۳۹۶ یک شهروند کُرد به دنبال کمین و شلیک نیروهای هنگ مرزی رژیم ایران در منطقهٔ مرزی سردشت به شدت مصدوم گردید. هویت کول‌بر زخمی شده «رزگار» اهل روستای «کوسه‌له» اعلام شده‌است.[26] روز چهارشنبه ۲۳ فروردین ۱۳۹۶ یک کول‌بر کرد در مناطق مرزی شهرستان بانه، به علت شلیک مستقیم نیروهای انتظامی رژیم ایران کشته شد. هویت این کول‌بر «آزاد محمودی»، اعلام شده‌است.[25] سحرگاه روز ۲۴ فروردین ۱۳۹۶ دو کو‌ل‌بر پس از اصابت گلوله نیروی انتظامی، در سقز و بانه جان باختند. اسامی افراد کشته شده عطا حسینی و آزاد محمودی است.[24] روز شنبه ۲۶ فروردین ۱۳۹۶ نیروهای انتظامی رژیم ایران به تجمع کول‌بران در منطقه «هوردران» از توابع شهرستان سردشت هجوم بردند که طی آن حداقل ۴ نفر کشته و زخمی شده‌اند. هویت یکی از کول‌بران کشته شده «احمد مام قادری» است که به علت شدت جراحات وارده جان خود را از دست داد.[27][28] سحرگاه روز دوشنبه ۲۸ فروردین ۱۳۹۶ یک کول‌بر۲۰ ساله کُرد به نام «نظیر ادراک» که برای تأمین معاش روزانه روانه نقاط مرزی پاوه شده بود به علت سقوط از ارتفاعات در گردنه «تته» واقع در میان مریوان و پاوه جان خود را از دست داد.[29] روز سه‌شنبه ۲۹ فروردین ۱۳۹۶، یک جوان کرد ۳۵ ساله به نام حسن مام رسولی بر اثر انفجار مین در روستای «مه‌زرا» از توابع شهرستان سردشت مجروح شد و از ناحیه چشم نقص عضو شد.[30]

در ۱۳ تیر ۱۳۹۶ یک کولبر نوجوان به نام «برهان علم‌هولو» در یکی از مناطق مرزی ماکو توسط نیروهای نظامی ایران کشته شد.[31]

در هفته دوم مرداد در پی آتش گشودن نیروهای انتظامی در اشنویه دو کولبر کشته شدند. همچنین در پی شلیک مستقیم نیروهای هنگ مرزی در ارومیه یک کولبر زخمی شد. دو کولبر کشته شده عزالدین خالدی و فرجاد جسیمی نام داشتند. اجناس ده‌ها کولبر نیز در مناطق مرزی مصادره شد.[32] روز دوشنبه ۳۰ مرداد نیز در پی شلیک مستقیم نیروهای پاسگاه میل ۳۷ هنگ مرزی بازرگان، یک کولبر نوجوان به نام «وحید دولتخواه جنکانلو» در روستای «یاریم قیه علیا» از توابع ماکو مجروح شد که به علت شدت جراحات پس از چند ساعت در بیمارستان فجر ماکو درگذشت.[31]

انسداد معابر کولبران

در ۹ مرداد ۱۳۹۶ حکومت ایران دستور انسداد معابر غیرمجاز کولبران در ۴ استان مرزی آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و سیستان و بلوچستان را صادر کرد. هیئت دولت آیین‌نامه‌ای تحت عنوان «ساماندهی مبادله در بازارچه‌های غیررسمی موقت مرزی» را ابلاغ نمود که بر اساس آن مدیریت ۸ بازارچه مرزی جدید به گمرک ایران واگذار شد و لذا نیروی انتظامی باید نسبت به انسداد معابر آن اقدام نماید.[33]

مرگ برادران خسروی در سال ۱۳۹۸

در روزهای پایانی آذر ۹۸، خبر مفقود شدن دو کولبر در ارتفاعات ژالانهٔ کردستان رسانه‌ای شد. آزاد خسروی ۱۷ ساله و فرهاد خسروی ۱۴ ساله دو برادر کولبر، اهل روستای نِی در شهرستان مریوان بودند.[34] جسد آزاد، در ۲۶ آذر در حالی پیدا شد که بر اثر سرمازدگی شدید جانش را از دست داده‌بود.[35] سه روز بعد، با کمک صدها نفر از مردم محلی، جنازهٔ فرهاد خسروی که بر اثر یخ‌زدگی جان باخته بود، در نزدیکی جادهٔ اصلی پیدا شد. به‌نظر می‌رسد پس از آن‌که دو برادر گرفتار بوران شدید و بهمن شدند و راه‌شان را گم کردند، فرهاد به دنبال کمک به آنجا رفته‌بود. براساس گزارش منابع محلی کُت فرهاد بر روی پیکر بی‌جان آزاد قرار داشته و جسد خودش در محلی یافت شد که مسافت کمی مانده بود تا به جاده و شهر مریوان برسد.[36] در مراسم تشییع جنازهٔ فرهاد خسروی، مشایعت‌کنندگان با شعارهای «جگرمان سوخت، برای نان شهید دادیم» و «مرگ بر دیکتاتور» جسد را بدرقه کردند.[37] عده‌ای از حاضران هم، به نشانهٔ اینکه برادران خسروی در راه یافتن لقمه‌ای نان جان باختند، تکه‌های نان در دست داشتند.[38]

برومند بهروز بهرامی

برومند (بروومه‌ن) – بهروز بهرامی فرزند علی متولد ۱۷٫۰۹٫۱۳۶۴ مصادف با ۰۸٫۱۲٫۱۹۸۵ برابر با ۱۷٫۰۹٫۲۶۸۵ کوردی در روستای زیارت تمرخان (هوزی عالی) شهرستان ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه به دنیا آمد.برومند یکی از جمله افراد مرزنشین بود که قربانی شغل کولبری شد. او از همان سنین نوجوانی به دلیل نبود درآمد مالی خانواده و نبود شغل دیگر در منطقه مشغول به کولبری در مرز شیخ صالح شد.در سن ۲۰ سالگی به او تهمت همکاری سیاسی داده شد که منجر به حکم زندان پنج ساله او شد. برومند در روز یازدهم آبان ۱۳۹۷، در شبی پاییزی بر اثر شلیک پانزده نفر از پاسداران سپاه ایران در مرز قیتول در ازگله ثلاث باباجانی به همراه پسر دایی اش هوشیار نمامی (جوان ۲۵ ساله) به شهادت رسیدند و به خواب ابدی پیوستند. پیکر این دو کولبر در زیارتگاه روستایشان به خاک سپرده شد.

حوادث کولبران در سال ۱۳۹۹

مانی هاشمی

مانی هاشمی، نوجوان ۱۴ ساله ای بود که برای خرید یک گوشی جهت اجرای نرم‌افزار شاد و ادامه تحصیل از طریق فضای مجازی، اقدام به کولبری کرد اما هنگام فرار از ترس تیراندازی مأموران انتظامی، سقوط کرد و دچار جراحت‌های عمیق در سر و چشم شد. او ۶ بسته ۲۵ کیلویی لوبیا به همراه داشت و به گفته مادرش در سال گذشته با معدل ۱۸٫۹۳ قبول شد و تمام دغدغه‌ای که داشت رفتن به مدرسه بود:[39][40]

«کولبری می‌کرد که بتواند موبایل بخرد و از درس و مشق‌هایش عقب نیفتد، اما حالا با وضعیتی که پیدا کرده نه‌تنها نتوانست موبایل بخرد بلکه از درس‌هاش عقب افتاد. از طرفی مخارج درمان او برای ما که هیچ پولی نداریم کمرشکن است.»

روز چهارشنبه، ۲۶ شهریور ۱۳۹۹، اعلام شد مانی هاشمی به تهران منتقل و چشم او جراحی شده است. او اهل روستای شمشیر از توابع شهر پاوه در کرمانشاه بود و روز سه شنبه ۲۵ شهریور ۹۹ در یکی از بیمارستان‌های تهران، تحت عمل جراحی چشم قرار گرفت.[41] او متولد ۱۱ فروردین ۱۳۸۵ بود.[42]

امین شمس

سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، ۲۸ مهر ۹۹، گزارش داد «امین شمس» که ۲۰ باکس سیگار حمل می کرد، در مرز چالدران با هدف ۳ گلوله کشته شد. او ۲۱ ساله از روستای ملاحسن شهرستان ماکو بود و یک فرزند داشت.[43]

حسن دالایی‌ میلان

خبرگزاری حقوق بشری هه‌نگاو گزارش داد که عصر روز پنج‌شنبه، ۱۵ آبان ۹۹، نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی در مرزهای چالدران استان آذربایجان‌ غربی به سوی گروهی از کولبران آتش گشودند که منجر به کشته ‌شدن یکی از آنها شد. هه‌نگاو هویت این کولبر «۳۸ ساله» را حسن دالایی‌ میلان گزارش کرده و نوشته که او متاهل، پدر سه فرزند و اهل روستای قاشقابلاغ چالدران بود. این خبرگزاری همچنین نوشته پیکر این کولبر هنوز به خانواده‌اش «تحویل» داده نشده است و تعدادی از کولبران همراه او نیز بازداشت شده‌اند.[44]

حوادث کولبران در سال ۱۴۰۰

رفتار مرزبانان ترکیه که پس از شکنجه و بی‌اخلاقی باعث کشته و زخمی شدن ۲ کولبر ایرانی شد.[45]


روز کولبر

روز ۱۱ آبان برابر با ۲ نوامبر از طرف بسیاری از کولبران و فعالان مدنی کرد به عنوان روز کولبر شناخته شده‌است، چرا که در این روز هر سال کولبران زیادی جان خود را از دست می دهند، دلیل آن هم سفت و سختگیری نیروهای مرزی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران برای آمادگی برای روز سیزده آبان می‌باشد. براساس آمارهای محلی هر سال در این روز بین ۱۵ تا ۳۰ نفر در مناطق مرزی مختلف کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی قربانی شلیک مستقیم نیروهای مرزی می‌شوند. نمونه این مورد کشته شدن دوتا جوان به نامهای بروومه‌ند-بهروز بهرامی و هوشیار نمامی می‌باشد که همزمان به وسیله ی شلیک مستقیم نیروهای سپاه در مرز قه‌یتول ازگله در شهرستان ثلاث باباجانی جان خود را از دست دادند.

اشتغال زایی برای کولبران

بنیاد برکت رویدادی با عنوان «کاک برکت» (اشتغال‌آفرینی برای کولبران استان‌های مرزی) راه اندازی کرده است تا با جمع آوری طرح های کارآفرینان و ایده‌پردازان اقدام به اشتغال زایی برای کولبران نماید. بدین ترتیب قرار است گردآوری ۳ هزار طرح بر از سوی خود کولبران، جوامع دانشگاهی و کارآفرینان و با مشارکت بنیاد برکت در سه استان کرمانشاه، آذربایجان غربی و کردستان، نزدیک به ۱۰ هزار فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد گردد. گفته شده است اکثر مشاغل ایجاد شده در قالب این رویداد، خرد و خانگی هستند.[46] [47][48]

جستارهای وابسته

منابع
  1. http://newspaper.hamshahrionline.ir/id/7745/درآمد-کولبری-جایگزین-ندارد.html
  2. «در کردستان اگر کولبران کشته نشوند، زود پیر می‌شوند». euronews. ۲۰۱۶-۰۳-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۱.
  3. «کولبران کردستان: انسداد مرزها و تحمیل تهیدستی». رادیو زمانه. ۲۰۱۸-۰۴-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۱.
  4. «کشته شدن کولبرانی که قصد وارد کردن سلاح به ایران داشتند به دست نیروهای انتطامی جمهوری اسلامی ایران». دویچه وله. دریافت‌شده در ۶ ژوئن ۲۰۱۲.
  5. «ده نماینده کرد مجلس خواستار برقراری مجدد مبادلات مرزی شدند». Deutsche Welle. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۱.
  6. «وجود ۴۰ هزار کولبر در استانهای مرزی/دریافت ایده‌های نوآورانه در حوزه اشتغال‌زایی کولبران». ایسنا. ۱۹ شهریور ۱۳۹۹.
  7. «اقتصاد کُردستان». کرد شورا. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۶ ژوئن ۲۰۱۲.
  8. ایران‌کارگر: سخنان تکان‌دهندۀ هه‌لاله امینی دربارۀ پیوستن زنان و دختران کُردستان به شغل کولبری، نوشته‌شده در ۲۱ مهر ۱۳۹۸؛ بازدید در ۲ بهمن ۱۳۹۸.
  9. روزنامۀ هشمهری: کولبری زنان با ظاهری مردانه، نوشته‌شده در ۲۱ مهر ۱۳۹۸؛ بازدید در ۲ بهمن ۱۳۹۸.
  10. رادیو فردا: «افزایش قابل توجه» کولبری توسط زنان در مناطق مرزی ایران، نوشته‌شده در ۲ بهمن ۱۳۹۸؛ بازدید در ۲ بهمن ۱۳۹۸.
  11. همشهری‌آنلاین: مادرم، کولبر: روایت تلخ زنان کولبر و غم برنگشتن مادر، نوشته‌شده در ۲ بهمن ۱۳۹۸؛ بازدید در ۲ بهمن ۱۳۹۸.
  12. «Death of Kurdish tradesmen in border regions». رادیو زمانه. ۲۸ آوریل ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۰ ژوئن ۲۰۱۲.
  13. 40 هزار نفر در استان‌های مرزی ایران کولبری می‌کنند
  14. (www.dw.com)، Deutsche Welle. ««کشته شدن کولبران کرد به دلیل خشونت نیروی انتظامی ایران» | DW | 28.04.2012». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۱.
  15. صدمات جانی به کولبران
  16. http://persian.euronews.com/2011/12/30/kurdish-anger-at-northern-iraq-military-blunder تظاهرات در ترکیه در اعتراض به قتل کُردها به وسیله ارتش
  17. http://www.hamshahrionline.ir/news-155538.aspx ناآرامی در ترکیه؛ همشهری آنلاین
  18. https://meidaan.com/archive/23996
  19. کولبران کرد چگونه جان می‌بازند؟
  20. «مرگ 4 کولبر در اثر ریزش بهمن در سردشت». خبرگزاری ایلنا. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۱.
  21. (www.dw.com)، Deutsche Welle. «۱۶ کولبر در سردشت گرفتار بهمن شدند | DW | 29.01.2017». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۱.
  22. جهان|TABNAK، سایت خبری تحلیلی تابناک|اخبار ایران و. «این بار نوبت «بهمن» بود که نان کولبران را به نرخ جانشان بگیرد!». سایت خبری تحلیلی تابناک|اخبار ایران و جهان|TABNAK. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۶-۱۱.
  23. https://meidaan.com/archive/24428
  24. http://www.kurdpa.net/farsi/idame/70274
  25. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۷ آوریل ۲۰۱۷.
  26. http://www.kurdpa.net/farsi/idame/70252
  27. http://www.kurdpa.net/farsi/idame/70286
  28. http://www.kurdistanmedia.com/farsi/idame/28317
  29. http://www.kurdpa.net/farsi/idame/70288
  30. http://www.kurdpa.net/farsi/idame/70301. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |وبگاه= وجود دارد (کمک); پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک)
  31. «مرگ کولبر نوجوان در پی شلیک مستقیم نیروهای هنگ مرزی در ماکو». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۱۷.
  32. «سه کولبر در روزهای گذشته کشته و زخمی شده‌اند».
  33. «دستور انسداد معابر "غیرمجاز" کوله‌بران در ۴ استان مرزی صادر شد».
  34. «پیدا شدن جسد کولبر ۱۴ ساله در ارتفاعات کردستان». radiofarda.com. رادیو فردا. ۲۹ آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۴ دی ۱۳۹۸.
  35. «فوت یک کولبر ۱۷ ساله و مفقود شدن برادر ۱۴ ساله‌اش». radiofarda.com. رادیو فردا. ۲۷ آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۴ دی ۱۳۹۸.
  36. «تراژدی مرگ فرهاد خسروی کولبر نوجوان». fararu.com. فرارو. ۳۰ آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۴ آذر ۱۳۹۸.
  37. «جهانگیری پس از مرگ دو نوجوان کولبر دستور رسیدگی به معیشت خانواده آنها را داد». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. ۳۰ آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۴ دی ۱۳۹۸.
  38. «جنازه کولبر نوجوان در مریوان بر دست‌هایی با تکه‌های نان تشییع شد». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ آذر ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۴ دی ۱۳۹۸.
  39. رادیو فردا (۲۴ شهریور ۱۳۹۹). «خانواده کولبر ۱۴ ساله مجروح توان مالی درمان او را ندارد».
  40. رادیو زمانه (۱۴ سپتامبر ۲۰۲۰). «نوجوانی که برای تأمین هزینه تحصیل کولبری می‌کرد از کوه افتاد».
  41. رادیو فردا (۲۶ شهریور ۱۳۹۹). «کولبر دانش‌آموزی که از ترس مأموران سقوط کرده بود، در تهران جراحی شد».
  42. «توییتر».
  43. «مرزبانان ایران کولبری را که 'سیگار حمل می‌کرد' کشتند». بی بی سی فارسی. ۲۸ مهر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۸ مهر ۱۳۹۹.
  44. رادیو فردا (۱۶ آبان ۱۳۹۹). «هه‌نگاو: یک کولبر دیگر در مرز چالدران کشته شد».
  45. انتخاب (۴ اردیبهشت ۱۴۰۰). «هه‌نگاو:نماینده چالدران: رفتار سربازان ترکیه در شان ایران نیست/ وزارت‌خارجه پیگیر شکنجه‌ و کشته شدن کولبران باشد».
  46. «کاکبرکت فراخوان داد». خبرگزاری دانشجو.
  47. «کاک برکت فراخوان داد». خبرگزاری قرآن.
  48. «کاک برکت فراخوان داد». خبرگزاری تابناک.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.